Dolegliwości o charakterze spastycznym przytrafiają się nam niejednokrotnie. Skurcze mogą dotyczyć zarówno mięśni gładkich, jak i poprzecznie prążkowanych.
Spis treści
Czym jest skurcz?
Skurcz jest definiowany jako mimowolne i nadmierne skrócenie włókien mięśniowych, występujące wskutek działania różnych czynników. Prowadzi to do gwałtownego zwiększenia napięcia mięśniowego, co skutkuje silnym i nagłym bólem, często trudnym do wytrzymania. Utrudnia to ruchomość i ogólne funkcjonowanie. Dolegliwości na tle spastycznym potrafią wyłączyć nas z codziennej aktywności. Wiedzą o tym doskonale np. panie cierpiące z powodu bolesnych miesiączek, rodzice maluchów, którym dokucza kolka niemowlęca, czy osoby, którym zdarzają się ataki kolki nerkowej lub żółciowej itp.
Skurcze mięśni gładkich
Obejmują one najczęściej narządy przewodu pokarmowego i określamy je jako tak zwane kolki, np. kolka żółciowa, kolka jelitowa lub bóle żołądka typu spastycznego. Mogą także dotyczyć układu oddechowego. Wówczas mówimy o skurczu oskrzeli lub krtani. Przytrafiają się zwykle podczas stanów zapalnych oraz infekcji, np. w przebiegu zapalenia krtani lub oskrzeli (duszący kaszel).
Skurcze towarzyszą także alergiom – np. spastyczny kaszel na tle alergicznym lub skurcz oskrzeli podczas napadu astmy. Skurcze dotyczą również układu moczowo-płciowego. Spotykamy się z kurczami macicy (poród, menstruacja) lub silnym bólem kurczowym w przebiegu kolki nerkowej.
Skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych
Dotyczą różnych partii mięśniowych i charakteryzują się niezwykle silnym bólem, uniemożliwiającym normalne funkcjonowanie. Kurcz mięśniowy lokalizuje się najczęściej w kończynach dolnych (łydka, udo). Jest tak intensywny, że potrafi nawet wybudzić nas w środku nocy, zakłócając sen i ponowne zaśnięcie.
Tężyczka – czym jest i jak ją leczyć?
Przyczyny skurczów
Przyczyny dolegliwości skurczowych mogą być zewnętrzne oraz wewnętrzne. Do najważniejszych należą:
- intensywny wysiłek fizyczny – skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych bywają udręką osób uprawiających intensywną aktywność fizyczną lub wykonujących na co dzień ciężką pracę fizyczną. W takich okolicznościach bowiem określona grupa mięśni narażona jest na długotrwałe przebywanie w jednej pozycji i ciągłe nadwyrężanie
- uraz fizyczny – zwłaszcza ten, który dotyczy uszkodzenia tkanki mięśniowej
- stres – może być przyczyną zwiększonego napięcia mięśniowego. Długotrwałe, bezwiedne napinanie pewnych partii mięśni (w szczególności okolic karku i barków) w efekcie przewlekłego stresu może doprowadzić do bolesnych kurczów w tych miejscach
- zaburzenia metaboliczne – które wynikają najczęściej z nieprawidłowego poziomu w organizmie takich pierwiastków, jak potas i/lub magnez. Pierwiastki te możemy tracić w wyniku np. nadmiernego pocenia się. Stąd intensywny wysiłek lub praca fizyczna sprzyjają ich utracie wraz z potem i przyczyniają się do ryzyka wystąpienia stanów kurczowych. Skurcze mogą być także efektem niedoborów wapnia i żelaza
- leki chemiczne – przyjmowanie np. leków moczopędnych powoduje zwiększone wydalanie potasu i magnezu z moczem. Dlatego pamiętać trzeba o ich suplementacji w trakcie kuracji takimi lekami
- niektóre choroby – dolegliwości skurczowe są charakterystyczne dla takich chorób, jak między innymi spazmofilia, padaczka, zapalenie opon mózgowych. Skurcze są obecne w przebiegu wielu chorób przewlekłych, jak np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekła niewydolność żylna i inne. Mogą też stanowić swoistą chorobę zawodową u osób, które codziennie używają w pracy tej samej grupy mięśni, np. kurcz pisarski (jeśli ktoś jeszcze posługuje się długopisem) lub kurcz muzyków
- niedostateczne nawodnienie organizmu – zbyt mała ilość płynów w tkance mięśniowej może również powodować bolesne skurcze. Powinniśmy więc dbać o systematyczne picie wody i regularne uzupełnianie jej strat w organizmie
- niedotlenienie mięśni – do którego może dojść np. podczas długiego przesiadywania w jednej pozycji. Jeśli siedzimy w podkurczonej pozycji lub z założonymi nogami przez dłuższy czas, te partie mięśni są wówczas niewystarczająco ukrwione i dotlenione. Sprzyja to wystąpieniu nagłego, bolesnego skurczu oraz nieprzyjemnego uczucia mrowienia i drętwienia kończyn. Podobnie jak spanie w jednej pozycji przez całą noc powoduje, że pewne okolice ciała są słabiej ukrwione. Niedotlenione mięśnie mogą wtedy zareagować gwałtownym spazmem
- otyłość – jest przyczyną nadmiernego obciążenia mięśni i stawów nóg, co również może wywoływać stany spastyczne
- siedzący tryb życia – sprzyja zaburzeniom ukrwienia nóg i niedotlenieniu tkanek
- ciąża
- niezbilansowana dieta – nieprawidłowy sposób odżywiania się może doprowadzić do niedoborów wyżej wymienionych biopierwiastków. Podobnie jak nadmierna ilość używek (np. kawa wypłukuje z organizmu magnez)
- chodzenie na wysokich obcasach – powoduje nie tylko niewłaściwe obciążenie mięśni nóg, lecz także niefizjologiczne ułożenie stopy, co sprzyja pojawianiu się skurczów
Co można poradzić na bolesne skurcze?
Jeśli mamy tendencję do częstego występowania skurczów, dobrze jest zadbać o odpowiednią profilaktykę. Powinniśmy wtedy:
- systematycznie stosować dobrej jakości suplementy diety zawierające ważne biopierwiastki (magnez, potas, wapń, żelazo i inne)
Uwaga! Nadmiar potasu może być szkodliwy, a nawet niebezpieczny dla zdrowia. Potas jest pierwiastkiem, którego nadmiaru pozbywamy się z organizmu samoistnie. Jeśli dostarczamy go we właściwej ilości z pożywieniem, nie ma ryzyka przedawkowania. Jeśli jednak stosujemy suplementy diety, lepiej poradzić się specjalisty odnośnie do właściwej dawki i czasu jego zażywania.
- regularnie nawadniać organizm – najlepiej pijąc czystą wodę lub napary i herbaty ziołowe. Lepiej unikać nadmiaru kawy, herbaty, napojów słodzonych i gazowanych
- dbać o aktywność fizyczną – unikając jednocześnie przetrenowania oraz przeciążania jednej tylko grupy mięśni;
- dbać o właściwą dietę i zdrowy tryb życia
- stosować leki naturalne – zwłaszcza w przypadku stanów spastycznych mięśni gładkich dobrze jest sięgnąć po preparaty ziołowe o działaniu rozkurczowym. Do takich należą np. rumianek, koper, mięta, dziurawiec czy melisa
Jednak w stanach ostrych, jeśli już dopadnie nas skurcz, ból bywa często tak intensywny, że żadne zabiegi ani leki roślinne nie pomagają. W przypadku skurczu mięśniowego można wziąć ciepłą kąpiel lub gorący prysznic, rozmasować delikatnie bolesne miejsce lub przyłożyć na nie ciepły kompres.
Dobrym pomysłem w przypadku dolegliwości skurczowych jest również wspomożenie się homeopatią.
Homeopatyczna ignatia amara
Homeopatia na skurcze
Homeopatia potrafi przynieść szybką ulgę w dolegliwościach spastycznych i pozbyć się uciążliwych objawów. Przy jej wyborze dobrze jest jednak zasięgnąć rady homeopaty.
Najbardziej pomocne w przypadku skurczów są:
1. Homeopatyczna arnica montana
Przydatna szczególnie u osób, które uprawiają sport lub narażone są na długotrwały wysiłek fizyczny. Pomaga przede wszystkim w różnego rodzaju urazach mięśniowych. Także w przypadku dolegliwości wywołanych zmęczeniem mięśniowym, w tym skurczów mięśni. Przydaje się, gdy po ciężkim wysiłku lub pracy fizycznej dokucza nam zmęczenie, zakwasy i możemy się spodziewać potencjalnych dolegliwości spastycznych.
2. Homeopatyczne cuprum metallicum
Pomocne zarówno w przypadku skurczu mięśni gładkich, jak i poprzecznie prążkowanych. Sprawdza się w wielu sytuacjach, jak np.: bolesne i nagłe skurcze mięśni o różnej etiologii, nocne skurcze łydek, skurcze mięśni twarzy (tiki), stany drgawkowe różnego pochodzenia, a nawet jeśli męczy nas czkawka (jest ona efektem skurczu mięśni gardła).
Przydatne jest również w stanach spastycznych mięśni gładkich – w takich przypadłościach, jak np.: stany skurczowe w obrębie przewodu pokarmowego (kolka niemowlęca, kolka jelitowa, napadowe i ostre bóle brzucha), w skurczu oskrzeli (duszność w przebiegu astmy, duszący kaszel typu krztuścowego), a także w skurczu głośni lub gardła.
3. Homeopatyczny colocynthis
W skurczach mięśni gładkich zlokalizowanych w obrębie przewodu pokarmowego oraz układu moczowo-płciowego. Zazwyczaj są to nagłe, gwałtowne, trudne do wytrzymania ataki spastycznego bólu. Pomaga również w napadowych, ostrych bólach żołądka i/lub jelit, bólach o typie kolek (kolka wątrobowa, jelitowa, nerkowa), w przypadku bolesnych kolek niemowlęcych oraz w bolesnym miesiączkowaniu.
Cechą charakterystyczną dolegliwości skurczowych jest tutaj zmniejszenie się bólu pod wpływem silnego ucisku, zgięcia się wpół lub podkurczenia kończyn do klatki piersiowej oraz pod wpływem ciepła. Osoby w trakcie spazmu przyjmują często skuloną pozycję z podkurczonymi nogami oraz przykładają na bolesne miejsce gorący termofor.
4. Homeopatyczna magnesia phosphorica
Zarówno w kurczach mięśni poprzecznie prążkowanych, jak i mięśni gładkich – w takich objawach, jak silne, rwące, wędrujące bóle, które nagle się pojawiają i równie szybko ustępują. Skurczom może towarzyszyć drętwienie i sztywność (głównie w obrębie kończyn). Ulgę w bólu przynosi ciepło i ucisk na bolesne miejsce oraz zgięcie się wpół.
Warto o niej pamiętać w takich sytuacjach jak: bolesne kolki niemowlęce, spastyczne bóle brzucha w przebiegu biegunki, miesiączki przebiegające z bolesnymi kurczami macicy, bóle poporodowe (obkurczanie się macicy podczas połogu), kolki w obrębie przewodu pokarmowego oraz moczowego. Przydaje się także w przypadku, gdy występują nerwobóle (np. nerwoból nerwu twarzowego), rwa kulszowa, nagłe skurcze mięśniowe w obrębie kończyn (np. skurcz pisarski) oraz skurcze mięśni z towarzyszącymi zaburzeniami czucia.
5. Homeopatyczna dioscorea villosa
Pomocna szczególnie w sytuacji, gdy skurcz ma charakter ostry i napadowy, a ponadto pojawia się w regularnych odstępach czasowych. Dolegliwości tego typu najczęściej dotyczą przewodu pokarmowego oraz macicy. Tutaj, przeciwnie niż w przypadku homeopatycznego colocynthis i magnesia phosphorica, złagodzenie dolegliwości bólowych następuje pod wpływem odgięcia się do tyłu lub przyjęcia pozycji wyprostowanej.
Przydatna jest przede wszystkim w takich przypadłościach, jak:
- kolka niemowlęca (zwłaszcza gdy niemowlę odgina się do tyłu i pręży podczas napadu skurczowego bólu)
- bolesne miesiączkowanie
- spastyczne bóle żołądka
- bolesna perystaltyka jelit z kurczami i wzdęciami