Zajady – czym są pękające kąciki ust i skąd się biorą?

Zajady – czym są pękające kąciki ust?

Zajady to określenie powszechnie używane w odniesieniu do pękających kącików ust. Medyczna nazwa tej uciążliwej przypadłości to zapalenie kątów ust. Dotyka ona sporej części populacji, niezależnie od płci i wieku, ponieważ przyczyny jej powstania są rozmaite.

Zajady, czyli pękające kąciki ust, mogą być związane z zewnętrznymi czynnikami, jak np. infekcja bakteryjna lub grzybicza, ale też mogą wynikać z zaburzeń wewnętrznych i wówczas ich obecność jest pierwszym wskaźnikiem, że w organizmie może dziać się coś niepokojącego.

Zajady na ustach – jak powstaje zapalenie kątów ust?

Zajady na ustach zazwyczaj zaczynają się od znacznego wysuszenia warg, po czym szybko dochodzi do pęknięcia kącików ust. Z czasem pęknięcia mogą się pogłębiać i stawać niezwykle bolesne, zwłaszcza jeśli nie chcą się goić. Zagojeniu stanu zapalnego przeszkadza fakt, że ciągle musimy otwierać usta, chociażby wtedy, gdy jemy, mówimy lub nawet uśmiechamy się, w związku z czym przy każdym naciągnięciu kącika ust pękniecie otwiera się na nowo.

Obecność pękających kącików ust zaś świadczy o obniżonej odporności, co może być wywołane jakimkolwiek czynnikiem, zakłócającym harmonię organizmu.

Zmiany na ustach – o czym świadczą?

Zajady – przyczyny

Najczęściej spotykane przyczyny wystąpienia zajadów przedstawiamy poniżej.

1. Źle zbilansowania dieta

Zajady mogą być spowodowane niedoborem witamin; szczególnie witaminy z grupy B (B2, B3, B6, B5, B12) odgrywają tu ważną rolę. Nie bez znaczenia pozostaje także odpowiednia podaż takich biopierwiastków, jak żelazo i cynk. Przewlekły niedobór żelaza skutkuje osłabieniem odporności oraz niedotlenieniem, a co za tym idzie – niedożywieniem komórek, zaś niedobory cynku powodują ogólne osłabienie organizmu, w tym znaczny spadek odporności. Jeśli spożywamy spore ilości kawy, będzie się to z kolei przyczyniać do wypłukiwania z ustroju ważnych związków mineralnych. Podobnie zadziała nadmiar mocnego alkoholu.

W przypadku niedoborów pokarmowych wyżej wymiennych składników, należy urozmaicić dietę w produkty, które nie tylko zawierają niezbędne witaminy i pierwiastki, lecz również ułatwiają ich wchłanianie i przyswajanie przez organizm.

Najlepszym źródłem witamin z grupy B są takie produkty jak:

• mięso
• podroby (wątroba, nerki)
• jajka
• mleko i przetwory mleczne
• nasiona roślin strączkowych
• produkty pełnoziarniste, np. kasze

Większość z nich jest pochodzenia zwierzęcego, co stwarza pewien problem jeśli chodzi o osoby na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej. Wiąże się to zwłaszcza z niedoborem u tych osób witaminy B12 oraz żelaza. W ludzkim organizmie lepiej przyswajają się żelazo i cynk, które pochodzą z produktów mięsnych.

Ogólnie zaś przebywanie na jakiejkolwiek restrykcyjnej diecie lub nieracjonalne odchudzanie się jest także czynnikiem, który może w dużym stopniu przyczynić się do pojawienia się zajadów. Niezbilansowane diety zazwyczaj prowadzą do niedoborów żywieniowych.

Aby dostarczyć właściwej ilości witamin z grupy B, żelaza i cynku, dobrze jest – oprócz powyższych – włączyć do codziennych posiłków również takie produkty jak:

• drożdże
• pietruszka (zarówno korzeń, jak i zielona natka)
• warzywa liściaste (szpinak, kapusty, sałaty)
• orzechy włoskie
• warzywa korzeniowe
• awokado
• ryby
• ciemne pieczywo pełnoziarniste
• kasza gryczana
• sery podpuszczkowe w niewielkiej ilości

Najważniejsze, aby nasze posiłki były jak najbardziej urozmaicone, ale jednocześnie proste, naturalne i pozbawione wszelkich sztucznych dodatków do żywności.

2. Zakażenie bakteryjne lub grzybicze

To kolejna znacząca przyczyna zajadów. Ciepłe i wilgotne okolice ust sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów z rodzaju Candida albicans oraz innych drożdżaków lub bakterii gronkowcowo-paciorkowcowych. Sprzyja im także stan obniżonej odporności, a więc wszystkie czynniki, które mogą go spowodować.

Kandydoza – grzybica przewodu pokarmowego. Jak wygląda dieta przeciwgrzybicza?

3. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej

Może również prowadzić do powstania pękających kącików ust lub też, przy istniejących już zajadach, utrudniać ich gojenie się i zaogniać stan zapalny. Teoretycznie zajady nie są zaraźliwe, lecz często zdarza się, że pojawiają się po użyciu naczyń lub sztućców w miejscach zbiorowego żywienia lub gdy dzielimy je z kimś, kto aktualnie cierpi na tę przypadłość.

Powstawaniu zajadów sprzyjają też protezy (zwłaszcza źle dopasowane) lub aparaty ortodontyczne. Jeśli ich używasz, musisz przestrzegać higieny i dbać o dobry stan jamy ustnej w sposób szczególny (sprawdź: jak dbać o higienę jamy ustnej).

4. Antybiotykoterapia

Zastosowanie antybiotyku za każdym razem wiąże się z osłabieniem organizmu, w szczególności zaś jego naturalnej mikrobioty jelitowej. Antybiotyk bowiem niszczy również te bakterie, które bytują fizjologicznie w jelitach i spełniają niezwykle dobroczynne funkcje, zwłaszcza odnośnie prawidłowej odpowiedzi odpornościowej.

W konsekwencji antybiotykoterapii flora bakteryjna się wyjaławia i pojawia się zwiększone ryzyko wystąpienia zajadów. Dlatego bardzo ważne jest, aby za każdym razem, podczas stosowania antybiotyku (i jeszcze kilka tygodni po), zażywać jednocześnie preparat z probiotykiem.

5. Stres

To bardzo szerokie pojęcie, które odnosi się indywidualnie do każdego człowieka. Każdy z nas radzi sobie inaczej z negatywnymi emocjami. Faktem jest jednak, iż stres ewidentnie obniża odporność i sprzyja wszelkim konsekwencjom zdrowotnym, które pojawiają się w wyniku takiego stanu rzeczy.

6. Anemia

Anemia oznacza w dużym uproszczeniu niedożywienie, niedotlenienie i silne osłabienie ustroju. Pociąga to za sobą spadek aktywności układu immunologicznego i wynikające z tego rozmaite dolegliwości chorobowe. Dlatego przy nawracających zajadach koniecznie zbadaj krew pod kątem niedokrwistości.

Dieta przy anemii. Jak wzbogacić dietę w żelazo?

7. Cukrzyca i inne choroby przewlekłe

Zajadom sprzyja cukrzyca, ale również wiele innych chorób o charakterze przewlekłym i ogólnoustrojowym. Nawracające pojawianie się zajadów często kojarzone jest ze stosowaniem przewlekłej terapii lekowej. Do leków obniżających odporność należą także leki sterydowe, leki immunosupresyjne, czy leczenie onkologiczne.

Zajadom sprzyjają również specyfiki stosowane w leczeniu trądziku lub innych chorób skóry na twarzy, ponieważ wysuszają one skórę miejscowo. Jeśli więc zajady są objawem towarzyszącym chorobie ogólnoustrojowej warto zapytać lekarza prowadzącego, jakie leczenie zadziała najskuteczniej.

8. Uczulenie

Niekiedy stan zapalny kącików ust może być efektem alergii, np. na nikiel, obecny w niektórych sztućcach. Uczulać mogą również inne metale, takie jak:

• rtęć
• pallad
• kobalt
• złoto

Do znanych alergenów należą także niektóre składniki kosmetyków, środki konserwujące, dezynfekujące, chemikalia, kleje, guma czy lateks. Dlatego niektóre osoby mogą się nabawić zajadów np. po wizycie u stomatologa, który stosuje jednorazowe rękawiczki lateksowe.

9. Papierosy

Pamiętajmy, że papierosy lub fajka jak najbardziej mogą być przyczyną stanu zapalnego nie tylko kącików ust, lecz także śluzówki całej jamy ustnej.

10. Przesuszenie ust

Warto pamiętać o regularnym nawilżaniu ust balsamem lub pomadką, zwłaszcza w okresie letni i zimowym, gdy jesteśmy wystawieni na skrajne temperatury.

Jak leczyć zajady?

Nie lekceważ zajadów

Zajady, to nie tylko uciążliwy problem kosmetyczny, który można „przeczekać” aż sam się zagoi. To przede wszystkim sygnał ostrzegawczy, że coś niepokojącego dzieje się we wnętrzu naszego organizmu. Pękające kąciki ust mogą być objawem wielu zaburzeń ogólnoustrojowych.

Są one znakiem, że należy głębiej przyjrzeć się własnemu zdrowiu, wykonać odpowiednie badania, a z całą pewnością zadbać o lepszy i zdrowszy sposób odżywiania się, poprawić odporność i poszukać prawdziwych przyczyn tej dolegliwości.