Zaburzenia miesiączkowania mogą być objawem niepokojącego procesu chorobowego, toczącego się w organizmie kobiety. Zaburzenia cyklu menstruacyjnego są często przyczyną znacznych dolegliwości fizycznych i obniżenia jakości życia kobiety.
Dlatego nie wolno pozostawiać ich samym sobie, lecz należy je leczyć. Medycyna chińska od wieków doskonale radzi sobie z tego typu przypadłościami.
Spis treści
Zaburzenia miesiączkowania – przyczyny wg medycyny chińskiej
Głównym czynnikiem, który determinuje fizjologię kobiety, jest krew. Jest ona nieodłącznym elementem cyklu miesięcznego i rozrodczego. W jej produkcji biorą udział takie narządy wewnętrzne, jak śledziona, żołądek i nerki.
W okresie rozrodczym kobieta – w związku z menstruacją, ciążą, porodem i laktacją – jest narażona na osłabienie szczególnie wątroby i nerek. Krew wątroby najbardziej wyczerpuje się w czasie miesiączek, natomiast potencjał nerek ulega obniżeniu poprzez ciążę.
Dodatkowo istnieje wiele czynników zewnętrznych, które osłabiają funkcję tych narządów. Każde osłabienie funkcji śledziony, wątroby czy nerek sprzyja zaburzeniom naturalnego cyklu, jakim jest menstruacja.
1. Osłabienie krwi wątroby
Do czynników osłabiających krew wątroby należą między innymi:
- nadmierny wysiłek fizyczny
- nadmierne uprawianie sportu
- wytężony i długotrwały wysiłek umysłowy
- niewystarczająca ilość snu
- nadużywanie kawy i herbaty
- nadużywanie używek i alkoholu
- nadmierne stosowanie pikantnych przypraw
- nieprawidłowa dieta
2. Osłabienie krwi śledziony
Śledzionę uszkadzają takie czynniki jak:
- niewłaściwy sposób odżywiania się
- nadmierna ilość potraw zimnych i wychładzających
- długotrwały i nadmierny wysiłek intelektualny
- praca umysłowa wymagająca ciągłej koncentracji
- troska
- zamartwianie się
3. Osłabienie krwi nerek
Negatywny wpływ na qi nerek ma:
- zbyt duża i nieumiarkowana aktywność seksualna
- inicjacja seksualna w młodym wieku
- niewłaściwe postępowanie w czasie miesiączki, podczas ciąży i po porodzie
- brak wystarczającej ilości snu i odpoczynku
- przeciążenie
- nadmiar pracy
- praca ponad siły
- duża aktywność pomimo zmęczenia
- stres
- presja
- brak odpowiedniej i odżywczej diety na co dzień
- ciąża i poród
Na pojawienie się zaburzeń miesiączkowania mogą mieć wpływ liczne zewnętrzne czynniki patogenne, np. zewnętrzne zimno, gorąco lub wilgoć, jak również zaburzenia emocjonalne. Wszystkie wymienione czynniki prowadzą do braku równowagi i harmonii pomiędzy qi i krwią i skutkują problemami natury ginekologicznej.
Zaburzenia miesiączkowania
Do zaburzeń miesiączkowania należą wszelkie odchylenia od stanu, uważanego w medycynie chińskiej za prawidłowy i fizjologiczny. Należą do nich między innymi nieregularne miesiączki, ból w czasie menstruacji, miesiączki zbyt obfite lub zbyt skąpe, przedwczesne lub opóźnione.
1. Nieregularne miesiączki
O nieregularnej miesiączce mówimy wtedy, gdy występują znaczne wahania w długości cyklu (każdy cykl może mieć różną długość, cykle są rozregulowane) oraz gdy jest on wydłużony lub skrócony o więcej niż 5 dni (miesiączka opóźniona lub przedwczesna).
Przedwczesna miesiączka – przyczyny
Przyczyną przedwczesnych miesiączek może być np. gorąco krwi, które jest wynikiem nadmiaru wewnętrznego gorąca, niedoboru yin nerek i wątroby lub nadmiaru yang. Stan taki może być także wywołany poprzez nieprawidłową dietę, obfitującą w potrawy pikantne, ostre, alkohol i produkty silnie rozgrzewające oraz przez niektóre leki.
Aby ochłodzić krew, należy włączyć do jadłospisu:
- fasolę mung
- szpinak
- pomidory
- seler
- pszenicę
- zieloną herbatę
Kolejną przyczyną zaburzenia miesiączkowania i przedwczesnej menstruacji jest niedobór qi, do którego prowadzi nieprawidłowy sposób odżywiania się, przeciążenie i przemęczenie. To z kolei skutkuje osłabieniem qi śledziony i ogólnym niedoborem energii. W związku z tym organizm jest zbyt słaby, aby kontrolować krew i prawidłowy przebieg miesiączkowania i miesiączka może pojawiać się zbyt szybko. Dodatkowymi objawami wskazującymi na taki wzorzec chorobowy są:
- bladość
- osłabienie
- zmęczenie
- skłonność do biegunek
- wzdęcia
Należy wówczas wprowadzić do diety pokarmy ciepłe, lekkostrawne, gotowane. Wskazane są:
- pożywne zupy
- warzywa korzeniowe
- koper włoski
- ryż
- płatki owsiane
- dynia
- wołowina
- kurczak
- jagnięcina
Powinno się unikać surowych warzyw i owoców, produktów mlecznych i ochładzających termicznie.
Przedwczesne miesiączki wiążą się z reguły ze zbyt obfitym krwawieniem menstruacyjnym. Przy wzorcu gorąca krew będzie gęsta i ciemnoczerwona, natomiast przy niedoborze qi będzie rzadka, o jasnoczerwonym kolorze.
Spóźniający się okres – przyczyny
Opóźniona menstruacja może wystąpić w wyniku niedoboru krwi, zimna w macicy lub zastoju qi wątroby. Spóźniający się okres zazwyczaj charakteryzuje się skąpym krwawieniem.
Niedobór krwi może być spowodowany przemęczeniem, przeciążeniem, przepracowaniem umysłowym, przedłużającymi się chorobami, lekami, licznymi porodami oraz nieprawidłowym sposobem odżywiania się, co uszkadza śledzionę i żołądek (narządy odpowiedzialne za wytwarzanie krwi). Zbyt mała ilość krwi w meridianach odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg menstruacji powoduje opóźnienie okresu.
Innymi objawami wskazującymi na zaburzenia miesiączkowania wywołane przez niedobór krwi są:
- bladość
- palpitacje
- zawroty głowy
- ogólne zmęczenie
- bezsenność
- osłabienie apetytu
- zaparcia
Krew należy wzmacniać i odżywiać odpowiednią dietą oraz indywidualnie dobranymi mieszankami ziół leczniczych. Wspomagająco można zastosować zabiegi akupunktury.
Zimno w macicy może być efektem ekspozycji na czynniki zimna i wilgoci w czasie miesiączki oraz spożywaniem nadmiernej ilości zimnych, surowych i wychładzających produktów. W rezultacie narasta wewnętrzne zimno, pojawia się stan niedoboru yang, a zimno zakłóca, spowalnia lub nawet blokuje swobodny przepływ krwi, co skutkuje opóźnioną miesiączką.
Objawami towarzyszącymi spóźniającego się okresu są najczęściej:
- bóle podbrzusza podczas i po menstruacji
- poprawa bólu pod wpływem ciepła
- awersja do zimna
- zimne kończyny
- blada twarz
- osłabienie i zmęczenie
- utrata apetytu
- biegunka
Aby pozbyć się zimna ze środka ciała, terapeuta medycyny chińskiej może zastosować zabiegi z użyciem moksy. Wskazana jest także odpowiednia dieta oraz wzmacniające zabiegi akupunktury.
Przyczyną zastoju qi są najczęściej zaburzenia emocjonalne: głównie frustracja, depresja, rozdrażnienie i złość. Zastój taki powoduje zakłócenia w swobodnym przepływie krwi, krew nie może „dotrzeć na czas” do odpowiedniego meridianu i miesiączka się opóźnia.
Zastój qi wątroby jest także czynnikiem, który może spowodować zaburzenia miesiączkowania, bolesne skurcze macicy podczas menstruacji i rozpierające bóle w dole brzucha oraz przyczynić się do wystąpienia zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Przy tym wzorcu zalecane są:
- receptury ziołowe
- zabiegi akupunktury
- techniki relaksacyjne
- medytacja
Kubeczek menstruacyjny i podpaski wielorazowe – co warto wiedzieć o ekologicznej menstruacji?
2. Bolesne miesiączkowanie
Określenie „bolesne miesiączki” obejmuje symptomy związane z bólem pojawiającym się w dolnej części brzucha i dolnej części pleców przed miesiączką, w jej trakcie lub po niej. Dotyczy ono także silnego, trudnego do zniesienia bólu występującego podczas krwawienia menstruacyjnego.
Przyczyny tych objawów upatruje się przede wszystkim w zahamowaniu prawidłowego przepływu qi i krwi w macicy. Niedobór lub zastój qi i krwi może spowodować utrudniony wypływ krwi menstruacyjnej i silne bóle.
Przyczyny bolesnego miesiączkowania dzielimy na syndromy nadmiaru i niedoboru.
Syndrom nadmiaru – objawy
Zastój qi i krwi wątroby
Syndrom nadmiaru obejmuje kilka wzorców chorobowych. Jednym z nich jest zastój qi i krwi wątroby. Stagnacja qi sprawia, że wątroba nie jest w stanie zapewnić swobodnego przepływu krwi, pojawia się:
- rozpierający ból w dolnej części brzucha
- nietolerancja ucisku
- ból głowy
- rozdrażnienie
- bezsenność
Zastój qi nieuchronnie prowadzi do zastoju krwi wątroby, co również skutkuje wystąpieniem bólu. Jest to kłujący ból w podbrzuszu, pojawiający się 1–2 dni przed miesiączką i/lub podczas miesiączki, nasilający się nocą. Krew ma kolor purpurowy i zawiera ciemne skrzepy. Ból ustępuje po wydaleniu skrzepów.
Zimno w macicy
Kolejnym wzorcem nadmiaru, będącego przyczyną bolesnego miesiączkowania, jest zimno w macicy spowodowane albo atakiem zewnętrznego zimna bądź też dietą z przewagą zimnych i wychładzających produktów. Zimno jako czynnik blokujący i spowalniający prowadzi do stagnacji i objawów bólowych.
Typowy jest tu:
- ból z odczuciem zimna w dolnej części brzucha, promieniujący do dolnego obszaru pleców lub ciągnący w dół, ustępujący pod wpływem ciepła, a nasilający się pod wpływem zimna i ucisku
- niechęć do zimna
- zimne kończyny
- czasem biegunka i białe upławy
Syndrom niedoboru – objawy
Syndrom niedoboru, będący przyczyną bolesnego miesiączkowania, wiąże się z niedoborem qi i krwi. W stanie przewlekłego niedoboru, osłabienia i długotrwałego zmęczenia organizmu, miesiączka jest dodatkowym czynnikiem osłabiającym. Wyczerpuje ona qi i krew, pozbawiając macicę prawidłowego odżywienia i powodując dolegliwości bólowe.
Przeważnie jest to:
- tępy ból podbrzusza występujący w czasie i/lub zaraz po menstruacji, ustępujący pod wpływem ucisku i ciepła
- bladość twarzy
- zawroty głowy
- ogólne zmęczenie
- kołatania serca
- bezsenność
- słabe łaknienie
- zaparcia
3. Brak miesiączki
Podstawową fizjologiczną przyczyną braku miesiączki jest oczywiście ciąża (objawy ciąży). Jeśli ciąża zostanie wykluczona, należy rozważyć inne przyczyny takiego stanu.
Pierwsza menstruacja u zdrowych dziewcząt powinna pojawić się około 12–14 roku życia. Jeśli miesiączka nie pojawi się do 18. roku życia lub dojdzie do jej zatrzymania dłużej niż 3 miesiące, mówimy wówczas o braku miesiączki.
W medycynie chińskiej przyczyny tego zaburzenia miesiączkowania dzielimy na nadmiarowe i niedoborowe.
Brak miesiączki – przyczyny
Syndrom nadmiaru w przypadku braku miesiączki jest spowodowany przez nadmiarowe czynniki patogenne blokujące przepływ miesiączki. Do takich należą:
- zaburzenia emocjonalne
- czynniki psychogenne
- zakłócenia na płaszczyźnie psychicznej lub psychologicznej
Nierzadko zdarza się, że brak miesiączki występuje wskutek bardzo silnego stresu lub przeżycia emocjonalnego. Emocje powodują zastój qi wątroby, który z kolei doprowadza do zahamowania przepływu qi i krwi w macicy, i miesiączka zostaje zablokowana.
Syndrom niedoboru w przypadku braku miesiączki jest wywołany przez niedobór krwi, prowadzący do jej wyczerpania. Czynnikami, które przyczyniają się do osłabienia produkcji krwi i do jej wyniszczenia mogą być:
- nieprawidłowy sposób odżywiania się
- przemęczenie fizyczne i umysłowe
- nadmierna ilość zmartwień i trosk
- przepracowanie intelektualne
- poważne lub przewlekłe choroby
- ciąże i porody
- nadmierna aktywność seksualna
Wszystkie one mogą z czasem doprowadzić do braku odżywienia macicy i meridianów odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg cyklu menstruacyjnego, czego konsekwencją będzie brak miesiączki.
Nie wolno lekceważyć nawet niewielkich nieprawidłowości cyklu menstruacyjnego. Prawidłowa miesiączka powinna być bezbolesna, średnio obfita, regularna. Jeśli stanowi ona dla nas problem zdrowotny i jest źródłem złego samopoczucia, ograniczeń i bólu, należy skonsultować się ze specjalistą.
Właściwie zastosowane receptury ziołowe, zabiegi akupunktury oraz odpowiednie wskazówki dietetyczne i porady dotyczące zdrowego trybu życia pomogą każdej kobiecie uporać się z comiesięcznym przejawem swojej kobiecości.
Te leki na PMS pomogą Ci złagodzić zespół napięcia przedmiesiączkowego
