Esencja dziecka tworzy się z esencji obojga rodziców, lecz tylko matka może w czasie ciąży wzmocnić ją lub osłabić. Dieta i emocje matki mają ewidentny wpływ nie tylko na dziecko w czasie rozwoju płodowego, lecz wpływają także na stan zdrowia w całym jego późniejszym życiu.
Spis treści
Wzajemny wpływ matki i dziecka na siebie
Wszystko, co przeżywa i czego doświadcza ciężarna matka, wpływa bezpośrednio także na rozwijające się w jej łonie dziecko. Każda emocja, myśl, przeżycie, dotyk, spożyty pokarm czy uwarunkowania otoczenia, w którym przebywa kobieta, nie pozostają bez wpływu na dziecko.
Poprzez swoje samopoczucie, myśli, podjęte działania, nastroje, przekonania, matka może w ogromnym stopniu wpłynąć na konstytucję rozwijającej się nowej istoty ludzkiej. Dlatego w medycynie holistycznie podchodzącej do pacjenta, nierzadko szuka się przyczyn istniejących u danego człowieka schorzeń, właśnie w jego życiu płodowym.
Wpływ na rozwój dziecka mają niewątpliwie emocje negatywne, których matka doświadcza w ciąży – wszelkie traumatyczne przeżycia, negatywne myśli czy wstrząsy emocjonalne mogą niekorzystnie wpłynąć na młody organizm i znaleźć swoje odbicie w jego późniejszym życiu. Warto jednak pamiętać, że pozytywne doświadczenia, poczucie szczęścia, spokoju i radości, a przede wszystkim płynąca od matki do dziecka czysta i bezinteresowna miłość, także wywierają ogromny wpływ na kształtujące się nowe życie.
Wpływ jest jednak wzajemny – tak jak matka oddziałuje na dziecko, tak i dziecko determinuje często reakcje organizmu matki. Kobieta ciężarna odczuwa np. nieodpartą potrzebę spożywania określonych pokarmów, mówimy wówczas o tzw. „zachciankach ciężarnych”. Są to procesy całkowicie naturalne i świadczą o tym, że ciało matki dostosowuje się do potrzeb rosnącego w jej łonie maleństwa.
Medycyna chińska zaleca na każdy miesiąc ciąży:
- określone czynności
- sposób odżywiania
- styl życia
- zabiegi terapeutyczne: akupunktura w ciąży, podawanie ziół leczniczych
Wszystko to, aby zapewnić jak najbardziej sprzyjające okoliczności dla prawidłowego rozwoju płodu.
Współczesne badania również potwierdziły wpływ nie tylko diety matki na dalsze zdrowie dziecka, ale także jej emocji, nawyków czy aktywności fizycznej.
Co jeść w ciąży? Wskazówki dietetyczne wg medycyny chińskiej
- Zadbaj o ciepło – to bardzo ważne, aby w tym czasie kobieta nie narażała się na wychłodzenie organizmu, a zwłaszcza dbała o zapewnienie ciepła i ochrony okolic nerek, dołu brzucha, głowy i stóp.
- Zadbaj o prawidłową pracę układu pokarmowego – co w przełożeniu na język medycyny chińskiej oznacza troskę o prawidłowe qi śledziony i zapewnia jednocześnie właściwą pracę wszystkich pozostałych narządów.
- Spożywaj przede wszystkim produkty pożywne oraz lekkostrawne o łagodnym smaku, uzupełniając je dodatkiem łagodnym ziół i przypraw. Najlepiej jeśli są neutralne lub łagodnie ogrzewające pod względem termicznym; dobrze jeśli pochodzą z ekologicznych i sprawdzonych źródeł. Unikaj żywności z dodatkiem chemicznych konserwantów, barwników i wszelkich tego rodzaju „ulepszaczy”.
- Zapewnij odpowiednią podaż witamin i soli mineralnych niezbędnych nie tylko do prawidłowego rozwoju płodu, ale też nie pozwalających kobiecie na zbytnią utratę cennych pierwiastków. Organizm w czasie ciąży jest narażony na ogromny wydatek energii i wszelkich składników odżywczych (suplementy i witaminy w ciąży), ponieważ musi wyżywić dwie istoty jednocześnie, a dziecko ma tu zawsze pierwszeństwo.
- Zapewnij odpowiednią ilość wszystkich innych niezbędnych substancji odżywczych, takich jak dobrej jakości białko, właściwą ilość węglowodanów złożonych oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z odpowiednią zawartością kwasów omega-3, niezbędnych między innymi dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego i siatkówki oka u dziecka.
- Unikaj potraw ostrych, pikantnych, mocno przyprawionych, ciężkostrawnych, smażonych lub grillowanych. Ogranicz spożycie soli oraz tłuszczów i białka pochodzenia zwierzęcego.
- Unikaj nadmiaru pożywienia o charakterze wychładzającym, do którego należą między innymi: słodycze, nabiał, większość owoców, zwłaszcza cytrusy i banany, zimne posiłki i napoje, mrożonki, lody, surowizna.
- Zrezygnuj z używek, takich jak kawa, mocna herbata, alkohol i papierosy.
- W miarę możliwości unikaj stresu w ciąży, pośpiechu, przemęczenia oraz wszelkich negatywnych emocji. Odpoczywaj i troszcz się o siebie. Wykonuj łagodne ćwiczenia fizyczne, zapobiegające zastojom i usprawniające mięśnie i ścięgna oraz skupiające się na prawidłowej technice oddychania, co przygotowuje kobietę do porodu. Do takich ćwiczeń należy np. joga w ciąży, warto jednak pamiętać, że najlepiej praktykować takie ćwiczenia pod okiem doświadczonego instruktora.
Pamiętajmy, że rodzaj pożywienia jakie w czasie ciąży dostarcza dziecku matka, determinuje to, jak bardzo podatne będzie ono na różne choroby o charakterze przewlekłym w całym swoim dalszym życiu.
Pierwszy trymestr ciąży jest najważniejszy
Pierwszy trymestr ciąży jest uważany za najważniejszy jej etap, ponieważ cechuje się on największą niestabilnością. Okres ten, to ciągła próba adaptacji organizmu matki do obecności nowego życia w jej łonie. Zakłócenie dotychczasowego porządku energetycznego w ciele powoduje między innymi poranne mdłości i wymioty. Jest to efekt zbuntowanego qi, które kieruje wówczas energię w przeciwną stronę niż normalnie.
W medycynie chińskiej spotykamy się z taki określeniem jak „edukacja płodu”, zwana taijiao, gdzie tai oznacza „zarodek, a jiao „nauczać. Ma ona źródło w dawnych tradycjach, pochodzących jeszcze z czasów starożytnych, a jej zasady zostały ukształtowane w oparciu o teorie konfucjanizmu.
Król Wen, pierwszy król dynastii Zhou, żyjący jeszcze przed naszą erą, zalecał kobietom w pierwszych trzech miesiącach ciąży noszenie ozdób z jadeitu, czytanie poezji, śpiewanie pieśni, skrapianie ciała wonnościami oraz unikanie oglądania aktów przemocy.
Uważał, że ten czas, to najważniejszy okres edukacji płodu. Głosił zasadę, iż zharmonizowane emocje, właściwe odżywianie, odpoczynek i czysty umysł matki w tym czasie są głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za prawidłowe odżywienie i rozwój płodu, a także zapobiegają chorobom dziecka w przyszłości.
Współczesne badania potwierdziły, że kobiety narażone na silny stres lub szok emocjonalny we wczesnych miesiącach ciąży, rodziły dzieci, które w późniejszym życiu doświadczały różnych problemów rozwojowych oraz cierpiały z powodu rozmaitych lęków lub zaburzeń emocjonalnych.
Nadmieniam, że chodzi o silny i nadmierny stres, ponieważ dawka codziennego stresu na „zwykłym” poziomie może działać nawet stymulująco na rozwój dziecka.
Z pism Sun Simiao, lekarza z dynastii Tang, żyjącego w VII w. n.e. wynika także, iż to właśnie w trzech pierwszych miesiącach ciąży należy kłaść główny nacisk na to, aby dbać o stan emocjonalny kobiety – zapewnić jej spokój i chronić przed stresem, lękami i zmartwieniami. W kolejnych miesiącach natomiast, bardziej należy zadbać o aktywność fizyczną i odżywianie.
Sun Simiao zalecał również, aby w pierwszym trymestrze powstrzymać się od aktywności seksualnej. Unikanie stosunków płciowych ma na celu ochronę przed nadmiernym pobudzeniem emocjonalnym, które mogłoby rozproszyć energię, skoncentrowaną na utrzymaniu płodu.
Ćwiczenia w ciąży – jakie są bezpieczne?
Jak dbać o siebie w ciąży? Miesiąc po miesiącu
W Chinach etapy ciąży dzielono na miesiące księżycowe, z których każdy wynosi 28 dni, zatem okres od ostatniej miesiączki do zakończenia ciąży wynosił 10 miesięcy. Na każdy z nich przypadały określone zalecenia dla kobiety ciężarnej.
Pierwszy miesiąc ciąży
Za odżywienie zarodka w tym czasie odpowiedzialny jest meridian wątroby. W tym czasie łatwo może dojść do zastoju qi wątroby, co skutkuje:
- odczuciem rozpierania w podbrzuszu
- napięciem
- dolegliwościami trawiennymi
- porannymi mdłościami
- zaparciami
Dieta powinna być wówczas lekkostrawna i obfitująca w łagodne smaki.
Kobieta powinna się wyciszyć i nie podejmować zbyt wielu aktywności, przeciwwskazany jest zwłaszcza intensywny i forsowny wysiłek fizyczny, taki jak bieganie, jazda na rowerze, ćwiczenia na siłowni. Nie powinna się nadwyrężać i dźwigać ciężkich rzeczy. Powinna spać w miejscu wyciszonym i spokojnym, należy unikać niepokojenia jej i wystraszenia.
Drugi miesiąc ciąży
W tym miesiącu w łonie matki powstaje esencja dziecka, okres ten jest nazywany „początkiem płodu”. Za jego odżywienie odpowiada medridian pęcherzyka żółciowego. Kobieta w tym czasie powinna przebywać w cichych i spokojnych miejscach, a przede wszystkim nie narażać się na troski, zmartwienia i nadmierne emocje.
Kobieta powinna zrezygnować ze współżycia płciowego, nie narażać się na gwałtowne zmiany temperatury, a zwłaszcza unikać gorących i silnie rozgrzewających posiłków, które mogłyby zakłócić energię w meridianie pęcherzyka żółciowego.
Trzeci miesiąc ciąży
W tym czasie za odżywienie płodu odpowiedzialny jest meridian osierdzia. Należy wówczas dbać szczególnie o utrzymanie równowagi emocjonalnej, unikać poczucia żalu, strachu lub wzburzenia i złości, nie zamartwiać się i nie rozmyślać nadmiernie. Ważna jest także dbałość o ciepło, zwłaszcza ciepłe okrywanie się nocą, podczas snu.
Czwarty miesiąc ciąży
Okres od czwartego do szóstego miesiąca ciąży, to czas, w którym matka może rozpocząć edukację płodu.
Edukacja płodu polega na:
- śpiewaniu pieśni
- czytaniu książek i poezji
- słuchaniu muzyki
- rozkoszowaniu się pięknem natury
- obserwacją ptaków w ogrodzie czy parku
Kobieta powinna dbać o uspokojenie ciała i ducha, harmonizować nastroje i mieć umiarkowanie w jedzeniu i piciu, co oznacza spożywanie delikatnych pokarmów w nieco mniejszych ilościach. Ponadto należy unikać zbyt długiego przebywania w pozycji siedzącej, która może wywołać lub nasilić bóle pleców.
Za rozwój dziecka w tym miesiącu odpowiada meridian potrójnego ogrzewacza. W tym czasie rozwija się układ krążenia, a dziecku „otwierają się” uszy i oczy.
Zaleca się spożywanie wtedy zupy z karpia.
W tym czasie, chociaż ogólnie dotyczy to całej ciąży, kobieta nie powinna oglądać drastycznych scen, zawierających obrazy przemocy i cierpienia. Oglądanie obrazów, wywołujących silne przeżycia emocjonalne u matki, oddziałuje także na dziecko. Wykazano, że dzieci takie są później bardziej poirytowane, nerwowe i rozdrażnione. Warto zatem dobrze przeczytać recenzję filmu zanim wybierzemy się do kina na spektakl zawierający drastyczne lub przerażające sceny lub oglądniemy przed snem mrożący krew w żyłach horror.
Piąty miesiąc ciąży
To czas kształtowania qi dziecka. Za odżywienie płodu odpowiada w tym miesiącu meridian śledziony. Cztery kończyny dziecka są już wtedy ukształtowane i silne.
Matka powinna spożywać w tym czasie posiłki zawierające ziarna oraz odżywcze zupy z wołowiny lub baraniny.
Każdy posiłek powinien być zbilansowany pod kątem pięciu smaków, czyli trzeba zapewnić potrawie właściwą proporcję wszystkich smaków: słodkiego, kwaśnego, słonego, ostrego praz gorzkiego, aby ustabilizować rozwój wszystkich ważnych narządów. Szczególny nacisk należy położyć na odpowiednie produkty odżywcze o smaku słodkim, których powinno być najwięcej (ale nie słodyczy!).
Kobieta powinna więcej odpoczywać, dłużej spać, dbać o higienę i czystość, więcej przebywać w domu, ale jednocześnie korzystać ze świeżego powietrza, uważając aby ubierać się ciepło i nie dopuścić do wniknięcia zimna do ciała. Należy odżywiać się umiarkowanie, nie przepracowywać się, a także unikać gorącego otoczenia i gorących pokarmów.
Postawą zaczyna być tu dobre odżywianie, co nie oznacza jednak, aby jeść dużo, lecz dbać o jakościowo zrównoważone dania. Objadanie się i spożywanie jedzenia niezdrowego i śmieciowego w ciąży, w równym stopniu co niedożywienie, powoduje u dziecka – już w dorosłym życiu – zwiększone ryzyko zapadnięcia na choroby serca i układu krążenia oraz inne choroby przewlekłe.
Szósty miesiąc ciąży
To czas, w którym u dziecka zaczynają kształtować się ścięgna i mięśnie. Za odżywienie płodu w szóstym miesiącu odpowiada meridian żołądka. W tym czasie wykształcają się już oczy i usta dziecka.
Właściwe odżywianie się matki jest nadal bardzo ważne. Wskazane jest spożywanie mięsa dzikiego ptactwa oraz zwierzyny, aby wzmocnić mięśnie i ścięgna. Dieta taka ma wzmocnić kręgosłup dziecka i odżywić jego kości. Cały czas potrawy powinny być zharmonizowane pod kątem pięciu smaków (zasady diety pięciu przemian), z uwzględnieniem odżywczego smaku słodkiego. Nie należy jednak się przejadać.
Kobieta powinna już zadbać o regularną aktywność fizyczną, spacerować na świeżym powietrzu. Sun Simiao zalecał, aby w szóstym miesiącu ciąży kobiety… „oglądały wyścigi konne oraz gonitwy psów”.
Siódmy miesiąc ciąży
To okres, w którym wytwarzają się kości u dziecka, a za jego odżywienie odpowiedzialny jest meridian płuc. W tym czasie należy zażywać dużo ruchu, aby wspierać i pobudzać krążenie qi i krwi. Regularny i systematyczny ruch nie tylko wspiera pracę serca kobiety, ale wpływa też na lepszą pracę serca dziecka.
Dzieci, których matki w ciąży aktywnie ćwiczą, lepiej się rozwijają i lepiej przybierają na wadze. Trzeba oczywiście wybrać aktywność fizyczną odpowiednią dla ciężarnych, która pomoże również zmniejszyć zmęczenie, zredukować obrzęki, przygotować mięśnie i ścięgna do trudów porodu, a jednocześnie nie narazi matki na zbytnie obciążenie, które mogłoby zaszkodzić dziecku.
Zalecenia na ten miesiąc obejmują także:
- dbałość o ciepły ubiór
- unikanie wilgoci, przemoczenia i zimnej wody
- unikanie zimnych płynów i pokarmów
Przyszła mama nie powinna też się martwić, płakać, żalić ani rozpamiętywać problemów.
Ósmy miesiąc ciąży
W tym czasie tworzy się skóra, a dziecko zdolne jest już do samodzielnego przetrwania. Dziewięć otworów ciała zostało już ukształtowanych, a mianowicie uszy, oczy, nozdrza, usta, cewka moczowa i odbyt.
Za odżywienie płodu odpowiada wtedy meridian jelita grubego. Ważne jest, aby w tym okresie kobieta nie dopuszczała do pojawienia się zaparć, należy zapewnić swobodny i regularny pasaż jelitowy, unikać produktów o charakterze wysuszającym i spożywać odpowiednie ilości pokarmu.
Ponadto należy dbać o harmonię w sercu, spokojny oddech i stabilizację qi w organizmie matki.
Dziewiąty miesiąc ciąży
W tym miesiącu kształtują się włosy i skóra oraz wszystkie stawy. Meridianem odpowiedzialnym za odżywienie dziecka jest meridian nerek.
Zalecenia medycyny chińskiej obejmują wówczas:
- spożywanie odżywczych produktów
- noszenie luźnych ubrań
- nie ubieranie się zbyt ciepło
- unikanie przegrzania
- unikanie zimnych i wilgotnych miejsc
Dziesiąty miesiąc ciąży
Wszystkie narządy wewnętrzne dziecka oraz jego organy płciowe są już w pełni wykształcone i rozwinięte. Za odżywienie dziecka w ostatnim miesiącu ciąży odpowiedzialny jest meridian pęcherza moczowego.
Połączone niebiańskie i ziemskie qi jest w pełnej gotowości. Maluch czeka na przyjście na świat.
Wywiad z Magdaleną Wojciechowską-Budzisz, w którym mówi w jaki sposób troszczyć się o zdrowie swoje i dziecka, stosując zasady Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (akupunktura, moksa, dieta itd.) przeczytacie w książce „CUDowne 9 miesięcy” Doroty Mirskiej-Królikowskiej. Zapraszamy do lektury!
