Spis treści
Zaparcia – kto jest na nie narażony?
„Problem w toalecie” dotyczy wielu ludzi niezależnie od wieku i płci. Na zaparcia cierpią zarówno dzieci, jak i osoby w sile wieku oraz ludzie starsi, u których fizjologiczna funkcja jelit jest już osłabiona.
Statystycznie kobiety, szczególnie te podatne na zawirowania hormonalne, związane choćby z menstruacją czy ciążą, są bardziej narażone na zaparcia niż mężczyźni. Poza tym częściej przyznają się do wstydliwego problemu. Mężczyzn jednak ta dolegliwość także nie omija, ponieważ oni z kolei, częściej prowadzą bardziej niezdrowy tryb życia.
Zaparcia – czy ich przyczyną mogą być emocje?
Jelito grube to jeden z kluczowych narządów w ludzkim ciele. Połączone z jednej strony z jelitem cienkim, a z drugiej z odbytnicą, odpowiada za transport treści pokarmowej, a następnie za formowanie i wydalanie stolca.
Gdy transport resztek pokarmowych przebiega bez zakłóceń, człowiek powinien wypróżniać się 1–2 razy dziennie bez wysiłku i bez żadnych problemów. Najlepiej między 5:00 a 7:00 rano, ponieważ w tym czasie jelito grube jest najbardziej aktywne (zegar narządów).
Sporadyczna sytuacja, gdy przez trzy dni nie byliśmy w toalecie, nie oznacza jeszcze poważnej choroby. Chwilowe zaparcie może być spowodowane:
- niewłaściwą dietą
- podróżą (tak zwane zaparcia podróżnych, które kończą się po powrocie do domu)
- napięciem emocjonalnym
Krótkotrwały niepokój, zdenerwowanie, frustracja lub złość mogą doprowadzić do tak zwanego zastoju qi w wątrobie, która w medycynie chińskiej odpowiada między innymi za nasze negatywne emocje. To z kolei może zaburzyć prawidłową funkcję jelita grubego i doprowadzić do zaparcia. Najczęściej taki stan mija samoistnie i nie ma się czym martwić.
Przewlekłe zaparcia
Jeśli negatywne emocje trwają długo, człowiek żyje w permanentnym stresie i napięciu, codziennie odczuwa lęk bądź frustrację, wówczas dochodzi do przewlekłego zastoju qi wątroby, co skutkuje zastojem qi jelita grubego. Nie jest ono w stanie prawidłowo spełniać funkcji wypróżniania. Transport resztek pokarmowych zostaje zahamowany i dochodzi do zaparcia.
Jeżeli dodatkowo przy wypróżnieniu chory odczuwa ból i/lub nie jest w stanie wydalić twardego stolca, mówimy o zaparciach przewlekłych, które są już diagnozowane jako choroba i wymagają leczenia.
Uporczywe zaparcia, trwające wiele miesięcy, prowadzą do podtruwania organizmu, bo jelito grube ma go oczyszczać, a nie spełniając swojej funkcji, zatrzymuje toksyczne resztki wewnątrz ciała.
Zaparcia – jakie mogą być przyczyny?
Sen, apetyt i prawidłowe wypróżnianie to filary zdrowego organizmu. Jeśli pacjent skarży się na zaparcia, specjalista na pewno uzna to za niepokojący objaw. Według medycyny chińskiej ten często bagatelizowany symptom świadczy o niepokojących zaburzeniach organizmu, które zaczęły się znacznie wcześniej niż kłopoty z wypróżnianiem.
Mogą być one efektem nieprawidłowego funkcjonowania innych narządów, z którymi jelito grube pozostaje w ścisłej relacji – żołądka, śledziony, wątroby, nerek. W wyniku różnych przyczyn dochodzi w efekcie do suchości jelita grubego, co jest bezpośrednim powodem trudności w wypróżnianiu.
Przyczyny suchości są różne i należy najpierw znaleźć jej źródło. Precyzyjne określenie pierwotnej przyczyny zaparć jest bardzo ważne, ponieważ determinuje rodzaj terapii, jaką należy zastosować u pacjenta.
Zespół jelita drażliwego – jak leczyć?
1. Stan „nadmiaru”
Jest to stan określany w medycynie chińskiej jako „nagromadzenie gorąca w żołądku i jelitach”. Wynika on najczęściej z nieprawidłowej diety i niezdrowego, pospiesznego trybu życia. Nadużywasz alkoholu i kawy, palisz papierosy, jesz pikantne i tłuste potrawy, dania typu fast food? Nic dziwnego, że cierpisz na zaparcia.
Zła dieta
Gdy zgłosisz się do terapeuty medycyny chińskiej, ten zapyta cię na pewno o rodzaj i pory posiłków. Jedzenie późnym wieczorem nasila dolegliwość, bo zaburza prawidłową pracę układu trawiennego, szczególnie gdy sięgasz po produkty przetworzone, pełne konserwantów i różnych dodatków chemicznych.
Kłopoty ze snem
Kiepska jakość snu, brak odpoczynku, zapracowanie i zabieganie to również elementy niezdrowego trybu życia. Często wiążą się z powstrzymywaniem konieczności wypróżnienia, gdy organizm się tego domaga (unikasz publicznych toalet, nie wychodzisz z zebrania, kiedy czujesz potrzebę?), co przyczynia się do zastoju w jelicie. Pamiętaj, jeśli zlekceważysz parcie, będzie ono stopniowo zanikać.
Brak aktywności fizycznej
Kolejny grzech to brak ruchu. Jeśli prosto z domu jedziemy autem do pracy, z parkingu przenosimy się od razu za biurko, za którym spędzamy 8–10 godzin, a następnie samochodem wracamy do domu wprost na kanapę przed telewizorem – sami fundujemy sobie dokuczliwe zaparcia. Nasz pasaż jelitowy zamiera, dochodzi do zastoju energii w jelitach, nie pojawia się parcie na stolec.
Taki tryb życia prowadzi do wzorca patologii, zwanego „nagromadzeniem gorąca i suchości w żołądku i jelitach”. Suche jelito grube nie przesuwa swobodnie stolca, który staje się twardy, trudny do wydalenia, pojawia się ból i napięcie, przez co cierpimy, a organizm gromadzi coraz więcej toksyn i złogów pokarmowych.
Czujesz się ociężale. Możesz zauważyć, że w czasie rozmowy ludzie odsuwają się od ciebie. Przez nagromadzenie gorąca w środku czuć nieprzyjemny zapach oddechu. Rozgrzane wnętrze krzyczy: „Chcę pić!”, stąd nieustannie odczuwasz pragnienie.
Za dużo kawy
Kawa według medycyny chińskiej ma działanie kierujące energię w dół. Dlatego zdrowy człowiek po porannej kawie zazwyczaj szybko musi udać się do toalety, a jego jelita są szczęśliwe. Lecz jednocześnie kawa jest termicznie ciepła i charakteryzuje się smakiem gorzkim, działającym wysuszająco.
W związku z tym, jeśli cierpimy na zaparcia spowodowane gorącem i suchością, kawa nie zadziała tu jak lek na przeczyszczenie, wręcz przeciwnie – nasili przyczynę zaparć. Jeśli pijemy jedną filiżankę kawy za drugą, czasem potrzeba wielu miesięcy leczenia i prawidłowej diety, żeby przywrócić jelitom prawidłową funkcję. Jeśli więc odczuwasz pragnienie, pij wodę i herbatki ziołowe.
2. Stan „niedoboru”
W przypadku zaparć na tle niedoboru mówimy najczęściej o niedoborze krwi oraz niedoborze qi, które mogą być spowodowane przemęczeniem, nieprawidłowym sposobem odżywiania się. Występują też po chorobie, po porodzie lub u osób w podeszłym wieku.
Kobiety bywają szczególnie narażone na ten rodzaj niedoboru ponieważ co miesiąc tracą krew podczas miesiączki, rodzą i karmią dzieci, są narażone na zaburzenia hormonalne. Zaparcia w ciąży i podczas menstruacji są bardzo powszechne. To wszystko wpływa na jakość krwi. Krew to płyn, jej niedobór będzie prowadził do niedoboru płynów w organizmie i – ostatecznie – do suchości. Jelito grube nie jest prawidłowo nawilżone, zostaje osłabiona jego funkcja transportu i pojawia się zaparcie.
W tym wzorcu chorobowym oprócz zaparć pojawiają się także inne objawy:
- zmęczenie
- blade wargi
- blade paznokcie
- blada cera
- pozbawione blasku oczy
- palpitacje serca
- zawroty głowy
- osłabienie
- zadyszka przy niewielkim wysiłku
- brak apetytu
- ogólny niedobór energii
To istotne wskazówki dla terapeuty medycyny chińskiej, który na ich podstawie (plus zawsze badanie pulsu i wyglądu języka) może postawić prawidłową diagnozę i podjąć skuteczne leczenie. Ważne jest, że można tu znacznie wcześniej wychwycić niepokojące symptomy i – podejmując właściwą terapię – zapobiec np. groźnej anemii.
Co na zaparcia?
Zaparcia można pokonać. Najważniejsza jest prawidłowa diagnoza, czy suchość w organizmie jest skutkiem nadmiaru czy niedoboru. Od tego zależy dalsza terapia. Trzeba przede wszystkim skupić się na nawilżającej diecie, dobranej indywidualnie dla pacjenta.
1. Naturalny lek na przeczyszczenie
Zacznij od łagodnego i naturalnego środka przeczyszczającego. Specjalista medycyny chińskiej podpowie, jak samemu zrobić „pigułki” rozluźniające stolec. Ich skład opiera się między innymi na orzechach włoskich, czarnym sezamie, nasionach moreli, brzoskwini, wiśni japońskiej i konopi.
Zmielone w odpowiednich proporcjach składniki, sklejone niewielką ilością miodu, silnie nawilżą jelito grube. Szybko poczujesz, że narząd znowu prawidłowo zacznie kierować energię w dół.
2. Dieta na zaparcia
Odpowiedni jadłospis oparty na produktach nawilżających możesz po konsultacji z terapeutą przygotować samodzielnie. Kup między innymi:
- szparagi
- migdały
- nasiona sezamu czarnego i zwykłego
- śliwki
- suszone owoce
- jajka
- wieprzowina
- mięso kaczki
- gruszki
- soczysty arbuz lub melon
Zobacz także: Problemy z żołądkiem? Pij rumianek
Uwaga jednak na owoce! Są wychładzające i niewskazane, gdy lekarz zdiagnozuje u ciebie komponentę zimna. Wtedy lepszy będzie ciepły kompot i zjedzenie ugotowanych owoców. Działanie nawilżające mają też jogurty i sery, choć nie są wskazane dla każdego, bo także ochładzają.
Natomiast wszyscy pacjenci mogą śmiało jeść:
- kasze
- płatki
- ryż
- sardynki
- olej lniany czy olej z wiesiołka
Warzywa (np. dynia, brukiew, kalafior, marchew, pieczarki czy pietruszka) można jeść w każdych ilościach. W przypadku nadmiaru gorąca – można je spożywać także na surowo. Przy komponencie zimna – lepsze będą gotowane, duszone na parze lub w postaci zupy.
Określone mięso (wieprzowina, kaczka) nawilża, najlepiej zjadać niewielką jego porcję na obiad. I dobra wiadomość – potrawy słodkie są nawilżające, ale dozujmy je sobie z umiarem! Cukier biały nigdy nie jest wskazany, ale odrobina miodu czy melasy będzie pomocna. Więcej wskazań dietetycznych zaleci twój terapeuta.
Kolagen w jedzeniu – gdzie go szukać?
Czego unikać w diecie przy zaparciach?
Przede wszystkim potraw ostrych, smażonych, pikantnych i zbyt gorących. Kawy i nadmiernej ilości czarnej herbaty, bo mają smak gorzki i działanie wysuszające. Podobnie jak czekolada i kakao. Alkoholu wysokoprocentowego i papierosów, również słodyczy przemysłowych. A także zbyt dużej ilości ostrych przypraw.
3. Akupunktura na zaparcia
Profilaktyczna i lecznicza dieta to obowiązek na co dzień, bo właściwe pożywienie pomaga nawilżyć organizm. Natomiast zabiegi akupunktury i receptury ziołowe mają usunąć przyczynę choroby i jednocześnie w każdym przypadku wyeliminować suchość.
Nakłuwanie odpowiednich punktów na ciele przywraca nie tylko właściwą funkcję jelita grubego (transport i wydalanie), ale wzmacnia też narządy z nim związane – śledzionę, żołądek, nerki.
W zależności od przyczyny schorzenia specjalista medycyny chińskiej skupi się albo na usunięciu gorąca i suchości z wnętrza, na rozproszeniu zastoju albo – w zaparciach o naturze niedoboru – wzmocni krew, uzupełni niedobór qi w jelicie i nawilży je.
Dzięki indywidualnej terapii i diecie równowaga energetyczna w organizmie unormuje się, a zaparcia znikną.
Skuteczne sposoby na zaparcia
