Strona główna Zdrowie Halitoza – jak zwalczyć nieprzyjemny zapach z ust?

Halitoza – jak zwalczyć nieprzyjemny zapach z ust?

autor: Agnieszka Leciejewska Data publikacji: Data aktualizacji:
Data publikacji: Data aktualizacji:

Halitoza nie boli, nie jest groźna, ale przeszkadza i krępuje w towarzystwie. Nie zawsze jest związana z brakiem higieny, niekiedy bywa objawem kłopotów zdrowotnych. Nieświeży oddech można maskować tabletkami albo gumą do żucia. Lepiej jednak poznać jego przyczynę, wyeliminować ją, by raz na zawsze pozbyć się krępującej dolegliwości.

Strona główna Zdrowie Halitoza – jak zwalczyć nieprzyjemny zapach z ust?

Nieprzyjemny zapach z ust może dotyczyć każdego, od juniora po seniora. Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Z badań wynika, że problem nieświeżego oddechu ma nawet co drugi z nas. Zazwyczaj pojawia się rano, po przebudzeniu, i znika po umyciu zębów lub zjedzeniu śniadania. Czasem jednak nieprzyjemny zapach z ust utrzymuje się mimo właściwej higieny i może być jednym z objawów poważnych problemów zdrowotnych.

Halitoza – co to jest?

Nieprzyjemny zapach z ust, czyli halitoza, sam w sobie nie jest chorobą. To dolegliwość objawiająca się wyraźnym i uporczywym nieprzyjemnym zapachem z ust. Jest on wywołany substancjami zawierającymi siarkę, które znajdują się w wydychanym powietrzu. Wyróżnia się różne rodzaje halitozy:

  • fizjologiczna – jest związana z procesami gnilnymi zachodzącymi w jamie ustnej, zazwyczaj w nocy, gdy śpimy. Dolegliwości ustępują po porannym myciu zębów lub zjedzeniu śniadania
  • patologiczna – wynika z kłopotów zdrowotnych w obrębie jamy ustnej lub choroby w innej części ciała. Nieświeży oddech utrzymuje się mimo właściwej higieny i zjedzenia posiłku. Ten rodzaj halitozy jest jednym z objawów schorzenia, które wymaga leczenia
  • rzekoma halitoza (pseudohalitoza) oraz halitofobia – to zaburzenia psychiczne polegające na odczuwaniu nieprzyjemnego zapachu z ust, ale tylko przez pacjenta. Nieświeży oddech nie jest wyczuwalny przez osoby przeprowadzające badanie

Halitoza – przyczyny

Przyczyny nieświeżego oddechu mogą być różne. Należą do nich:

  • nieprawidłowa higiena jamy ustnej – to najczęstsza przyczyna kłopotów. Resztki jedzenia pozostawione w przestrzeniach między zębami są idealną pożywką dla bakterii beztlenowych. Drobnoustroje te wytwarzają substancje lotne, zawierające siarkę, które mają nieprzyjemny, intensywny zapach
  • próchnica i choroby przyzębia, które są skutkiem gromadzenia się na zębach osadów. Z czasem prowadzi to do powstawania stanów zapalnych i chorób przyzębia, w tym paradontozy. Jednym z jej objawów jest właśnie nieprzyjemny zapach z ust
  • wady zgryzu z większą tendencją do schorzeń w jamie ustnej, np. zapalenia dziąseł lub odkładania płytki nazębnej. To często powoduje przykry zapach z ust
  • grzybica jamy ustnej wywołana przez drożdże z rodzaju Candida. Namnażają się one w organizmie na skutek zaburzeń hormonalnych, spadku odporności, nadmiernego stosowania płynów antybakteryjnych, a także długotrwałego zażywania niektórych leków, np. antybiotyków i kortykosteroidów wziewnych
  • przewlekłe stany zapalne języka, jamy ustnej, zatok przynosowych lub migdałków
  • suchość w jamie ustnej (kserostomia), spowodowana problemami z gruczołami ślinowymi, a także niektórymi chorobami, np. cukrzycą, depresją, nadciśnieniem
  • palenie papierosów, także korzystanie z e-papierosów, co wysusza śluzówkę jamy ustnej
  • dieta bogata w produkty wydzielające intensywną woń (czosnek, cebula, przyprawy o intensywnym zapachu)
  • nadmierne spożywanie alkoholu
  • zażywanie leków odwadniających i obniżających ciśnienie tętnicze krwi. Preparaty te wysuszają gardło i usta, hamują wydzielanie śliny, przyczyniając się do suchości w jamie ustnej
  • zaburzenia równowagi hormonalnej, np. w czasie miesiączki i w okresie menopauzy. Wydziela się wówczas mniej śliny, co prowadzi do zachwiania flory bakteryjnej w ustach i zwiększonego wydzielania substancji zawierających siarkę
  • życie w ciągłym stresie i napięciu hormony stresu hamują wydzielanie śliny, stąd uczucie suchości w ustach
  • diety odchudzające, zwłaszcza rygorystyczne, niskokaloryczne oraz głodówki, które powodują odwodnienie organizmu
  • intensywny wysiłek fizyczny
  • przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach
  • zaparcia – treść pokarmowa, która długo zalega w jelitach, powoduje powstawanie dużej ilości gazów, które także mogą być przyczyną nieświeżego oddechu
  • schorzenia ogólnoustrojowe – brzydki zapach z ust może zwiastować poważną chorobę. Woń sfermentowanych owoców może wskazywać na nieuregulowaną cukrzycę. Stęchły i słodkawy zapach świadczy o chorobie wątroby lub refluksie żołądkowo-przełykowym. Zapach zgniłego mięsa oznacza ropne zapalenie zatok, natomiast zapach amoniaku w wydychanym powietrzu ma związek z chorobami nerek oraz układu krążenia
  • infekcja wirusem SARS-CoV-2 – powoduje nadkażenie bakteryjne. Może to zmienić środowisko jamy ustnej i sprzyja namnażaniu drobnoustrojów odpowiedzialnych za nieświeży oddech

Jak dbać o zęby i higienę jamy ustnej?

Jak zdiagnozować halitozę?

Nieświeży oddech to problem dość trudny do zdiagnozowania. Na początek warto zrobić jeden z prostych domowych testów:

  • wstrzymać oddech na minutę, następnie chuchnąć w złączone dłonie i ocenić zapach
  • pałeczką do czyszczenia uszu przejechać po tylnej części języka lub i oczyścić przestrzenie między zębami za pomocą nici dentystycznej i ocenić woń
  • zapytać zaufanej i szczerej osoby, czy wyczuwa nieprzyjemną woń z ust. Osoby cierpiące na halitozę z reguły tego nie odczuwają

W gabinecie lekarskim halitozę rozpoznaje się na podstawie m.in.:

  • testu węchowego, który polega na analizie wydychanego powietrza. Pacjent wydycha powietrze 10 cm od nosa osoby badającej, początkowo przez usta, a następnie przez nos. Dwa dni przed badaniem należy unikać jedzenia czosnku oraz cebuli. Dwie godziny przed badaniem nie można nic jeść, żuć, pić, palić, nie wolno też płukać gardła i jamy ustnej. Bardziej nieprzyjemny zapach z ust sugeruje schorzenie w obrębie jamy ustnej, natomiast gorszy zapach z nozdrzy wskazuje na patologię w obrębie kanałów nosowych lub zatok. Podobnie nieprzyjemny zapach powietrza wydychanego nosem i ustami może wskazywać na schorzenie ogólnoustrojowe
  • wskazań halitometru – urządzenia mierzącego poziom lotnych związków siarki w wydychanym powietrzu
  • chromatografii gazowej – umożliwiającej analizę substancji chemicznych zawartych w próbce powietrza
  • testu BANA – polega on na wykrywaniu enzymów odpowiedzialnych za rozkład kwasów tłuszczowych, wytwarzanych przez bakterie zasiedlające płytkę nazębną i tylną część języka

Czy zapach ciała może świadczyć o chorobie? Dziwny zapach

Halitoza – leczenie

Halitoza nie boli, może jednak powodować dyskomfort, utrudniać kontakty towarzyskie, niekiedy nawet doprowadzić do izolacji społecznej. Dlatego nie warto zamiatać problemu pod dywan i go tylko maskować. Nieprzyjemny zapach z ust warto najpierw skonsultować ze stomatologiem. Aby zwalczyć krępującą dolegliwość, trzeba:

  • zadbać o higienę jamy ustnej – przynajmniej dwa razy dziennie dokładnie szczotkować zęby, czyścić język, stosować nici dentystyczne, aby usuwać resztki pokarmów z przestrzeni międzyzębowych
  • zwrócić uwagę na rodzaj szczoteczki, zwłaszcza jej miękkość. Szczotkowanie ustawioną pod kątem 45 stopni szczoteczką powinno trwać 2–3 minuty
  • stosować odpowiednie pasty do zębów i płyny do płukania jamy ustnej zawierające składniki antyseptyczne, np. olejki eteryczne (jak mentol, tymol, eukaliptol)
  • pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych u stomatologa – wyleczyć ubytki, a raz w roku poddać się zabiegowi piaskowania i skalingu, by usnąć osad i kamień nazębny

Gdy mimo to nieprzyjemny zapach z ust się utrzymuje, halitoza może być objawem innej choroby. W takim przypadku warto wybrać się do lekarza rodzinnego, który na podstawie wywiadu zdrowotnego i ewentualnych dodatkowych badań zdiagnozuje przyczynę halitozy i zaproponuje leczenie. Niekiedy konieczne jest skierowanie do innego specjalisty, np. laryngologa. Częstą przyczyną halitozy są choroby migdałków.

Niesmak w ustach – co może oznaczać?

Dieta na nieprzyjemny zapach z ust

Niezależnie od przyczyny halitozy i sposobu jej leczenia należy pamiętać o odpowiedniej diecie. To ważny element leczenia nieświeżego oddechu. Warto pamiętać, by:

  • jeść regularnie, od 4 do 5 niewielkich posiłków dziennie o stałych porach. Nieregularne i zbyt obfite posiłki sprawiają, że zapach z żołądka cofa się do przełyku, co nasila dolegliwości
  • dbać o nawodnienie organizmu – wypijać co najmniej od 1,5 litra do 2 litrów wody dziennie, pamiętając, by pić powoli, małymi łykami, przez cały dzień. Umożliwia to nawilżanie błon śluzowych w jamie ustnej i jest niezbędne do prawidłowego wytwarzania śliny. Woda płucze jamę ustną, ułatwiając usuwanie drobnoustrojów powodujących nieprzyjemny zapach z ust
  • ograniczyć jedzenie produktów o intensywnym smaku i zapachu: surowej cebuli i czosnku, szczypiorku, pora, chrzanu, rzodkiewki, pikli, aromatycznych ostrych przypraw. Mają sporo lotnych substancji zawierających siarkę. Po zjedzeniu substancje te pozostają w jamie ustnej, a także są wchłaniane do krwiobiegu i następnie wydalane w czasie wydechu
  • wzbogacić menu w zioła, takie jak: mięta, oregano, tymianek, goździki i natka pietruszki. Zawarte w nich olejki eteryczne łagodzą nieprzyjemny zapach z ust
  • postawić na surowe warzywa – pobudzają ślinianki do wydzielania śliny. Żucie twardych warzyw, np. selera naciowego lub kalafiora, pomaga zmniejszać osady nazębne
  • nie jeść słodyczy, zwłaszcza miękkich cukierków przylepiających się do zębów, które są pożywką dla bakterii bytujących w jamie ustnej. Cukry proste zawarte w słodyczach są też przyczyną próchnicy
  • zmniejszyć ilość wypijanej mocnej kawy, herbaty i alkoholu – napoje te mają działanie wysuszające. Zmniejszają przepływ śliny, co pozwala bakteriom na dłuższe utrzymywanie się w jamie ustnej
  • jeść mniej produktów bogatobiałkowych (mięso, wędliny, tłusty nabiał), a także nie pić napojów gazowanych

Halitoza – domowe sposoby

Nieświeży oddech najłatwiej zamaskować za pomocą tabletek, gumy do żucia lub sprayu. A co, jeśli akurat nie mamy ich pod ręką? Z pomocą przychodzą wówczas sprawdzone domowe sposoby na nieprzyjemny zapach z ust:

  • zielona herbata – zawarte w liściach katechiny (EGCG – galusan epigallokatechiny) mają właściwości bakteriobójcze i neutralizują nieprzyjemny zapach z ust. Substancje te hamują wzrost i rozwój bakterii przyzębia, głównych „sprawców” nieświeżego oddechu. Regularne picie zielonej herbaty chroni też przed próchnicą i wzmacnia zęby
  • zioła – szczególnie domowe płukanki z jeżówki, szałwii i bazylii, octu jabłkowego oraz wywar z kminku
  • płukanka z bazylii – 2 stołowe łyżki suszonej bazylii zalać szklanką wrzątku. Odstawić do naciągnięcia na 10 minut. Po przecedzeniu płukać naparem jamę ustną kilka razy dziennie. Kurację powtarzać przez kilka dni
  • płukanka z jeżówki – dwie łyżeczki rozdrobnionego korzenia zalać szklanką wody i zagotować. Gdy zacznie wrzeć, gotować na małym ogniu jeszcze 10 minut, a następnie przecedzić. Kiedy ostygnie, płukać jamę ustną 2 razy dziennie po umyciu zębów lub po posiłkach
  • płukanka z szałwii – łyżeczkę szałwii zalać wrzątkiem, parzyć 15 minut pod przykryciem. Płukać usta dwa razy dziennie
  • płukanka z octu jabłkowego – 2 łyżki octu jabłkowego dodać do szklanki ciepłej wody, wymieszać. Płukać jamę ustną przed umyciem zębów albo gdy potrzeba szybko odświeżyć oddech
  • wywar z kminku – dwie łyżeczki kminku zalać szklanką wrzątku. Gotować kilkanaście minut, przecedzić. Płukać usta kilka razy dziennie. Kminek hamuje rozwój szkodliwych bakterii układu pokarmowego
  • żucie listków mięty, natki, goździków, anyżu czy kawałka imbiru produkty te działają silnie odkażająco i odświeżająco. Hamują rozwój bakterii odpowiedzialnych za nieświeży oddech
  • zielone koktajle z natką, szpinakiem i jarmużemzielone koktajle zawierają sporo chlorofilu, który pomaga pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust
  • naturalne probiotyki – mleczne napoje fermentowane, kiszone buraki, ogórki i kapusta. Wzmacniają florę bakteryjną w jelitach. Utrudniają rozwój szkodliwych bakterii wytwarzających substancje zawierające lotne związki siarki o nieprzyjemnym zapachu

Mikroflora jelitowa – jak dbać o jej równowagę?

Halitoza – leki

Aby pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust, warto sięgnąć po środki dostępne bez recepty w drogeriach i aptekach. Do wyboru są:

  • tabletki z cynkiem – działają bakteriobójczo, a jednocześnie zapobiegają uwalnianiu się lotnych związków siarki. Zaleca się by stosować je przez 2–3 tygodnie
  • tabletki utleniające – zawierają kwas dehydroaskorbinowy, który neutralizuje lotne związki siarki
  • drażetki chlorofilowe i tabletki z węglem aktywnym

Dostępne są również odświeżacze do ust w formie sprayu. Zawierają substancje o działaniu przeciwbakteryjnym, np. olejek z drzewa herbacianego. Niektóre aerozole są produkowane na bazie alkoholu. Lepiej stosować je tylko doraźnie, bo działają wysuszająco, co pogłębia problem.

Można też stosować gumy do żucia i cukierki odświeżające. Należy jednak pamiętać, że nie usuwają halitozy, a jedynie ją maskują.

Źródła:

  1. Kapoor U., Sharma G., Juneja M., and Archna Nagpal A., Halitosis: Current concepts on etiology, diagnosis and management. Eur J Dent. 2016 Apr-Jun; 10(2): 292–300. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4813452/
  2. Pelczyńska M., Wspomaganie terapii halitozy za pomocą diety. Food Forum 4(26), 2018: 61-64.
Czy ten artykuł był pomocny?
TakNie

Podobne artykuły