Spis treści
Akupunktura na ból głowy
W praktyce klinicznej często mamy do czynienia z wzorcami mieszanymi. Wzorce chorobowe nakładają się jeden na drugi, współistnieją ze sobą u danego pacjenta, jeden bywa następstwem innego, trudno czasem ustalić konkretną przyczynę dolegliwości. Bóle głowy należą najczęściej do schorzeń przewlekłych i nawracających, w związku z czym leczenie bywa długie i wymaga cierpliwości.
Dobra informacja jest taka, że na pierwsze efekty nie trzeba długo czekać. Zabieg akupunktury potrafi przerwać nawet już istniejący, silny ból głowy lub napad migreny. Problem leży w nawracającym charakterze tych dolegliwości.
Zatem oprócz regularnych wizyt w gabinecie medycyny chińskiej należy również dostosować się do zaleceń dietetycznych (indywidualnie dobranych do wzorca chorobowego) oraz zmienić tryb życia w celu stopniowego wyeliminowania czynników będących przyczyną bólów głowy.
Przyczyny bólu głowy wg medycyny chińskiej
Ból głowy często bywa wynikiem wpływu:
- przemijających czynników zewnętrznych
- zaburzeń emocjonalnych
- przemęczenia
- niedospania
- nadużycia alkoholu
Czasami jest objawem towarzyszącym jakiejś chorobie – wówczas mija po jej wyleczeniu.
Jeśli jednak pojawia się zbyt często i w istotny sposób zakłóca codzienne funkcjonowanie, należy poszukać pomocy u specjalisty, na przykład Medycyny Chińskiej.
Medycyna chińska łączy ból głowy z zaburzeniami przepływu energii w określonych meridianach, w tym przypadku są to głównie meridiany:
- wątroby
- pęcherzyka żółciowego
- pęcherza moczowego
- żołądka
Głowa jest miejscem, w którym spotykają się wszystkie meridiany typu yang, do głowy płynie także qi i krew z wszystkich narządów wewnętrznych.
Ból spowodowany jest zakłóceniem stanu qi i krwi w obszarze głowy oraz spowolnieniem lub zastojem krążenia qi w meridianach przebiegających przez ten obszar.
Rodzaje bólów głowy
Ból napięciowy
Najczęstszym rodzajem bólów głowy jest napięciowy ból głowy. Pojawia się od czasu do czasu u większości z nas. Zazwyczaj jest to wrażenie ucisku w okolicy skroni i czoła. Może być dokuczliwy i uporczywy, często jest efektem stresu i napięcia.
Migrena
Do najbardziej uciążliwych i męczących należy bez wątpienia migrena. Potrafi bardzo utrudnić życie osobom, które dotyka. Z reguły jest to bardzo ostry, pulsujący ból, zwykle obejmujący połowę głowy, ale u niektórych promieniuje na całą głowę. Migrena to również szereg objawów towarzyszących, takich jak:
- nudności
- wymioty
- biegunka
- bóle żołądka
- mroczki przed oczami
- zaburzenia widzenia (aura)
- światłowstręt
- nadwrażliwość na wszystkie bodźce
Diagnostyka bólu głowy w medycynie chińskiej a akupunktura
Dla terapeuty medycyny chińskiej ważne pod względem diagnostycznym będą wszelkie informacje, jakich pacjent udzieli w trakcie wywiadu. Ze względu na różnorodność objawów oraz subiektywny charakter tej dolegliwości terapeuta zapyta o różne okoliczności.
Ważną wskazówkę stanowi określenie
- rodzaju bólu – pulsujący, kłujący, ostry, tępy, rozpierający
- lokalizacji – czoło, skronie, potylica, obszar całej głowy
- kierunku promieniowania bólu np. rozciąganie się bólu w stronę karku i pleców
- czasu jego występowania – jak często, o jakiej porze dnia
- dynamiki bólu – czy jest gwałtowny, nagły, czy narasta powoli i stopniowo
W leczeniu istotna jest także etiologia bólu, czyli czynnik wyzwalający. Może to być np. stres, przemęczenie, określone warunki pogodowe, zbyt mała ilość snu, przejedzenie itd.
Terapeuta medycyny chińskiej dopyta o wiele innych rzeczy, ponieważ musi określić właściwy wzorzec chorobowy dla danego pacjenta, ustalić, w jakim meridianie doszło do zaburzenia i co jest zasadniczą przyczyną dolegliwości. To determinuje wybór terapii.
Leczenie bólu w medycynie chińskiej sprowadza się głównie do zastosowania zabiegów akupunktury. Akupunktura znakomicie usuwa zastój, a więc główną przyczynę bólu. Wybór odpowiednich punktów akupunkturowych zależy przede wszystkim od tego, w którym meridianie (lub meridianach) doszło do stagnacji (zastoju) lub zaburzenia przepływu qi.
Przyczyny bólu głowy wg medycyny chińskiej
Czynniki powodujące ból głowy mogą być pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego.
Czynniki zewnętrzne
- zimno
- wiatr
- wilgoć
- gorąco
- suchość
Czynnikiem, który w największej mierze jest odpowiedzialny za spowodowanie bólu głowy jest wiatr. Często jest on połączony z zimnem.
Ból głowy spowodowany atakiem zewnętrznego patogennego wiatru lub wiatru z zimnem jest wywołany zaburzeniem i zablokowaniem qi i krwi. Dochodzi do zastoju w meridianach, co w konsekwencji skutkuje bólem. Napad takiego bólu głowy zazwyczaj jest poprzedzony nagłą zmianą pogody lub ekspozycją na wpływ wiatru. Ból może rozciągać się na obszar pleców i karku. Ma charakter gwałtowny, jest świdrujący, stały, dość ostry.
Wiąże się to bezpośrednio z przebiegiem meridianów. Wiele z nich kończy się lub zaczyna właśnie w obszarze głowy. Jeśli głowa jest nieosłonięta, narażona na wiatr, przeciąg, klimatyzację, mróz (ale także upał!), jest to prosta droga do wniknięcia zewnętrznych czynników patogennych do ciała. Tutaj się mogą usadowić i być przyczyną dolegliwości bólowych.
Dlatego cierpimy na przewlekłe bóle głowy i zapalenie zatok po nadmiernej ekspozycji głowy na zimno, czyli np. chodzenie w zimie bez czapki. Dlatego tak ważne jest dbanie o utrzymanie głowy w cieple, zwłaszcza w miesiącach, które obfitują w zimne, wietrzne i deszczowe dni. Nie bez powodu nasze mamy i babcie powtarzały do znudzenia: „Załóż czapkę!”
Nie dziwi także udar słoneczny z silnym bólem głowy po nadmiernej ekspozycji na słońce, bez uprzedniego okrycia głowy czapką lub kapeluszem. Po całym dniu plażowania często czujemy się zmęczeni i dopada nas ból i ociężałość głowy. To efekt działania czynnika gorąca i suchości..
Czynniki wewnętrzne
Do czynników pochodzenia wewnętrznego, które są odpowiedzialne za pojawianie się bólów głowy, należą przede wszystkim:
- wznoszące się yang wątroby
- niedobór jednocześnie qi i krwi
Yang wątroby
Wznoszące się yang wątroby jest następstwem wcześniejszego zastoju qi wątroby. Przyczyną nagłego ruchu yang w górę są z reguły nadmierne emocje, zwłaszcza:
- złość
- irytacja
- rozdrażnienie
- frustracja
Osoby łatwo ulegające takim emocjom będą bardziej podatne na gwałtowne wznoszenie się yang wątroby.
Ból głowy spowodowany tym czynnikiem jest zlokalizowany z reguły na jej szczycie lub na skroniach i za oczami, najczęściej jest jednostronny. Dodatkowymi objawami u pacjenta mogą być:
- ucisk za oczami
- pieczenie i zaczerwienienie oczu
- zaczerwienienie twarzy
- gorzki posmak w ustach
- zawroty głowy
- bezsenność
Ponadto osoba taka może być rozdrażniona i gniewna. Potocznie określa się ją mianem choleryka lub wątrobowca. Ma to swoje źródło w tym, że przyczyny tego wzorca chorobowego są ściśle związane z wątrobą i pęcherzykiem żółciowym. Oba te narządy funkcjonują w medycynie chińskiej jako tak zwana para narządów.
Na tle zaburzeń wątroby oraz pęcherzyka żółciowego mogą także rozwijać się migreny. Dlatego migrenom często towarzyszą objawy ze strony przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunka, gorycz w ustach. Jest to wzorzec, w którym wątroba atakuje żołądek i powoduje jego zaburzenia.
Pierwotną przyczyną takiej dolegliwości są zwykle negatywne emocje:
- stres
- przemęczenie
- napięcie nerwowe
- brak równowagi emocjonalnej
- agresja
- złość
W medycynie chińskiej wątroba jest postrzegana jako filtr dla wszelkich emocji.
Nadmiar negatywnych odczuć „przegrzewa” ten narząd, powodując jego dysfunkcje i zastój qi. Stagnacja zaś uniemożliwia swobodny przepływ qi i jest przyczyną bólu głowy.
Niedobór qi i krwi
Niedobór qi i krwi to kolejny czynnik wewnętrzny, który może doprowadzić do wystąpienia bólów głowy. Powodem niedoboru może być:
- niewłaściwy sposób odżywiania się
- nieregularne posiłki
- przeciążenie pracą
- długotrwały i intensywny wysiłek intelektualny
- stres
- choroby przewlekłe
- niewystarczająca ilość snu i odpoczynku
W konsekwencji prowadzi to do niedostatecznego odżywienia i silnego osłabienia, co zakłóca stan qi i krwi i wywołuje ból głowy.
W tym wzorcu chorobowym mamy do czynienia z bólem uporczywym, tępym, nasilającym się wskutek przemęczenia, niewyspania i stresu. Mogą dodatkowo pojawić się:
- zawroty głowy
- zaburzenia widzenia
- znużenie
- bladość twarzy
- przemęczenie fizyczne i umysłowe
