Spis treści
Kandydoza (grzybica układu pokarmowego) – jakie są jej przyczyny?
Drożdże Candida
Przyczajony tygrys, ukryty smok – tak można określić Candida. To rodzina drożdży obejmująca aż 150 gatunków, z czego 9 rodzajów uznaje się za chorobotwórcze dla człowieka, w tym Candida albicans. Drożdże z tego rodzaju są obecne w przewodzie pokarmowym co drugiej dorosłej osoby.
W niewielkich ilościach nie stanowią zagrożenia, gdyż są nadzorowane i sprawnie usuwane przez „dobre” bakterie wchodzące w skład mikroflory jelitowej. Problem pojawia się, gdy tej kontroli brakuje (np. po długotrwałej kuracji antybiotykowej).
Czy nasz nastrój zależy od bakterii w jelitach? Jak flora bakteryjna wpływa na mózg?
Fermentacja drożdży
Gdy organizm traci kontrolę, wtedy drożdże rozrastają się nadmiernie. Zaczynają się panoszyć w organizmie, zagrażając zdrowiu. Wykorzystują glukozę, tlen, aminokwasy oraz składniki odżywcze i w procesie fermentacji alkoholowej wytwarzają dwutlenek węgla oraz szkodliwe produkty przemiany materii. A to powoduje, m.in. uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego i zaburzenia przyswajania składników pokarmowych. Efekt? Nieprzyjemne i uciążliwe dolegliwości!
Grzybica układu pokarmowego – objawy kandydozy
- bóle brzucha
- wzdęcia i gazy (wynik procesów fermentacji drożdży Candida)
- naprzemienne biegunki i zaparcia
- nieprzyjemny zapach z ust
- biały nalot na języku (kandydoza języka)
- afty
- zajady
- bóle podczas połykania pokarmu
- ciągłe zmęczenie i senność
- stany podgorączkowe
- kłopoty z pamięcią i koncentracją
Cierpisz na kandydozę? Jak najszybciej zmień dietę. To co jesz, może utrudnić życie szkodliwym drożdżom. Pomoże też szybciej uporać się z intruzami i wzmocnić organizm.
Kandydoza układu pokarmowego – dieta przeciwgrzybicza
Leczenie kandydozy jest trudne i długotrwałe, a jednym z jego ważnych elementów jest odpowiednia dieta przeciwgrzybicza. Jej zadaniem jest stworzenie takich warunków, które utrudniają rozrost drożdży i pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną jelit. Dietę przeciwgrzybiczą trzeba stosować nawet kilka miesięcy.
Oto jej najważniejsze zasady!
1. Zrezygnuj z cukru
Drożdże kochają cukier. Jest dla nich niezbędny do życia, jak tlen. Zresztą jednym z pierwszych objawów kandydozy jest niepohamowany apetyt na słodycze. Chorzy jedzą je wręcz garściami. Dlatego, by zwalczyć wrogie drożdże, trzeba je odciąć od pożywienia, a takim są cukry proste.
Dieta przeciwgrzybicza wcale nie zakłada całkowitej rezygnacji z produktów zawierających węglowodany, by nie osłabiać jeszcze bardziej organizmu wycieńczonego inwazją drożdży. Warto natomiast wzbogacić menu w błonnik. Nie jest on trawiony w jelicie cienkim. Trafia do jelita grubego, gdzie stanowi „pożywkę” dla dobrych bakterii, walczących z drożdżami.
Unikaj:
- słodyczy, ciast, ciastek, czekolady, a także cukru białego i trzcinowego, miodu, syropów z agawy i klonowego
- pszennych, drobnych i rozgotowanych makaronów
- drobnych kasz (manna, kasza kukurydziana), zwłaszcza tych rozgotowanych w formie kleików i kasz na gęsto
- kaszek dla dzieci
- białego (pszennego), zwłaszcza świeżego pieczywo, np. kajzerki, bułki pszenne, bagietki
- mleka krowiego, owczego i koziego (zawiera laktozę, szybko trawiony cukier)
- owoców surowych i suszonych
- dżemów i marmolad
- kisielu, galaretki i budyniu
- rozgotowanych i rozdrobnionych ziemniaków (puree)
- rozgotowanych warzyw korzeniowych (marchewka, burak, seler)
Dlaczego należy unikać rozgotowanych ziemniaków i warzyw korzeniowych? Bo w takiej formie zawarta w korzeniach skrobia jest bardzo dobrze przyswajalna i może być źródłem cukrów prostych, sprzyjających rozwojowi drożdży.
Wybieraj:
- grube kasze, dziki i czarny ryż, gotowane na sypko
- mleko roślinne (owsiane, kokosowe, migdałowe)
- warzywa surowe, a przy biegunkach warzywa gotowane na parze (marchewka, pietruszka, seler, buraki, cukinia, koper włoski, szpinak, bakłażan, bataty, pomidor w małych ilościach (te bez skórki i bez pesteczek, tylko sam miąższ, żeby nie podrażniać przewodu pokarmowego)
Uwaga! Kupując produkty gotowe, zwróć uwagę na ich skład. Wybierać te, które mają niewielką ilość węglowodanów, w tym cukrów. Te ostatnie to cukry proste, które mogą być pożywką dla drożdży.
Dieta lekkostrawna – przepisy na lekkostrawny obiad
2. Jedz lekkostrawne potrawy
Nadmierny rozwój drożdży Candida powoduje kłopoty z trawieniem. Chorzy narzekają na bóle brzucha, a także naprzemienne biegunki lub zaparcia. Dlatego dieta przeciwgrzybicza powinna być lekkostrawna, by nie obciążać chorego przewodu pokarmowego.
Unikaj:
- potraw smażonych i pieczonych z dodatkiem tłuszczu – są ciężkostrawne i źle tolerowane przez chorych na kandydozę
Wybieraj:
- surowe warzywa – o ile są dobrze tolerowane, nie ma biegunek i wzdęć
- produkty gotowane w wodzie lub na parze, duszone, pieczone lub grillowane (bez tłuszczu)
- czyste zupy na wywarach warzywnych lub na chudym kawałku mięsa
- mięso i ryby morskie gotowane, pieczone bez tłuszczu lub duszone w dużej ilości wody (a przed jedzeniem rozdrobnione i dobrze pogryzione)
- sosy i zupy zagęszczane cukinią
Wystarczy przekroić cukinię, wyjąć gniazdo nasienne, obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Dodać do sosu. Gdy cukinia się rozgotuje, zagęści sos bez grama mąki
3. Wyeliminuj drożdże i gluten
Przyczyną kłopotów jest nadmierny rozrost Candidy w organizmie, a zatem, by się ich pozbyć, trzeba unikać produktów zawierających drożdże.
Dodatkowo u niektórych pacjentów może się rozwijać nietolerancja glutenu, czyli celiakia. Wtedy zjedzenie kromki tradycyjnego pszennego pieczywa wypiekanego na drożdżach, nasila wzdęcia i bóle brzucha. Dlatego dieta przeciwgrzybicza powinna być wolna od drożdży i glutenu.
Unikaj:
- pieczywa na drożdżach
- ciasta drożdżowego, drożdżówek, ciasta na pizzę
- produktów gotowych, zawierających ekstrakty drożdżowe, takich jak np. mieszanki przypraw czy zupy w proszku
- produktów wytwarzanych z użyciem drożdży, np. piwo
Wybieraj:
- pieczywo na zakwasie (najlepiej wypiekane z mąki bezglutenowej: gryczanej, jaglanej lub kukurydzianej)
- kasze bezglutenowe: jaglana, gryczana, komosa i nasiona amarantusa gotowane na sypko w dużej ilości wody
4. Postaw na białko
Produkty zawierające białko wzmacniają organizm, zmęczony atakiem grzybów Candida. Dlatego zaleca się wzbogacenie menu w mięso, ryby, jajka i nabiał bez laktozy.
Uwaga! Niekiedy kandydozie towarzyszy nietolerancja laktozy, wtedy trzeba szczególnie uważać na nabiał. Dieta przeciwgrzybicza nie wyklucza nabiału, ale tylko wtedy, gdy nie występuje nietolerancja.
Unikaj:
- mleka krowiego, owczego i koziego
- tradycyjnego nabiału
- serów żółtych, pleśniowych i topionych – są tłuste i ciężkostrawne
- produktów zawierających mleko w proszku
- tłustych mięs wieprzowych, wędlin kupnych, konserw rybnych i mięsnych, a także ryb wędzonych i marynowanych
- jaj smażonych i gotowanych na twardo – są ciężkostrawne
Wybieraj:
- jajka na miękko, delikatne omlety, jajecznice na parze
- nabiał bez laktozy
- jogurty naturalne, kefiry i maślanki – tylko jeśli nie ma problemów z tolerancją laktozy, w innym przypadku tylko produkty bezlaktozowe
- chudą wołowinę, drób bez skórki, indyka, królika
- chude ryby morskie (dorsz, sola, mintaj, morszczuk) lub śródlądowe (sandacz, pstrąg)
5. Wzbogać menu w zdrowe tłuszcze
Dodają energii, poprawiają smak potraw, a także zwiększają przyswajalność niektórych witamin, np. beta-karotenu. Niektóre oleje mają też działanie przeciwgrzybicze. Warto stosować 1-2 łyżki olejów roślinnych dziennie, dodając je do potrawy, np. warzyw tuż przed zjedzeniem.
Unikaj:
- smalcu, masła, śmietany
- margaryn i miksów do smarowania pieczywa oraz margaryn twardych, tych w kostce
Wybieraj:
- oliwę
- olej rzepakowy tłoczony na zimno
- olej lniany
- olej z czarnuszki
- olej kokosowy
6. Pij więcej niż dyktuje pragnienie
Produkty przemiany materii, powstające pod wpływem drożdży, zatruwają organizm. Dlatego przy kandydozie, trzeba bardzo dużo pić – nawet 2-3 litry niesłodkich płynów dziennie, pamiętając, by pić powoli, małymi łykami, przez cały dzień. To pomoże lepiej się nawodnić i „wypłukać” z organizmu szkodliwe toksyny.
Unikaj:
- soków, napojów i nektarów owocowych
- dosładzanych domowych kompotów owocowych
- słodkich napojów gazowanych typu cola
Wybieraj:
- niegazowaną wodę mineralną (gazowana może nasilać wzdęcia)
- wywary i koktajle warzywne
- słabą herbatę, herbatę zieloną
7. Włącz do menu produkty o działaniu przeciwgrzybiczym
W kuchni znajdziemy dużo różnych produktów o działaniu przeciwgrzybiczym, a także zmniejszających stany zapalne, które powstają w wyniku przerostu Candidy. Tak działają, m.in.:
- imbir
- cytryna i limonka
- czosnek
- słodki ksylitol
8. Stosuj świeże zioła
Poprawiają smak potraw, zawierają też substancje, które pomagają stworzyć niekorzystne środowisko dla rozwoju drożdży.
Unikaj:
- ostrych i pikantnych przypraw: chili, papryka, pieprz, curry
- mieszanek przyprawowych, zawierających ekstrakty drożdży
Wybieraj:
- tymianek, rozmaryn, majeranek, bazylię
- goździki, cynamon, kurkumę
- sól w umiarkowanych ilościach, jej nadmiar może utrudniać oczyszczanie organizmu z drożdżowych toksyn
9. Zadbaj o mikroflorę bakteryjną jelit
Drożdże atakują organizm, gdy nie ma ich kto kontrolować. Rolę strażników pełnią „dobre” bakterie, zasiedlające przewód pokarmowy, czyli mikroflora bakteryjna jelit.
Gdy dochodzi do ich zdziesiątkowania, np. po kuracji antybiotykowej, ilość grzybów w przewodzie pokarmowym wzrasta od 10 do 100 razy. Dlatego podczas diety przeciwgrzybiczej, warto wspomóc się preparatami probiotycznymi, a także włączyć do menu chleb na zakwasie, kiszoną kapustę, czy kiszone ogórki.
Czy nasz nastrój zależy od bakterii w jelitach? Jak flora bakteryjna wpływa na mózg?
Dieta przeciwgrzybicza – przykładowy jadłospis
Śniadanie
Omlet z płatkami jaglanymi i kurkumą
Składniki:
- 2 białka jaja i całe jajko
- 2 łyżki płatków jaglanych
- łyżka świeżego tymianku
- łyżka posiekanego koperku lub natki
- ¼ łyżeczki kurkumy
Jajka rozkłócić, wymieszać z płatkami jaglanymi i ziołami. Doprawić solą i kurkumą. Masę jajeczną wylać na patelnię i usmażyć omlet.
Filiżanka napoju imbirowego
Składniki:
- 2-4 cm korzenia imbiru
- 1-2 łyżeczki soku z cytryny
- ¼ łyżeczki ksylitolu
Korzeń imbiru pokroić w plastry, zalać szklanką wrzątku. Pozostawić ok. 5 min, by napar nieco ostygł i nabrał mocy. Potem dodać sok z cytryny i ksylitol.
Jak gotować według zasad diety pięciu przemian?
II śniadanie
Twarożek z kiełkami
Składniki:
- 20-30 g chudego twarogu
- garść kiełków rzodkiewki lub rzeżuchy
- 1-2 łyżki jogurtu naturalnego
- sól i pieprz do smaku
Wymieszać twaróg z jogurtem i kiełkami. Podawać z garścią grzanek z kromki chleba gryczanego na zakwasie.
Do tego szklanka letniej przegotowanej wody z sokiem z cytryny i ¼ łyżeczki ksylitolu.
Obiad
Dorsz duszony z koperkiem
Składniki:
- dorsz lub inna ryba morska (100-150 g)
- sok z cytryny
- kilka gałązek lub 2 łyżki posiekanego koperku
- sól i pieprz ziołowy do smaku
Rybę oczyścić, uwaga na ości, doprawić, skropić sokiem z cytryny. Położyć na folii aluminiowej w naczyniu żaroodpornym. Na rybie ułożyć gałązki koperku lub posypać mięso posiekanymi ziołami. Wstawić do piekarnika, piec 180 stopni 20-30 min.
Warzywa na chrupko ugotowane na parze (marchewka, pietruszka, kalafior, seler, batat), skropione łyżką oleju lnianego.
Rosół zasadowy z fenkułu
Składniki na 2 porcje:
- 1 litr wody
- 300 g kopru włoskiego
- 2 liście laurowe
- świeże zioła (tymianek, majeranek, lubczyk)
- szczypta soli
Koper włoski umyć, drobno pokroić, zalać w garnku zimna wodą, gotować na małym ogniu ok 30 minut. Po 25 minutach dodać świeże zioła i liście laurowe, trzymać na małym ogniu jeszcze 5 minut. Rosół przecedzić, ewentualnie odrobinę posolić. Pić 1-2 razy dziennie po szklance.
Podwieczorek
Koktajl z marchewki, fenkułu i awokado
Składniki:
- 2 średnie marchewki
- kawałek (1/4 średniej sztuki) fenkułu świeżego
- ¼ awokado
- 1-2 łyżki soku z cytryny
- ¾ szklanki letniej przegotowanej wody lub wody mineralnej
Zmiksować składniki, dodać wodę i sok z cytryny.
Kolacja
Sałatka z komosą i buraczkami
Składniki:
- 1/3 szklanki komosy
- średni burak
- 2 łyżki soku z cytryny
- łyżka posiekanego koperku
- łyżka oleju lnianego lub rzepakowego
- ząbek czosnku
Buraka umyć, zawinąć w folię, wstawić do piekarnika. Piec w temp 180 stopni ok. 40 min. Wyjąć z piekarnika, przestudzić, obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Skropić sokiem z cytryny. Komosę ugotować na sypko. Wsypać do miski, dodać buraczki, wymieszać, posypać koperkiem, polać sosem zrobionym z oleju i czosnku przeciśniętego przez praskę.
