Pierwszych pulsometrów, które pojawiły się w latach 80. używali głównie wyczynowi sportowcy. Obecnie ten charakterystyczny zegarek, na którego ekranie można odczytać tętno użytkownika znajdziemy na nadgarstku większości biegaczy i rowerzystów.
Nad zakupem tego małego monitora pracy serca coraz częściej zastanawiają się osoby, których aktywność fizyczna ma charakter rekreacyjny lub które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z ruchem. Często pojawiają się pytania, czy warto inwestować w pulsometr, skoro do tej pory trening był prowadzony intuicyjnie.
Spis treści
Trening z pulsometrem: śledzenie postępów
Dla każdego, kto podejmuje aktywność fizyczną, kluczową sprawą jest utrzymanie motywacji. Trudno o lepszy sposób na podtrzymanie zapału treningowego, jak regularne śledzenie swoich postępów. Trenując intuicyjnie nie jesteśmy w stanie dokładnie określić, w jakim stopniu poprawiliśmy swoją kondycję, np. po 2 miesiącach treningów biegowych. Dzięki obserwacji tętna możemy precyzyjnie śledzić swoje postępy. Istnieje kilka sposobów na jakie możemy to robić.
1. Obserwacja tętna spoczynkowego
Tętno spoczynkowe to tętno, które można zarejestrować rano po przebudzeniu. Z reguły wynosi ono od 60-80 ud/min i jest ok 15-20 ud/min niższe niż tętna, które rejestrujemy w ciągu dnia w pozycji stojącej. U wytrenowanych sportowców wytrzymałościowych tętno spoczynkowe jest znacznie niższe i wynosi od 40-60 ud/min.
Tętno spoczynkowe jest dobrym wskaźnikiem naszej wydolności krążeniowej. Stopniowo, w miarę postępów w treningu wytrzymałościowym obserwować można spadek wartości tętna spoczynkowego. Dzieje się tak, ponieważ nasze serce ulega wytrenowaniu – jak każdy inny mięsień.
Silne serce jest w stanie wyrzucić podczas jednego skurczu więcej krwi i może pracować spokojniej. Słabsze serce osoby, która nie ma nic wspólnego z aktywnością fizyczną aby przepompować odpowiednią ilość krwi musi pracować ze znacznie większą częstotliwością.
2. Obserwacja tętna na powtarzalnym odcinku trasy
Często próbujemy ocenić postępy w naszym treningu próbując pokonać dany dystans w coraz mniejszym czasie. Jeżeli dysponujemy pulsometrem, to obserwując tętno możemy dowiedzieć się czy nasz organizm dokonał postępu i lepiej adaptuje się do wysiłku.
Progres nie polega w tym przypadku na zwiększeniu dystansu czy prędkości, a na osiągnięciu efektywniejszej pracy układu krążenia – co w efekcie przekłada się na mniejsze zmęczenie, wzrost wytrzymałości i poprawę ekonomiki wysiłkowej.
Podsumowując, jeżeli dokonaliśmy postępu w naszym treningu, będziemy w stanie pokonać ten sam odcinek z tą samą intensywnością, ale jednocześnie zaobserwujemy niższą wartość tętna. Wówczas zorientujemy się, że nasze wydolność wzrosła.
3. Obserwacja tętna powysiłkowego
Dzięki treningowi z pulsometrem możemy sami zaobserwować, że nasze tętno po wysiłku osiąga dwie fazy.
- Pierwsza z nich trwa przez około minutę po zakończeniu wysiłku. Nasze tętno spada wówczas bardzo szybko, a oddech reguluje się.
- Druga faza trwa znacznie dłużej: tętno stabilizuje się powoli od 30 minut do nawet kilku godzin, w zależności od intensywności poprzedzającego ją wysiłku i poziomu wytrenowania naszego organizmu.
Jeżeli od tętna zmierzonego tuż po zakończeniu wysiłku odejmiemy tętno zmierzone po upływie minuty, otrzymamy tak zwane „tętno powysiłkowe”. Jeśli nie zabraknie nam zapału i będziemy trzymać się założeń treningowych zaobserwujemy, że w miarę zwiększania się naszej wydolności, wartość tętna powysiłkowego będzie się zmniejszać.
Trening z pulsometrem: bezpieczeństwo i świadomość
Podczas wysiłku fizycznego obserwujemy różne reakcje fizjologiczne swojego organizmu. W szczególności naszą uwagę zwraca przyśpieszony oddech i uczucie zmęczenia. Obie te reakcje znajdują swoje odbicie w częstotliwości, z jaką pracuje nasze serce.
Zanim wynaleziono pulsometry trenerzy ręcznie mierzyli tętno swoim zawodnikom i na tej podstawie dokonywali oceny wysiłku treningowego. Tętno obrazuje to, czego doświadczają nasze mięśnie, układ krwionośny oraz układ nerwowy.
Trening z pulsometrem przypomina trening z trenerem, który uważnie obserwuje reakcje naszego organizmu. Dzięki temu nasz trening staje się bezpieczniejszy i bardziej wydajny. Stosowanie pulsometru daje więc dodatkową korzyść w postaci bezpieczeństwa – obserwując regularnie swoje tętno, będziemy w stanie zauważyć niepokojące zmiany w pracy serca podczas wysiłku, a w razie wątpliwości odpowiednio wcześnie skonsultować się z lekarzem.
Pulsometr może pomóc rozpoznać wczesne objawy arytmii oraz doskonale sprawdzi się w treningu u osób, które przebyły zawał lub są nim zagrożone.
Trening z pulsometrem: od zabawy do treningu
Obserwacja tętna w czasie treningu może stanowić świetną zabawę. Z badawczą pasją poznamy reakcje swojego organizmu na różnego rodzaju obciążenia treningowe. Krok po kroku możemy zauważać powtarzalne schematy i uczyć się lepiej dostosowywać trening do naszych potrzeb i celów. Dzięki pulsometrowi mamy możliwość stopniowo przejść od zabawy do treningu z prawdziwego zdarzenia.
Z artykułu o treningu cardio dowiemy się z jakim tętnem ćwiczyć żeby otrzymać najlepsze efekty, a użycie pulsometru umożliwi nam zastosowanie teorii praktyce. Jeżeli z czasem okaże się, że chcemy sięgnąć po więcej i zainteresujemy się treningiem interwałowym – pulsometr okaże się niezbędnym narzędziem do wprowadzenia tej zaawansowanej metody treningowej.
Jaki pulsometr wybrać?
Klasyczny pulsometr składa się z opaski, którą należy zapiąć wokół klatki piersiowej i zegarka. Opaska odczytuje pracę naszego serca i bezprzewodowo łączy się z zegarkiem, na ekranie którego możemy odczytać interesujące nas wartości.
Na rynku możemy znaleźć również pulsometry nadgarstkowe odczytujące tętno za pomocą czujnika podczerwieni. Jednak jeżeli zależy nam na dokładności pomiarów powinniśmy wybrać rozwiązanie z opaską piersiową.
Cena pulsometru jest w dużym stopniu uzależniona od dodatkowych funkcji które posiada. Podstawowy pulsometr jest wyposażony w stoper, opcję podsumowującą trening, licznik kilometrów i pomiar tętna. Zakup takiego sprzętu stanowi wydatek rzędu 100-200 zł.
W pulsometrach wyższej klasy znajduje się oprogramowanie analizujące trening, które współpracuje z programem zainstalowanym na komputerze, licznik kalorii oraz GPS. Koszt pulsometru wysokiej klasy wynosi ok. 1000 zł.
Dla osób rozpoczynających swoją przygodę z pomiarem tętna pulsometr podstawowy w zupełności wystarczy. Modele z wyższej półki przydadzą się natomiast zawodowcom i zawodnikom-amatorom.
