Spis treści
Co warto wiedzieć o kiełkach?
Proces kiełkowania nie jest skomplikowany, ale kiełki, które są dopuszczone do spożycia wyrastają w ściśle określonych warunkach. Nasiona, przy odpowiedniej ilości światła i wody, pękają, a uaktywnione wilgocią enzymy przetwarzają zgromadzone w środku białka, skrobie, tłuszcze i inne składniki.
Pędy, które normalnie byłyby dopiero zaczątkiem jakiejś rośliny są spożywane, gdy osiągną wielkość 5-7 cm. Okazuje się, że w takiej formie są istną bombą składników odżywczych.
Kiełki świetnie pasują do wiosennej, kolorowej i zdrowej diety. Po zimie organizm jest osłabiony, zmęczony niedoborem światła i brakiem składników odżywczych wynikających z ubogiej w warzywa i owoce diety. W oczekiwaniu na wiosnę i lato warto sięgać po kiełki.
Można dodawać je do koktajli, sałatek, past jajecznych i serowych, dekorować kanapki, naleśniki, wytrawne placuszki podobne do racuchów lub warzywne koreczki. Kiełki świetnie współgrają z jajkami, serami, wędlinami, przeróżnymi warzywami i oczywiście…. świeżymi ziołami.
Kiełki – rodzaje
Na półkach sklepowych i targowiskach najczęściej spotkamy:
- kiełki fasoli (np. mung, punto, kidney)
- kiełki soi
- kiełki ciecierzycy
- kiełki grochu
- kiełki lucerny
- kiełki brokułów
- kiełki rzodkiewki
- kiełki buraków
- kiełki pszenicy
Okazuje się jednak, że kiełkować można również komosę, amarantusa, grykę, a nawet dynię, sezam i słonecznik. Coraz częściej spotyka się kiełki koniczyny, a nawet kiełki migdałów.
Są jednak kiełki, które nie nadają się spożycia, ponieważ zawierają trujące dla organizmu związki chemiczne. Niejadalne są m.in. kiełki pomidorów, bakłażanów, ziemniaków oraz papryki.
5 produktów, które warto jeść na przedwiośniu
Jak wyhodować kiełki?
Warto pamiętać, że każdy gatunek kiełkuje w innych warunkach, choć sam proces jest dość prosty.
- Nasiona kiełków trzeba namoczyć w wodzie, najlepiej na całą noc. Warto użyć wody źródlanej lub filtrowanej.
- Po tym czasie nasiona należy przepłukać kilka razy pod bieżącą wodą.
- Mokre nasionka przekładamy do słoika i przykrywamy go gazą.
- Przez kolejne dni należy płukać nasiona kilka razy dziennie i czekać aż zaczną kiełkować. W sklepach zielarskich lub ogrodniczych można kupić również specjalną kiełkownicę, która ułatwia płukanie.
- Większość kiełków jest gotowa po 3-5 dniach.
Najdłużej trzeba czekać na kiełki lucerny (ok. 6 dni). Z kolei najszybciej wschodzą nasiona gryki (wystarczy 1-2 dni płukania).
Kiełki – składniki odżywcze
Kiełki dostarczają witamin i minerałów, wpływają na poziom cukru we krwi, wspierają serce (dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych i związkom fenolowym). Są bogate w antyoksydanty, więc pomagają przeciwdziałać nowotworom.
Różne kiełki mają różne składniki odżywcze, choć w większości z nich królują:
- białko
- błonnik
- witaminy z grupy B
- witamina C
- kwas foliowy
Kiełki lucerny są bogate w witaminę K, kiełki sojowe w kwas foliowy, kiełki ciecierzycy w fitoestrogeny (które redukują objawy menopauzy), kiełki fasoli adzuka są natomiast skarbnicą żelaza! Warto dodać, że kiełki fasoli mają jeszcze inną właściwość. Mianowicie podnoszą poziom melatoniny w organizmie i pomagają w walce z bezsennością.
Rzeżucha – jak ją posadzić?
Jedząc kiełki zachowaj ostrożność
O kiełkach pisze się zazwyczaj w samych superlatywach, ale mają też ciemniejszą stronę.
- Proces ich produkcji może powodować namnażanie się różnych bakterii chorobotwórczych.
- Niektóre odmiany są ciężkostrawne, a nawet nie nadają się do spożycia bez uprzedniej obróbki cieplnej. Mowa m.in. o kiełkach fasoli, ciecierzycy, soczewicy, czy grochu, które przed jedzeniem warto ugotować.
- Niektóre kiełki zawierają różne substancje anty-odżywcze, takie jak kwas fitynowy, saponiny, czy lektyny, które mogą utrudniać wchłanianie się witamin i minerałów w przewodzie pokarmowym.
Warto pamiętać, by kupować kiełki tylko z dobrych źródeł lub ekologicznych upraw, a jeśli uprawiamy je sami, trzeba pilnować zaleceń dotyczących częstego płukania.
Kupne kiełki warto przełożyć z plastikowego do szklanego pojemnika i przechowywać je w lodówce nie dłużej niż 4 dni.
Kiełki – przepisy
1. Pasta jajeczna z sezamem i kiełkami
Ta pasta jest delikatna i bardzo aromatyczna. Świetnie komponuje się z wędzonymi rybami (np. łososiem lub pstrągiem) i świeżymi warzywami (np. papryką lub ogórkiem). Pastę jajeczną podaję ze świeżym pieczywem, dobrze pasuje też do grzanek.
Składniki:
- 3 jajka
- 1 łyżeczka oleju sezamowego
- 1 łyżka nasion sezamu
- Trochę kiełków brokułu
- Sól i pieprz do smaku
- Odrobina masła
Przygotowanie:
Nasiona sezamu podpraż na suchej patelni – wtedy zapach i aromat będą bardziej wyczuwalne. Dwa jajka usmaż na odrobinie masła, trzecie jajko ugotuj na miękko a następnie rozgnieć dokładnie widelcem. Połącz jajka, dodaj olej sezamowy oraz podprażony sezam. Dopraw do smaku solą i pieprzem. Do środka wrzuć kilka kiełków. Resztę zostaw do udekorowania kanapki. Pastę jajeczną serwuj na świeżym pieczywie, najlepiej z wędzoną rybą i warzywami. Na górze ułóż kiełki.
2. Salsa ogórkowo-ziołowa z kiełkami na świeżej bagietce
Przepyszna, odświeżająca, lekka salsa zrobiona z drobniutko pokrojonego ogórka, papryki, cebulki, czosnku i świeżych ziół. Idealnie komponuje się z białym serkiem, kiełkami i świeżą bagietką np. orkiszową.
Składniki:
- Świeży ogórek gruntowy
- Pół białej papryki
- Pół małej cebuli
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżka (lub więcej) oliwy extra vergine
- Pół łyżeczki (lub więcej) octu winnego
- Sól, pieprz, cukier do smaku
- Świeże zioła np. koperek, natka pietruszki lub świeża mięta
- Kiełki lucerny
Przygotowanie:
Salsę najlepiej przygotować dzień wcześniej, by mogła postać przez całą noc w lodówce. Jeśli nie masz takiej możliwości postaraj się, by składniki „przeżarły się” przynajmniej 2 h. Obranego ogórka, paprykę, cebulę i czosnek pokrój w bardzo drobną kosteczkę. Dodaj oliwę, ocet, trochę cukru, pieprzu i soli oraz świeże, drobno pokrojone zioła. Dokładnie wymieszaj. Przełóż do słoika i wstaw do lodówki. Podawaj na krążkach ze świeżej bagietki posmarowanej białym serkiem. Na górze ułóż kiełki np. lucerny.
3. Pulpeciki rybne z dorsza, kaszy jaglanej i kiełków
Delikatne mini pulpety rybne obtoczone w zielonej cebulce lub szczypiorku można podawać na ciepło, ale wspaniale smakują też na zimno, z białym serkiem i kiełkami. Jeśli wybierzesz wersję na zimno warto przed podaniem nabić każdego pulpecika na wykałaczkę.
Składniki:
- 1/3 szklanki kaszy jaglanej (suchej)
- ½ fileta z dorsza
- 1 łyżka pokrojonego szczypiorku
- 1 łyżka pokrojonej zielonej cebulki
- 2 łyżki białego serka typu Almette
- Trochę kiełków brokułu, lucerny albo rzodkiewki
- Sól i pieprz do smaku
- 1 ząbek czosnku
Przygotowanie:
Kaszę jaglaną przepłucz zimną wodą, a następnie przelej wrzątkiem (to pozwoli usunąć goryczkę). Ugotuj ją w osolonej wodzie, odcedź i odstaw do wystygnięcia. Fileta przyrządź na parze wcześniej oprószając go (od serca) solą i pieprzem. Gdy będzie gotowy rozdrobnij go widelcem, a następnie połącz z kaszą jaglaną.
Dodaj odrobinę kiełków a następnie połącz wszystkie składniki dłonią, tak jakbyś wyrabiała ciasto na pizzę. Gdy masa połączy się, dopraw do smaku, uformuj malutkie pulpeciki, a następnie obtocz każdy z nich w mieszance szczypiorku i zielonej cebulki. Na górze rozsmaruj odrobinę serka i przyczep do niego kuleczkę kiełków. Przed podaniem możesz nabić na wykałaczkę.
Wiosenne przepisy z nowalijkami