Spis treści
Czy zimne dłonie i stopy to powód do zmartwień?
Chłodniejsze dłonie i stopy w okresie jesienno-zimowym to u większości osób objaw, który nie musi budzić większego niepokoju. Na zewnątrz coraz zimniej, ogrzewanie w pomieszczeniach dopiero się rozkręca, nic dziwnego, że marzną nam ręce i stopy. Są to najbardziej oddalone od serca części ciała i jako takie zazwyczaj są nieco chłodniejsze od reszty ciała, czasem nawet o kilka °C.
Mądra natura zadbała bowiem o to, aby w pierwszej kolejności były ogrzewane i prawidłowo ukrwione ważne narządy wewnętrzne, następnie te o mniejszym znaczeniu dla przetrwania, a na samym końcu te najbardziej dystalne, czyli kończyny. One również są w największym stopniu narażone na niskie temperatury. Wiadomo, że jako pierwsze ulegają odmrożeniu właśnie ręce, stopy oraz… nos.
Niektóre osoby jednak mają wiecznie zmarznięte ręce i stopy. Nie pomagają ciepłe rękawice i skarpety. W medycynie konwencjonalnej taki objaw może być wskazaniem do wykonania badań medycznych. Zimne dłonie i stopy mogą być bowiem symptomem niektórych schorzeń, najczęściej o charakterze przewlekłym.
Reumatyzm – jak leczyć i jak mu zapobiec?
Zimne dłonie i stopy – o czym mogą świadczyć?
Jeśli ciągle dokuczają nam lodowate ręce, najczęściej podejrzewamy u siebie dolegliwości związane z układem sercowo-naczyniowym i krążeniem krwi. Słabe krążenie krwi powoduje spadek przepływu krwi przez naczynia włosowate. Idzie za tym słabsze dotlenienie i ucieplenie tkanek. Palce stają się zimne, bledną, a nawet sinieją. Zaburzenia krążenia sprzyjają więc niedotlenieniu odległych części ciała i powodują, że jest nam ogólnie zimno.
Choroby, o których mogą świadczyć zimne ręce i/lub stopy, to między innymi:
- niskie ciśnienie krwi
- niedokrwistość (anemia)
- miażdżyca (gdy blaszka miażdżycowa zwęża światło małych tętniczek)
- niektóre wady serca
Zimne dłonie i stopy mogą dokuczać nam także w przebiegu takich schorzeń, jak:
- zaburzenia czynności tarczycy (zwłaszcza niedoczynność tarczycy)
- cukrzyca
- objaw Raynauda
- niektóre choroby autoimmunologiczne (np. toczeń, choroby zapalne naczyń krwionośnych, choroby tkanki łącznej, niektóre nowotwory)
- niedobór niektórych witamin
Zwykle jednak zimne dłonie i stopy nie są oznaką tak dramatycznych dolegliwości. Często stanowią po prostu tak zwaną „naszą urodę”. Nierzadko są wynikiem niewłaściwej diety i ogólnie nieprawidłowego stylu życia (życie w permanentnym stresie, palenie papierosów, nadmierne picie wysokoprocentowych alkoholi, brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia itd.).
Dla wielu jednak syndrom ten bywa uciążliwy. Warto zatem wiedzieć, że można sobie z nim poradzić za pomocą terapii naturalnych. Bez konieczności stosowania żadnych leków ani specjalistycznych badań. Zobaczmy, jak podchodzi do tego medycyna chińska.
Jak gotować jesienią zgodnie z medycyną chińską?
Co medycyna chińska radzi na zimne dłonie i stopy?
W tradycyjnej medycynie chińskiej najważniejsza jest równowaga. Dlatego zarówno ciągle zimne, jak i ciągle gorące dłonie i stopy są oznaką braku harmonii i wskazują na konieczność wyrównania energii w organizmie.
Podstawowymi wzorcami chorobowymi, na który wskazują zimne ręce i/lub stopy, są:
1. Ogólny niedobór qi
pod tym określeniem kryje się, w pewnym uproszczeniu, po prostu brak energii życiowej. Wielu z nas odnajdzie w sobie ten wzorzec. Jest on niestety coraz bardziej powszechny we współczesnych czasach.
Przyczynami takiego stanu rzeczy są między innymi:
- stres
- przepracowanie
- wieczny pośpiech
- niedobory snu
- nadmiar negatywnych emocji, zmartwień i lęków
- liczne niepokoje
- przewlekłe choroby
Charakterystyczne objawy dla niedoboru qi to głównie: zmęczenie, wyczerpanie, brak apetytu, problemy z koncentracją, zaburzenia trawienne, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, obniżona odporność, bóle pleców w obszarze lędźwiowym, częste oddawanie dużej ilości moczu o jasnym kolorze (również nocą), duszności, obniżenie libido, awersja do zimna i oczywiście – zimne ręce i stopy.
Dieta sprzyjająca rozwojowi niedoboru qi to jedzenie produktów zimnych termicznie, ale też posiłków, które mają niską temperaturę, jak mrożonki, lody, lodowate napoje.
Do produktów ochładzających zaliczamy również większość owoców, szczególnie tropikalnych (cytrusy, banany), surówki, przetwory mleczne, jedzenie z puszek oraz ogólnie żywność wysoko przetworzoną.
Ponadto na niedobór qi narażone są osoby jedzące nieregularnie, w sposób pospieszny i niedbały, na stojąco, w samochodzie lub w biegu oraz zbyt późno wieczorem.
2. Ogólny niedobór yang
Jest następstwem niedoboru qi. Czasem nie ma ewidentnej granicy między tymi dwoma stanami. Objawy obu wzorców chorobowych mogą być podobne.
W przypadku niedoboru yang obserwujemy wyraźniej zaznaczone symptomy zimna:
- ogólne odczucie zimna
- łatwe marznięcie
- zimne i blade kończyny
- osłabienie
- znaczne wyczerpanie, zarówno na poziomie fizycznym, jak i umysłowym
- brak energii i łatwa męczliwość
- generalna utrata sił
Może pojawić się nadmierne zatrzymywanie wody w organizmie (widoczne w postaci obrzęków). U kobiet mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania, zatrzymanie się miesiączki oraz zaburzenia trawienne, np. wzdęcia, biegunka.
3. Niedobór yang śledziony
Może być wynikiem przewlekłego niedoboru qi śledziony. W efekcie śledziona ulega osłabieniu i pojawiają się takie symptomy jak:
- zawsze zimne stopy i dłonie
- łatwe marznięcie i częste odczuwanie zimna, czasem z dreszczami
- skłonność do biegunek
- wodnisty stolec z niestrawionymi resztkami pożywienia
- ogólne problemy trawienne
- wzdęcia
- obrzęki
- zmęczenie i brak energii
4. Niedobór yang serca
Powiązany zawsze z uprzednim niedoborem qi serca. Może być także rezultatem wcześniejszego niedoboru yang nerek, jako że nerki są źródłem wszelkiego yang – czyli ciepła – w organizmie. Symptomy zimna pojawiają się wówczas w dystalnych częściach ciała, jak właśnie dłonie i stopy, ponieważ organizm nie posiada wystarczającej ilości energii (yang), aby zaopatrzyć te obszary w ciepło.
Pozostałymi objawami w tym wzorcu mogą być:
- duszności (szczególnie podczas wysiłku)
- apatia
- zmęczenie
- ucisk w klatce piersiowej
- łatwa zadyszka
- męczliwość
- bladość twarzy
- kołatanie serca
Przyczyny bezsenności według medycyny chińskiej
Co jeść, aby nie dopuścić do niedoborów qi i yang w organizmie?
Dieta jest podstawowym elementem terapeutycznym w przypadku tych wzorców chorobowych. Pomimo że wydaje się najłatwiejsza do zrealizowania, najczęściej to właśnie prawidłowy sposób odżywiania się przysparza nam najwięcej kłopotów.
Zmiana diety wiąże się bowiem nie tylko ze zmianą przyzwyczajeń odnośnie do kupowania produktów spożywczych, przyrządzania posiłków i sposobu gotowania. Dotyczy również zmiany rozkładu dnia (regularne spożywanie posiłków) oraz budowania świadomości całej rodziny w związku z nowym sposobem odżywiania się.
Aby skutecznie uporać się z niedoborami energetycznymi w naszym organizmie, powinniśmy jeść sycące i rozgrzewające śniadania (np. ciepłą jaglankę lub owsiankę z suszonym owocami i przyprawami), a w ciągu dnia jeszcze przynajmniej jedno ciepłe danie. Jeśli nie jesteśmy w stanie jeść wszystkich posiłków w domu, przygotujmy je sobie wcześniej i zabierzmy do pracy, np. w specjalnym termosie, który utrzyma ciepło przez kilka godzin. Zapewni to nam nie tylko zdrowy obiad, ale również rozgrzeje nas i doda energii na dalszy ciąg dnia.
Metody przyrządzania posiłków powinny być ogrzewające. Do podstawowych sposobów zwiększania wartości termicznej pożywienia należy:
- gotowanie
- duszenie
- pieczenie
- grillowanie
- gotowanie na parze
Przez taką obróbkę termiczną qi z pożywienia jest bardziej efektywnie transformowane w niezbędną dla ciała energię i substancje odżywcze. Tak przygotowywane potrawy są lepiej przyswajalne i łatwiej trawione przez organizm.
Osobom z wzorcem niedoboru qi lub yang zaleca się spożywanie produktów o naturze termicznie neutralnej, ciepłej oraz gorącej (tej ostatniej w umiarkowanej, rozsądnej ilości). Dominować powinien smak słodki, ostry i słony.
Jak dbać o siebie jesienią? Co jeść, a czego unikać według medycyny chińskiej?
Wśród wskazanych produktów znaleźć się powinny między innymi następujące składniki:
- zboża – głównie owies, proso (kasza jaglana), ryż, orkisz, kukurydza (ze sprawdzonych źródeł), amarantus
- mięso i ryby – drób, jagnięcina, wołowina, dziczyzna. Pamiętajmy, aby czerwone mięso było spożywane okazjonalnie, np. raz w tygodniu, i częściej w miesiącach zimowych niż letnich. Dobrze jest spożywać zupy gotowane na wywarach mięsnych. Z ryb zalecany jest pstrąg, łosoś, śledź, a z owoców morza krewetki
- warzywa i owoce – koper włoski, marchew, por, cebula, kapusta, dynia, bataty, czereśnie, brzoskwinie, morele, słodkie jabłka
- orzechy i nasiona – orzechy włoskie, orzechy laskowe, kasztany jadalne, czarny sezam
- przyprawy – imbir, czosnek, kolendra, kurkuma, pieprz, papryka, anyż, kardamon, gałka muszkatołowa, wanilia, cynamon, rozmaryn
- nasiona roślin strączkowych – soczewicę
- napoje – herbata z kopru włoskiego, herbata z cynamonem (i innymi przyprawami), herbata ze znamion kukurydzy, herbata z lukrecji
W przypadku gdy wzorzec chorobowy jest zaawansowany, czujemy się źle i pojawiają się dodatkowe objawy, warto jest skonsultować się ze specjalistą medycyny chińskiej. Bardzo dobre efekty terapeutyczne w przypadku niedoborów qi i yang przynosi akupunktura oraz zastosowanie odpowiednich ziół leczniczych. Nie lekceważmy więc nieustannie zimnych dłoni i stóp, do których „przecież można się przyzwyczaić”. To nasz organizm daje znać, że coś jest nie w porządku, ale jeszcze nie jest za późno, żeby wrócić do równowagi.
Medycyna chińska od wieków kieruje się zasadą, aby przede wszystkim zapobiegać chorobom. Jeśli więc dostrzeżemy u siebie niepokojące symptomy, których wcześniej nie było, które nie mijają samoistnie po krótkim czasie i zaczynają negatywnie wpływać na nasze samopoczucie, warto przyjrzeć się swojej diecie, nawykom i otoczeniu, w którym żyjemy. Wszelkie korzystne zmiany wprowadzone w porę mogą nam tylko wyjść na zdrowie.
9 chorób, które mogą się kryć za chronicznym zmęczeniem
