Bańki są jedną z metod leczniczych pochodzących ze starożytnych praktyk medycznych Dalekiego Wschodu, tj. medycyny chińskiej. W Chinach stosuje się je od tysięcy lat. Początkowo do stawiania baniek wykorzystywano puste w środku rogi zwierzęce. Z czasem zastąpiono je kubeczkami wykonywanymi z bambusa. Bańki bambusowe swoim kształtem przypominały znane dzisiaj i powszechnie stosowane bańki szklane lub gumowe. Różne rozmiary baniek pozwalają na leczenie za ich pomocą różnych obszarów ciała.
Spis treści
Rodzaje baniek
Aby bańka mogła spełnić cel terapeutyczny, trzeba osiągnąć w niej próżnię. W tym celu spala się wewnątrz niej tlen i dopiero przykłada na skórę. Tak działają tak zwane bańki ogniowe. Tlen się tu spala najczęściej przy pomocy zapalonego wacika bawełnianego. Istnieją także bańki bezogniowe, w których próżnię osiąga się poprzez ręczne wypompowanie powietrza. Opróżniona z tlenu bańka przysysa się do skóry i rozpoczyna swoje działanie.
W jakich miejscach stawiamy bańki przy przeziębieniu?
W przypadku infekcji dróg oddechowych bańki stawiamy na plecach, w ich górnej części, kierując się przebiegiem meridianu pęcherza moczowego i jelita cienkiego. Meridian pęcherza moczowego biegnie wzdłuż tylnej części całego ciała, a na plecach kształtuje się w postaci dwóch linii. Jedna znajduje się w odległości około 1,5 cm od kręgosłupa po obu jego stronach, a druga w odległości około 3 cm.
Z kolei przebieg meridianu jelita cienkiego na plecach obejmuje obszar w okolicach łopatki. Nawet więc jeśli nie znamy dokładnie przebiegu tych meridianów, jest duża szansa, że stawiając bańki na górnej części pleców, „trafimy” we właściwe miejsca.
Dlaczego akurat te dwa meridiany? Zarówno meridian pęcherza moczowego, jak i jelita cienkiego wchodzą w skład tak zwanej Tai Yang. Jest to rodzaj „warstwy” w naszym ciele, która jest odpowiedzialna między innymi za ochronę naszego organizmu przed atakiem zewnętrznych czynników patogennych. Chroni nas ona np. przed zimnem, wiatrem, wilgocią, które to czynniki mogą wywołać ostrą chorobę, jak np. przeziębienie.
Dlatego w przypadku infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych bańki stawiane są w górnej części pleców. Wówczas ich działanie skupia się na usunięciu konkretnej przyczyny choroby. Tutaj będzie to „usunięcie zewnętrznego wiatru” oraz „rozproszenie zimna i wilgoci”. W rozumieniu bardziej zachodnim oznacza to po prostu silne rozgrzanie ciała, rozszerzenie porów skóry i ułatwienie spocenia się, co spowoduje eliminację szkodliwego czynnika chorobotwórczego z organizmu.
Ponadto bardzo ważną rolą baniek w leczeniu infekcji jest zwiększenie odporności i szybka aktywacja układu immunologicznego (sprawdź: czym jest odporność wg medycyny chińskiej). Bańki stymulują odporność i powodują wytworzenie większej ilości przeciwciał, zdolnych walczyć z patogenami. Silne przekrwienie skóry w miejscu postawienia bańki skutkuje pęknięciem drobnych naczyń kapilarnych. Na skutek obecności niewielkiej ilości krwi, zawierającej białe i czerwone krwinki, system obronny organizmu zaczyna się mobilizować i produkować więcej ciał odpornościowych do walki z nieprzyjacielem. To sprzyja szybszemu zwalczeniu infekcji i wzmocnieniu odporności na przyszłość.
Mapa stawiania baniek
Jak długo należy trzymać bańki na skórze?
Bańki powinny być zdejmowane w momencie, kiedy skóra pod nimi przybierze kolor purpurowy. Następuje to najczęściej po około 5–10 minutach od ich nałożenia. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i osób dorosłych.
U dorosłych czasem można „przetrzymać” bańki nawet do 15 minut, jeśli widzimy, że efekt przekrwienny nie jest wystarczająco nasilony i skóra słabo się przebarwiła. Z reguły po takim czasie bańki same odpadają. Jeśli nie, delikatnie je zdejmujemy, podważając je od spodu i uważając, aby nie sprawić choremu bólu.
Trzymanie baniek przez dłuższy czas może często skutkować powstaniem wybroczyn, które utrzymują się potem na skórze nawet przez kilka dni. Nie jest to jednak ani niebezpieczne, ani też szczególnie bolesne dla pacjenta. Wybroczyny w końcu znikają same. Ich wchłonięcie się przyspiesza np. zastosowanie żelu zawierającego wyciąg z arniki górskiej.
Dobre wei qi w zimie – jak wzmocnić odporność według medycyny chińskiej?
Kiedy najlepiej postawić bańki?
Bańki najlepiej stawiać wieczorem lub wtedy, gdy na pewno wiemy, że po zabiegu będziemy mogli pozostać w łóżku i w cieple. Podczas zabiegu dobrze jest okryć się kocem, aby nie wyziębiać odkrytego ciała. Po zdjęciu baniek trzeba się ciepło ubrać, a najlepiej położyć się do łóżka i odpoczywać. Dlatego optymalną porą na bańki jest wieczór, ponieważ możemy od razu uszykować się do snu.
Niewskazane jest chodzenie, wychładzanie się lub kąpiel po bańkach. Zdecydowanie odradza się wychodzenie na dwór, nawet na krótko. Jeśli nie możemy pozostać w domu i utrzymywać ciała w cieple, lepiej odłożyć zabieg postawienia baniek na później. Szybkie ochłodzenie rozgrzanych i przekrwionych miejsc przyniesie bowiem więcej szkody niż pożytku i może skutkować pogłębieniem się choroby.
Jak leczyć przeziębienie według medycyny chińskiej?
Jak szybko po bańkach można wyjść na dwór?
Bańki w czasie choroby można stawiać mniej więcej co 2–3 dni. Po ostatnim zabiegu chory powinien zostać w domu również przez około 2–3 dni. Jest to związane nie tylko z postawieniem baniek, lecz także ze zwykłym zdroworozsądkowym podejściem do kwestii przeziębienia i innych infekcji. Ciepło, sen i odpoczynek sprzyjają wówczas szybszej regeneracji sił witalnych i umożliwiają całkowitą rekonwalescencję.
Pamiętajmy, że im pełniejszy powrót do zdrowia, tym większe szanse, że nie zachorujemy ponownie, a nasz układ immunologiczny łatwiej poradzi sobie w kontakcie z potencjalnym czynnikiem chorobotwórczym. Dotyczy to dzieci i dorosłych. Nie posyłajmy więc naszych pociech zbyt szybko do szkoły lub przedszkola. Sami także oszczędzajmy zdrowie i zostańmy w domu dłużej niż dzień lub dwa.
Czy bańki są zawsze bezpieczne? Czy istnieją przeciwwskazania do stawiania baniek?
Zabieg postawienia baniek należy do jednych z bardziej bezpiecznych i nieinwazyjnych metod terapeutycznych. Istnieje jednak kilka przeciwwskazań odnośnie do stawiania baniek.
- Niemowlęta – nie można stawiać baniek dzieciom, które nie ukończyły pierwszego roku życia.
- Kobiety w ciąży – ciąża stanowi przeciwwskazanie do postawienia baniek.
- Miesiączka – nie powinno się wykonywać tego zabiegu u kobiet w czasie menstruacji.
- Gorączka – wysoka gorączka (powyżej 38,5°C) jest przeciwwskazaniem do postawienia baniek. Bańki nie działają przeciwgorączkowo! Mają właściwości przeciwzapalne i jednocześnie zwiększają aktywność układu odpornościowego, a to może nawet podwyższać temperaturę.
- Choroby przewlekłe – nie można stosować baniek u osób, które cierpią na niektóre choroby przewlekłe. Należą do nich między innymi: choroby autoimmunologiczne, żylaki, alergie skórne, egzemy, zmiany skórne niewiadomego pochodzenia, krwawienia i krwotoki, choroby układu krzepnięcia oraz choroby układu krążenia. Bardzo ostrożnie należy także podchodzić do stawiania baniek u osób w podeszłym wieku (80+) oraz u pacjentów osłabionych i wyniszczonych chorobą.
W razie jakichkolwiek wątpliwości, szczególnie jeśli chodzi o małe dzieci lub osoby starsze, lepiej zawsze zasięgnąć fachowej porady doświadczonego terapeuty medycyny naturalnej. Ewentualnie powinno się powierzyć wykonanie zabiegu komuś, kto ma już pewną praktykę w tej materii.
Masaż bańką chińską
Czy po bańkach można się kąpać?
To zależy od tego, na jaką dolegliwość bańki są stawiane. W czasie przeziębienia, grypy lub innej infekcji lepiej, aby chory nie brał kąpieli po bańkach. Wynika to z konieczności utrzymania ciepła w organizmie jak najdłużej i ograniczenia możliwości wychłodzenia się po zabiegu. Jeśli natomiast bańki stawiamy z powodu np. dolegliwości bólowych lub w celach kosmetycznych, to nie ma przeciwwskazań do kąpieli. Po zabiegu można śmiało wrócić do normalnej aktywności.