Spis treści
Ciśnienie w ciąży – norma
Ciśnienie krwi w ciąży zwykle różni się od tego, które kobieta miała przed nią. U każdej przyszłej mamy może pojawić się nadciśnienie lub niedociśnienie.
Trudno mówić o konkretnych normach ciśnienia w ciąży, ponieważ zmienia się ono w poszczególnych miesiącach. Generalnie jednak przyjmuje się, że ciśnienie w ciąży nie powinno przekraczać 140/90 mmHg i nie być niższe niż 90/60 mmHg.
Praktyka pokazuje, że w pierwszych miesiącach ciąży ciśnienie nieznacznie się obniża. To naturalny proces, który jest związany z licznymi zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety. Rozwijające się dziecko i powiększająca się macica potrzebują dodatkowych porcji odżywczej krwi. Tętnice i żyły tracą wcześniejszą elastyczność, przez co krew krąży w nich nieco wolniej. Ciśnienie wraca do normy zazwyczaj około 7. miesiąca i wzrasta w ostatnich tygodniach przed porodem.
Dentysta w ciąży – leczenie zębów w ciąży jest ważne
Jak mierzyć ciśnienie w ciąży?
Każda kobieta oczekująca dziecka powinna regularnie mierzyć ciśnienie tętnicze. To ważne, ponieważ zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie ciśnienie w ciąży może zagrażać życiu dziecka i matki. Podczas każdej wizyty kontrolnej ginekolog mierzy ciśnienie, ale warto również dokonywać samodzielnych pomiarów, ponieważ wizyty u specjalisty odbywają się zwykle co 4–5 tygodni.
Regularne pomiary ciśnienia pozwalają kontrolować zmiany, które mogą zachodzić w układzie sercowo-naczyniowym, i odpowiednio na nie reagować.
Jak mierzyć ciśnienie?
- Przed badaniem należy sprawdzić, czy mankiet aparatu jest wystarczająco szeroki i długi, aby prawidłowo obejmował ramię. Przyjmuje się, że szerokość mankietu powinna przekraczać 40% obwodu ramienia, a długość musi być co najmniej 1,5 raza większa od obwodu ramienia.
- Pół godziny przed pomiarem należy powstrzymać się od aktywności fizycznej, jedzenia oraz picia.
- Aby wynik był prawidłowy, 10 minut przed mierzeniem ciśnienia warto się uspokoić i wyciszyć, aby uzyskać miarodajny wynik.
- Pomieszczenie, w którym dokonuje się pomiaru, powinno być miejscem spokojnym, o temperaturze pokojowej.
- Przy pierwszym badaniu należy zmierzyć ciśnienie na obu ramionach, a kolejne pomiary robić na tym, na którym ciśnienie było wyższe. Jeśli nie było różnicy ciśnień, kolejne pomiary należy wykonywać na ręce niedominującej, czyli u osób praworęcznych na ręce lewej.
- Podczas badania pacjentka powinna siedzieć i nie zakładać nogi na nogę. Łokieć ręki, na której jest mankiet, musi być podparty, a ramię powinno znajdować się na wysokości serca.
Zgaga w ciąży – jak sobie z nią poradzić?
Niskie ciśnienie w ciąży
Występuje rzadko i nie ma ono związku z chorobami układu krążenia. Uznaje się, że to zjawisko naturalne, które prowadzi do obniżenia ciśnienia o około 10 mmHg. Niskie ciśnienie krwi w ciąży uwarunkowane jest wieloma czynnikami. W zależności od przyczyn spadek jego wartości może utrzymywać się długi czas lub występować sporadycznie.
Przyczyny niskiego ciśnienia w ciąży
Spadek ciśnienia w ciąży można zaobserwować już w pierwszym trymestrze. Może mieć on związek z podwyższonym stężeniem progesteronu, hormonu odpowiedzialnego za elastyczność naczyń krwionośnych. Gdy niskie ciśnienie pojawia się na początku ciąży, przyjmuje się, że jest to zjawisko niegroźne.
Niskie ciśnienie rozkurczowe w ciąży może być także skutkiem odwodnienia organizmu, spowodowanym np. wymiotami ciężarnych lub nieodpowiednią ilością spożywanych płynów.
Efektem niskiego ciśnienia tętniczego krwi może być osłabienie, rzadko omdlenie. Niskiemu ciśnieniu w ciąży często towarzyszy przyspieszony puls. Przy niskim ciśnieniu nie wszystkie narządy otrzymują tyle odżywczej krwi, ile potrzebują. Dlatego serce pracuje szybciej, aby uzupełnić te niedobory.
Ból brzucha w ciąży – jakie mogą być przyczyny?
Objawy niskiego ciśnienia w ciąży
Niskiemu ciśnieniu w ciąży mogą towarzyszyć:
- zawroty głowy
- szum w uszach
- przewlekłe zmęczenie
- senność
Choć są to również objawy towarzyszące ciąży fizjologicznej.
Innym objawem niskiego ciśnienia w ciąży mogą być:
- zaburzenia widzenia i tzw. mroczki przed oczami
- ból głowy w ciąży
- kłopoty z koncentracją
- odczuwanie kołatania serca
Ortostatyczne spadki ciśnienia krwi mogą prowadzić do pojawienia się zawrotów głowy, czasami upadków i urazów.
Jak podnieść niskie ciśnienie w ciąży?
Przed podniesieniem ciśnienia tętniczego krwi koniecznie należy się skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę. Niskie ciśnienie w ciąży można bezpiecznie podnieść na wiele sposobów.
- Przede wszystkim należy zadbać o właściwe nawodnienie organizmu. Spożycie płynów należy ustalić indywidualnie, ale trzeba pić minimum 2 litry płynów dziennie. Może to być woda niegazowana lub lekko gazowana, soki owocowe i warzywne rozrabiane wodą, herbatki owocowe czy napary ziołowe.
- Niedociśnienie w ciąży zmniejszy się także przy aktywności fizycznej, takiej jak spacery, joga, taniec czy lekka gimnastyka.
- Sprawdzonym sposobem na podniesienie ciśnienia w ciąży jest odpoczynek i sen na lewym boku, ponieważ takie ułożenie ciała usprawnia przepływ krwi i dotlenia cały organizm.
Hemoroidy w ciąży – jak sobie z nimi radzić?
Wysokie ciśnienie krwi w ciąży
To ważny problem kliniczny, który dotyczy 5–10% wszystkich ciąż w Europie oraz Stanach Zjednoczonych i nadal stanowi jedną z głównych przyczyn śmiertelności matek i nienarodzonych dzieci. Nadciśnienie w ciąży zdarza się coraz częściej, co specjaliści łączą z tzw. późnym macierzyństwem oraz stosowaniem technik wspomaganego rozrodu, a także z otyłością, brakiem aktywności fizycznej i złą dietą.
Należy pamiętać, że nadciśnienie podczas ciąży sprzyja wielu powikłaniom i może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Rocznie na świecie na nadciśnienie tętnicze choruje około 3 mln kobiet, z czego 80 tys. umiera z powodu tej przypadłości lub jej powikłań. Jest ono również odpowiedzialne za 20–25% umieralności okołoporodowej.
Jak się rozpoznaje nadciśnienie w ciąży?
Nadciśnienie w ciąży rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia przekraczają przyjętą za bezpieczną wartość 140/90. Ze względu na wartości ciśnienia rozkurczowego krwi nadciśnienie można podzielić na:
- łagodne nadciśnienie – 90-104 mmHg
- umiarkowane nadciśnienie – 105-114 mmHg
- ciężkie nadciśnienie – dotyczy wartości 115 mmHg
Nadciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży dzieli się na dwa podstawowe stany kliniczne. To nadciśnienie przewlekłe oraz stany nadciśnieniowe związane z ciążą, czyli nadciśnienie wywołane przez ciążę oraz stan przedrzucawkowy.
Stres w ciąży – jak go rozładować poprzez oddychanie przeponowe?
Nadciśnienie przewlekłe
Nadciśnienie przewlekłe zazwyczaj dotyczy kobiet, u których nadciśnienie, rozpoznane przed ciążą lub przed ukończeniem 20. tygodnia ciąży, utrzymuje się dłużej niż 6 tygodni po porodzie. Każda ciąża u pacjentki z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym to ciąża wysokiego ryzyka.
Wymaga ona nie tylko odpowiedniego prowadzenia, ale także starannego zaplanowania, ponieważ jej przebieg zależy od przyczyn nadciśnienia, jego zaawansowania oraz od współistniejących czynników ryzyka.
Czynniki ryzyka przewlekłego nadciśnienia w ciąży:
- wiek powyżej 40 lat
- wartości RR > 160/110
- otyłość
- cukrzyca
- choroby układu krążenia
- choroby nerek
- palenie papierosów
Przewlekłe nadciśnienie w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia wielu powikłań. Należą do nich m.in. przedwczesne odklejenie się łożyska, ograniczenie wzrastania płodu lub jego obumarcie oraz wcześniejsze zakończenie ciąży z jednoczesnym wystąpieniem stanu przedrzucawkowego. Kobieta, u której występują takie zagrożenia, powinna mieć regularnie wykonywane badania kontrolne, w tym USG wzrastania płodu. Ważna jest też systematyczna kontrola pracy nerek.
Dziecko po 40. – jakie badania w ciąży wykonać i jak o siebie zadbać?
Nadciśnienie wywołane ciążą
Nadciśnienie wywołane ciążą to takie, które występuje po 20. tygodniu ciąży i nie towarzyszy mu białkomocz. Podstawą do postawienia diagnozy jest dwukrotne stwierdzenie przy badaniu ciężarnej ciśnienia ≥ 140/90 mmHg.
Zagrożenie wynikające z nadciśnienia w ciąży to:
- przedwczesne odklejenie się łożyska
- zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC)
- zespół HELLP, czyli ciężkie powikłanie stanu przedrzucawkowego lub rzucawki – składa się na niego niedokrwistość hemolityczna oraz podwyższone poziomy enzymów wątrobowych
U większości pacjentek wystarcza samokontrola ciśnienia tętniczego w ciąży i kontrolne wizyty położnicze co 2–4 tygodnie. W przypadku wzrostu ciśnienia skurczowego ≥ 160 mmHg lub rozkurczowego ≥ 110 mmHg ciężarna powinna trafić do szpitala. Nadciśnienie ciążowe leczy się farmakologicznie.
Ćwiczenia w ciąży – jakie są bezpieczne?
Stan przedrzucawkowy i rzucawka
To najcięższa postać nadciśnienia tętniczego w ciąży. Na stan przedrzucawkowy składa się wystąpienie nadciśnienia tętniczego i białkomoczu lub nadciśnienia tętniczego i dysfunkcji narządów wewnętrznych po skończonym 20. tygodniu ciąży, podczas porodu lub w połogu.
Stan przedrzucawkowy zagraża życiu matki oraz płodu i może doprowadzić m.in. do:
- zgonu wewnątrzmacicznego
- przedwczesnego oddzielenia łożyska
- niedotlenienia oraz ograniczenia wzrastania płodu
U matki może dojść do krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego, niewydolności narządów (nerek i serca), a nawet do śmierci.
Stan przedrzucawkowy może doprowadzić do rzucawki, czyli drgawek toniczno-klonicznych połączonych z utratą przytomności, które nie mają związku z innymi przyczynami.
Następstwem rzucawki mogą być powikłania bezpośrednio zagrażające życiu czy zdrowiu matki w postaci wylewów do narządów wewnętrznych, krwotoków do OUN, utraty wzroku.
Badanie KTG w ciąży – dlaczego jest ważne i kiedy je wykonać?
Komu grozi stan przedrzucawkowy?
Stanem przedrzucawkowym zagrożone są przede wszystkim kobiety:
- z cukrzycą przedciążową
- z cukrzycą ciążową
- w ciąży wielopłodowej
- z ciśnieniem rozkurczowym > 110 mmHg
- powyżej 40. roku życia
- będące w pierwszej ciąży
- mające ponad dziesięcioletni odstęp między kolejnymi porodami
- otyłe przed ciążą (BMI > 35)
- rodzinnie obciążone występowaniem stanu przedrzucawkowego
- będące w ciąży mnogiej
- chorujące na nadciśnienie tętnicze przed ciążą
- mające nadciśnienie w poprzedniej ciąży
- chorujące na przewlekłe choroby nerek, toczeń układowy, zespół antyfosfolipidowy, oraz nadciśnienie przewlekłe
Jak przygotować się do ciąży przy nadciśnieniu?
Jeśli masz problemy z nadciśnieniem tętniczym, starannie przygotuj się do ciąży.
- Zacznij od zmiany nawyków i zerwania z nałogami.
- Jeśli masz nadwagę, postaraj się schudnąć poprzez zwiększenie aktywności fizycznej.
- Wprowadź do codziennego jadłospisu więcej warzyw i owoców.
- Jeżeli stale przyjmujesz jakieś leki, sprawdź u lekarza, czy możesz je przyjmować w ciąży.
- Nie podejmuj też samodzielnych decyzji o suplementacji witamin i minerałów. Uzgodnij to z lekarzem.
- Naucz się też odpoczywać i w zdrowy sposób rozładowywać stres.
Koniecznie wykonuj systematyczne badania ciśnienia tętniczego krwi. Gdy zauważysz podwyższenie jego wartości, powiadom o tym lekarza prowadzącego ciążę, aby mógł odpowiednio i szybko zareagować – dla zdrowia mamy i dziecka. To pozwoli także ustrzec się przed powikłaniami nadciśnienia tętniczego, a w najgroźniejszej sytuacji stanu przedrzucawkowego czy rzucawki.
Szkoła rodzenia – co warto o niej wiedzieć?
