Nieregularne miesiączki, skóra pokryta niedoskonałościami albo wahania nastroju mogą świadczyć o tym, że w naszym układzie hormonalnym nie dzieje się dobrze. Często winne temu są: stres, niedostateczna ilość snu w ciągu doby, przeciążenie obowiązkami. Każda z tych przyczyn sprawia, że cały mechanizm produkujący hormony zaczyna szwankować, aż w końcu dochodzi do „przegrzania systemu” i każdy jego element działa według sobie tylko znanych reguł. Czyli przestaje funkcjonować jako zgrana całość.
Zazwyczaj bunt ogłaszają tarczyca i jajniki, ale także nadnercza, które mogą być zbyt eksploatowane, szczególnie w stresujących okresach. Na początek warto skonsultować tę dezorganizację z lekarzem i sprawdzić, czy nie stoją za tym poważne choroby. Jeśli jednak badania pokazują, że „nic poważnego się nie dzieje”, pomóc może joga, a dokładnie – specjalnie opracowane asany.
Spis treści
Joga na przywrócenie równowagi hormonalnej – jak działa?
Specjalny zestaw ćwiczeń, tzw. asan, został opracowany tak, by pobudzić do działania gruczoły dokrewne, szczególnie tarczycę i jajniki, które dla naszej kobiecości są wyjątkowo ważne. – Rezultatem takiego treningu jest zwiększenie ilości wydzielanych przez jajniki żeńskich hormonów płciowych, estrogenów – mówi Hanna Onifade, instruktorka jogi i techniki Body Inner Flow. – Ich poziom po trzech miesiącach treningów może wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent. To oczywiście wynik wielu procesów i wzajemnego wpływania na siebie pracy różnych narządów.
Zacznij od oddechu – to źródło zdrowia
Podstawą jogi, także hormonalnej, jest oddychanie uruchamiające przeponę. Najważniejsze są dwie metody. Bhastrika to szybkie oddechy wykonywane przez nos. W ich trakcie mocno pracują mięśnie brzucha. – Przy wdechu rozluźniamy je i wypychamy do przodu wyjaśnia instruktorka. – Podczas wydechu wciskamy pępek w kierunku kręgosłupa. Taki oddech intensywnie dotlenia całe ciało, a tlen wędruje naczyniami krwionośnymi również do jajników. Są one też dodatkowo masowane przez pracujące mięśnie brzucha.
Natomiast ujjayi to oddychanie przy ściśniętym gardle. Przypomina chrapanie z zamkniętymi ustami. W trakcie tej czynności zamykamy głośnię, więc przedostające się z trudem przez drogi oddechowe powietrze pobudza tarczycę i przytarczyce. W jodze hormonalnej wykorzystuje się również ćwiczenia polegające na napinaniu określonych partii mięśni. Pozwala to pobudzać działanie niektórych narządów odpowiedzialnych za wydzielanie hormonów.
– Joga ma tę wspaniałą zaletę, że działa kojąco na układ nerwowy – mówi Hanna Onifade. – A przyczyną większości naszych dolegliwości jest stres. Gdy uspokoimy nasze rozedrgane nerwy, organizm często wraca do równowagi i wtedy wiele procesów w organizmie, również w układzie hormonalnym, się normalizuje.
Jak przygotować się do ćwiczenia jogi hormonalnej
Do ćwiczeń możesz przystępować „z marszu”, bez uprzedniego przygotowania. Nie ma bowiem do nich przeciwwskazań. Jednak jeśli chcesz, przed pierwszymi zajęciami możesz pójść do ginekologa. Aby wykluczyć chorobowe przyczyny kłopotów hormonalnych, warto zrobić komplet badań, m.in. cytologię, USG piersi lub mammografię oraz przezpochwowe badanie ultrasonograficzne. Wyniki testów pozwolą również wykluczyć choroby, których rozwój mógłby zostać przyspieszony, jeżeli podwyższeniu ulegnie poziom estrogenów w organizmie, np. niektóre rodzaje nowotworów. Warto też zrobić analizę krwi i moczu oraz densytometrię, czyli badanie gęstości kości. Analizując wyniki, lekarz oceni aktualną kondycję organizmu. Poleca się zmierzyć poziom estradiolu, aby kontrolować zmiany jego poziomu wywołane treningiem.
Najlepiej ćwiczyć na czczo lub dwie godziny po posiłku. Na pierwszych zajęciach instruktor powinien zapytać o twoje problemy zdrowotne związane z gospodarką hormonalną, m.in. niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Na podstawie takiego wywiadu może zalecić kilka dodatkowych ćwiczeń do regularnego wykonywania w domu, które działać będą terapeutycznie na problematyczne narządy.
Na co pomaga joga hormonalna?
- Łagodzi objawy menopauzy
Asany sprawiają, że jajniki produkują więcej estrogenów. To pomaga pozbyć się uderzeń gorąca, wahań nastroju i kłopotów ze snem, a także zmniejszyć ryzyko pojawienia się osteoporozy.
- Zwiększa płodność
Jeśli kłopoty z zajściem w ciążę spowodowane są wahaniami hormonów, ćwiczenia jogi wpływają na to, że ich poziom się stabilizuje. Ułatwia to zapłodnienie. Tego typu ćwiczenia to również dobra terapia dla nastolatek z zaburzeniami hormonalnymi oraz kobiet, które cierpią z powodu comiesięcznego syndromu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
- Poprawia pracę tarczycy
Odpowiednie pozycje jogi sprawiają, że tarczyca zaczyna produkować więcej hormonów, czyli tyroksyny i trójjodotyroniny.
- Zmniejsza trądzik
Joga działa uspokajająco na układ nerwowy i pomaga rozładować stres, który często jest przyczyną nadmiernej produkcji męskich hormonów. A to właśnie androgeny najczęściej są odpowiedzialne za niedoskonałości pojawiające się na skórze. Ćwiczenia jogi przywracają równowagę hormonalną, dzięki czemu poprawia się stan cery.
Joga hormonalna – przeciwwskazania
Choć aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych elementów dbania o dobre zdrowie, ćwiczenia, które mogą wpływać na wydzielanie hormonów, nie są korzystne dla wszystkich. Sprawdź, kto nie powinien ich wykonywać.
- Kobiety w ciąży
Mimo że jogę mogą ćwiczyć wszyscy, to pewne pozycje sprawiają, że kobiety spodziewające się dziecka powinny być ostrożne. Z powodu wahań hormonów i wzrostu poziomu estrogenów pojawia się ryzyko poronienia.
- Osoby chorujące na nowotwór
Ponieważ rozwój raka piersi często zależy od poziomu żeńskich hormonów płciowych, te kobiety, które na niego chorują, nie powinny wykonywać asan, które wpływają na zwiększenie ich produkcji. To może wpływać na rozwój nowotworu.
- Kobiety mające duże mięśniaki i/lub endometriozę
Dolegliwościom tym sprzyja zwiększona ilość estrogenów w kobiecym organizmie. Jeśli masz diagnozę lub podejrzenie, że ten problem cię dotyczy, unikaj asan wpływających na wydzielanie hormonów.
Gdzie ćwiczyć jogę hormonalną?
Zajęcia jogi hormonalnej zwykle oferuje wiele szkół jogi. Można też wybrać się na kilkudniowe warsztaty organizowane przez instruktorów jogi (warto sprawdzić, czy mają odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie). Można też samodzielnie ćwiczyć w domu przez 30 minut, najlepiej jednak wcześniej wybrać się na kurs lub skonsultować się ze specjalistą w tej dziedzinie, który dobierze odpowiednie techniki i pokaże, jak je prawidłowo wykonywać. Zanim zaczniesz wykonywać asany, konieczne jest rozgrzanie się, a po ich zakończeniu należy wykonać ćwiczenia rozluźniające.
