Strona główna Medycyna naturalnaZiołolecznictwo Rumianek pospolity – właściwości lecznicze i zastosowanie

Rumianek pospolity – właściwości lecznicze i zastosowanie

autor: Dorota Mirska Data publikacji: Data aktualizacji:
Data publikacji: Data aktualizacji:

Rumianek leczy skórę, pomaga przy problemach trawiennych, uspokaja i pomaga zasnąć. Jak to możliwe, że jedna roślina ma aż tyle właściwości leczniczych? Swoje niezwykłe działanie rumianek zawdzięcza wyjątkowym składnikom czynnym. Poznajcie leczniczą moc rumianku.

Strona główna Medycyna naturalnaZiołolecznictwo Rumianek pospolity – właściwości lecznicze i zastosowanie

Rumianek – odmiany, uprawa

Rumianek pochodzi z południowej i wschodniej Europy oraz Azji Mniejszej. W Polsce występuje często na łąkach, nieużytkach, ale jest też uprawiany na plantacjach. Należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). Zwany też bywa rumiankiem lekarskim, pachnącym i prawdziwym. Choć największe walory zdrowotne ma rumianek pospolity, leczniczo działa także rumianek rzymski (rumian rzymski) Chamaemelum nobile. Napar z kwiatów rumianu rzymskiego poleca się szczególnie przy niestrawności, ponieważ silniej niż jego kuzyn wzmaga wydzielanie enzymów trawiennych i rozluźnia mięśnie gładkie.

Na łąkach możemy spotkać białe kwiaty podobne do rumianku takie jak stokrotki, margerytki czy złocień maruna. Są to jednak zupełnie inne rośliny i nie posiadają takich właściwości leczniczych jak rumianek pospolity. Jaj rozpoznać właściwą roślinę? Wystarczy rozetrzeć kwiatostan w dłoniach i sprawdzić jak pachnie. Rumianek ma wyjątkowy, lekko gorzkawy, ożywczy zapach, którego nie da się pomylić z innym. Kwiaty podobne do rumianku mają też zupełnie inne liście. Bohater naszego tekstu ma pierzaste, delikatne listeczki podobne do koperku.

Rumianek, który kupujemy w sklepach zielarskich pochodzi z kontrolowanych plantacji. Uprawia się starannie dobrane odmiany tego gatunku. Dzięki temu wiadomo ile w zebranym surowcu znajduje się grup związków czynnych, od których zależą jego właściwości lecznicze.

Czy wiesz, że…
Rocznie przerabia się na świecie ok. 100 tysięcy ton ziół. Rumianek stanowi jedną dziesiątą tej produkcji zielarskiej. Jest więc obok mięty najchętniej wykorzystywaną rośliną leczniczą.

Rumianki są nie tylko leczniczymi, ale też pięknymi kwiatami, w dodatku prostymi w uprawie, Dlatego w wielu ogródkach domowych można spotkać klomby, które zdobi rumianek ogrodowy inaczej zwany Jastrunem (Laucanthenum). Jest on okazałą rośliną wieloletnią o dość dużych (do 15 cm średnicy) kwiatach i wysokości sięgającej nawet jednego metra. Dla wielbicieli tych ślicznym roślin, którzy nie mają ogrodu mamy dobrą wiadomość – możemy hodować rumianek w doniczce i ozdabiać nim balkony czy parapety okien.

Rumianek – odmiany, uprawa, zastosowanie

Rumianek – zastosowanie

W olejku eterycznym pozyskiwanym z rumianku znajduje się kilka ważnych, biologicznie aktywnych składników, które odpowiadają za właściwości lecznicze tej rośliny. Najważniejszymi są bisabolol i chamazulen. W rumianku znajdują się również cenne flawonoidy (w tym 7-glukozydy, apigeniny, luteoliny, kwercytyny), a także kumaryny, spirocykliczne poliacetyleny oraz śluz.

To właśnie bisabolol i chamazulen sprawiają, że rumianek ma silne właściwości przeciwzapalne. I od wieków właśnie do tego celu używano zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie naparów z rumianku, maści z rumiankiem czy innych przetworów tej rośliny.

Rumianek ma także silne właściwości przeciwskurczowe, uspokajające i nasenne.

Rumianek na skórę

Dr Jerzy Jambor w swojej książce „Rośliny lecznicze” zauważa, że „nie ma lepszego surowca zielarskiego, który wykazywałby tak korzystne działanie na skórę i błony śluzowe (…). Preparaty lecznicze z rumianku są wytwarzane w większości zakładów zielarskich na świecie i należą do grupy najczęściej stosowanych na świecie leków roślinnych”. Przyspieszają proces gojenia, zapobiegają powstawaniu stanu zapalnego, łagodzą podrażnienia skóry. Mają też właściwości pobudzające przemianę materii w skórze i błonach śluzowych. Napary z rumianku, z których można robić okłady, kąpiele, płukanki, a także maści z ekstraktem z tego ziela, wyciągi wodne i alkoholowe, pomagają na różnego rodzaju problemy ze skórą: egzemę, podrażnienia, przesuszenia, otarcia, rany.

Rumianek jest też środkiem łagodzącym, pomocnym przy stanach zapalnych skóry, z którymi zmagają się osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry. W tym przypadku należy jednak zachować ostrożność, ponieważ skóra przy AZS jest wyjątkowo wrażliwa, pozbawiona ochronnego płaszcza hydrolipidowego. Nigdy nie wiadomo, w jaki sposób zareaguje przy zetknięciu z określoną substancją. Warto więc wypróbować działanie rumianku na niewielkiej powierzchni skóry i obserwować efekty kuracji.

Rumianek na skórę – zastosowanie w leczeniu trądziku i AZS

Rumianek na rany

Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i gojącym napary rumiankowe lub preparaty z dodatkiem rumianku są doskonałym, naturalnym środkiem odkażającym i przyspieszającym gojenie ran, oparzeń czy owrzodzeń. Niewielkie zmiany skórne można przemywać naparami z rumianku lub stosować maść z ekstraktem z tej rośliny. W przypadku głębszych ran lub poważnych oparzeń zdecydowanie należy zasięgnąć porady lekarza.

Rumianek na zaparcia i problemy żołądkowe

Rumianek pospolity to znakomity lek na ból brzucha – wspiera perystaltykę jelit, przyspiesza wydzielanie enzymów trawiennych, rozluźnia napięte mięśnie oraz działa przeciwzapalnie. Pomaga przy różnego rodzaju problemach żołądkowych, trawiennych, przy zaparciach, wzdęciach oraz na refluks żołądkowy (tzw. zgagę). Herbatka rumiankowa popijana między posiłkami to naturalny i skuteczny sposób na uregulowanie trawienia i złagodzenie dokuczliwych problemów jelitowych.

Napar z rumianku pomoże również na zaparcia u niemowlaka. Małe dzieci często borykają się z tym problemem. Im dłużej trwają zaparcia i im bardziej bolesne jest wypróżnianie, tym więcej stresu przeżywają nie tylko dzieci, ale i rodzice. Ciepła, delikatna herbata rumiankowa, podawana po pół filiżanki w ciągu dnia powinna pomóc. Dodatkowo wpłynie uspokajająco i pomoże dziecku zasnąć.

Rumianek na hemoroidy

Hemoroidy, czyli żylaki odbytu są bolesnym i kłopotliwym schorzeniem. Nasiadówki z naparu rumiankowego lub przemywanie podrażnionych miejsc złagodzą podrażnienia, zadziałają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Rumianek na zapalenie pęcherza

Przy zapaleniu pęcherza można skorzystać z leczniczej mocy rumianku zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Picie (trzy raz dziennie po filiżance) naparu rumiankowego ma działanie moczopędne, detoksykujące, rozkurczowe i przeciwzapalne. Warto dodatkowo wzmocnić działanie kuracji, przygotowując bardzo ciepłą (nie gorącą!) kąpiel lub nasiadówkę rumiankową. W ziołowym naparze siedzimy około 15 minut.

Rumianek na gardło i ból zęba – inhalacje

Ekstrakty z rumianku wchodzą w skład wielu ziołowych preparatów przeznaczonych do leczenia stanów zapalnych dziąseł i paradontopatii. Jednym z najbardziej znanych, polskich preparatów jest etanolowo-wodny wyciąg z rumianku Azulan. Warto go zastosować (w rozcieńczeniu podanym na opakowaniu) przy stanach zapalnych jamy ustnej, dziąseł i gardła. Podobne działanie ma Dentosept A – oprócz ekstraktu z rumianku, w składzie preparatu znajdziemy także wyciągi z kory dębu, mięty, szałwii i arniki. Obydwa preparaty znakomicie sprawdzają się w pielęgnacji różnego rodzaju podrażnień, zakażeń, aft i innych problemów ze śluzówką jamy ustnej.

Z rumianku można przygotować także działającą przeciwzapalnie i łagodząco inhalację pomocną przy zapaleniu zatok oraz podczas przeziębienia. Wystarczy garść koszyczków rumianku zalać wrzątkiem i wdychać aromatyczną parę.

Rumianek na infekcje intymne

Naparu z koszyczków rumianku można używać zarówno w formie nasiadówki, jak i do podmywania się przy różnych kobiecych problemach intymnych, takich jak upławy, zapalenie pochwy i sromu. To łagodzi świąd i obrzęk. Działa ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i łagodząco. Pozostawia też przyjemny, delikatny zapach.

Rumianek na sen i uspokojenie

Za uspokajające, rozluźniające i nasenne właściwości rumianku odpowiadają zawarte w nim flawonoidy, a zwłaszcza apigenina. Herbatka z koszyczków rumianku wypita do kolacji lub pół godziny przed snem spowoduje, że rozluźnimy się i zaśniemy szybciej. Poprawi również jakość i długość snu. Można też wdychać przed snem aromat rumiankowego olejku eterycznego lub dodać kilka kropli do wieczornej kapieli – taka inhalacja będzie miała podobne działanie.

Rumianek na oczy

Okład z ciepłego naparu z rumianku położony na powieki pomaga przy problemach, takich jak zapalenie spojówek, zespół suchego oka, łzawienie, pieczenie i swędzenie występujące przy alergii. Zmniejsza też opuchliznę i rozjaśnia cienie.

Rumianek na włosy

Rumianek od wieków jest wykorzystywany przez blondynki do rozjaśniania włosów. Wystarczy przygotować napar z koszyczków rumianku i ostudzonym spłukać włosy po myciu. Taki zabieg stosowany regularnie zapewni złocisty odcień fryzurze, dodatkowo będzie wygładzał włosy, pielęgnował skórę głowy i wzmacniał cebulki. Ekstrakt rumiankowy to również często stosowany składnik aktywny kosmetyków do włosów. Zazwyczaj są polecane dla blondynek, ale jeśli szatynki i brunetki lubią piękny zapach rumianku i zależy im na delikatnej pielęgnacji skóry głowy, mogą również z nich skorzystać.

Rumianek – przeciwwskazania

Rumianek jest stosowaną od wieków i dobrze poznaną rośliną leczniczą. Jest uważany za jedno z najbezpieczniejszych ziół. Powinni go unikać jednak alergicy uczuleni na rośliny z rodziny astrowatych. Dlatego, jeśli chcemy pić leczniczo herbatki rumiankowe albo stosować leki z ekstraktem z tego ziela, zawsze zaczynajmy kurację od niewielkiej ilości naparu lub preparatu z rumianku i obserwujmy organizm.

Rumianek w ciąży

Kobiety w ciąży mogą bezpiecznie stosować rumianek i zastąpić nim niektóre leki czy kosmetyki. Herbatka z rumianku polecana jest m.in jako delikatny środek łagodzący ciążowe mdłości, pomaga przy zapaleniu pęcherza moczowego, działa delikatnie uspokajająco i tonizująco. Z naparu z rumianku można też zrobić naturalny, łagodzący stany zapalne skóry tonik do twarzy, ekstrakt do kąpieli lub płukankę do włosów – delikatnie je rozjaśni i zostawi piękny zapach. 

Dawkowanie

Jeśli przygotowujemy napar z rumianku w saszetce (w jednej znajduje się 1,5 g suszu): jedną lub dwie torebki zaparzamy 150-200 ml wrzątku i pijemy 3-4 razy dziennie. Dzieci mogą pić napary z rumianku po skończeniu 6. miesiąca. Przygotowujemy napar z jednej torebki herbatki rumiankowej zalanej 150 ml wrzątku i podajemy dziecku (od 6 miesięcy do 2 lat) od 50-100 ml 2-4 razy dziennie. Starsze dzieci mogą wypić go nieco więcej.
Jeśli robimy napar z suszonych kwiatostanów rumianku, wówczas jedną łyżkę suszu zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem przez 10 minut.

Rumianek – dawkowanie, przeciwwskazania

Przepisy z rumiankiem

Rumianek z miodem

Nie każdy lubi lekko gorzkawy i dość intensywny smak herbatki rumiankowej. Wystarczy jednak dodać do niej łyżeczkę miodu i kilka kropli cytryny, by złagodzić goryczkę. Możemy też domowym sposobem zrobić miód rumiankowy. Zebrane na łące lub kupione w zielarni ususzone kwiaty rumianku wsypujemy mniej więcej do połowy słoika i zalewamy płynnym, prawdziwym miodem, tak by dokładnie pokrył kwiaty. Codziennie mieszamy miksturę, a po dwóch tygodniach domowy zioło-amiód jest gotowy. Taki rumianek z miodem pomaga w przypadku kaszlu i przeziębienia.

Wyciąg spirytusowy z rumianku

Azulan, dostępny w aptekach wyciąg etanolowo-wodny z rumianku jest popularnym preparatem przeciwzapalnym do stosowania na skórę i błony śluzowe. Możemy zrobić także w domu nalewkę rumiankową, która będzie miała podobne działanie. Wsypujemy do słoika 6 czubatych łyżek kwiatostanów rumianku, zalewamy pół litra spirytusu, zakręcamy i odstawiamy w ciemne i chłodne miejsce. Następnie płyn przecedzamy, przelewamy do butelki. Gotowe.

Rumianek dla psa i kota

Ziołolecznictwo jest skuteczne nie tylko w przypadku ludzi, ale także zwierząt. Lepiej jednak skonsultować z weterynarzem ziołową terapię, bo nie zawsze lek dobry dla człowieka sprawdzi się u zwierzęcia. Ekstrakty rumiankowe są jednak uważane za bezpieczne. Można stosować je u psów, które mają problemy trawienne, wzdęcia, gazy, wymiotują lub są niespokojne. Leczniczo zadziała napar z dwóch torebek rumianku podawany zwierzakowi co kilka godzin. Kompresy z herbatki rumiankowej warto także przykładać na rany, ukąszenia owadów, otarcia i inne problemy skórne. 

Natomiast koty mogą na rumianek zareagować alergicznie. Jeśli więc zdecydujemy się podać kotu napar rumiankowy w przypadku problemów żołądkowych lub jako lek uspokajający, zacznijmy od łyżeczki i obserwujmy reakcję zwierzęcia.

 

Czy ten artykuł był pomocny?
TakNie

Podobne artykuły