Jak zwalczyć jet lag, czyli zmęczenie po podróży

W związku z faktem, że coraz większa liczba ludzi podróżuje na coraz większe odległości, niejeden z nas przekonał się na własnej skórze, co to jest jet lag.

Jet lag – objawy zmiany strefy czasowej

Objawy jet lagu mogą się różnić u różnych osób, w zależności od ilości przebytych stref czasowych, pory dnia, wieku i stanu zdrowia, warunków lotu oraz innych czynników. Niektóre osoby są na tyle wrażliwe, że odczuwają nawet jednogodzinną różnicę czasu. To z reguły te osoby, u których jet lag pojawia się także przy zmianie czasu z zimowego na letni i odwrotnie.

Do najbardziej powszechnych objawów jet lagu należą:

• Zaburzenia snu i problemy z zasypianiem (gdy się leci na wschód) lub z budzeniem się (gdy podróżujemy na zachód)
• Kłopoty z koncentracją
• Nadmierne zmęczenie i rozdrażnienie
• Senność
• Bóle głowy
• Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak: niestrawność, biegunka, problemy z wypróżnianiem się, zaparcia, słaby apetyt lub niechęć do jedzenia

Syndrom zmęczenia podróżnego

Ponadto u osób, przemieszczających się samolotem może pojawić się syndrom zmęczenia podróżnego. Nie zawsze ma on związek z jet lagiem, ponieważ może wystąpić nawet bez zmiany stref czasowych. Wiąże się przeważnie z faktem, że spędziliśmy sporo czasu w ograniczonej przestrzeni, bez możliwości wyjścia i swobodnego poruszania się, w zamkniętym szczelnie środowisku o nieco mniejszej zawartości tlenu, narażając się również na lekkie odwodnienie, spowodowane suchym powietrzem oraz limitowaną ilością wody i jedzenia.

W związku z powyższymi uwarunkowaniami u podróżnego może pojawić się silne zmęczenie i ogólne znużenie fizyczne i umysłowe, a także odczucie dezorientacji i/lub bóle głowy, które to objawy są rezultatem zakłócenia codziennej rutyny.

Syndrom zmęczenia podróżnego zazwyczaj ustępuje po jednej dobie, zwłaszcza jeśli towarzyszy temu dobrze przespana noc i brak symptomów zmiany strefy czasowej. Objawy jet lagu natomiast mogą męczyć nas, niestety, znacznie dłużej.

Biegunka podróżnych – jak się przed nią ustrzec?

Jak sobie radzić w nowym rytmie dobowym?

Niewiele jest sposobów na skuteczne i szybkie zwalczenie uciążliwych dolegliwości związanych z jet lagiem. Najczęściej nic z tym nie robimy, lecz po prostu przemęczamy się przez kilka dni, podsypiając w pracy lub licząc kolejną setkę baranów o trzeciej nad ranem.

Często jednak akurat wybieramy się na wypoczynek i nie chcemy, aby podróżne przypadłości zepsuły nam wymarzoną wycieczkę lub nie możemy sobie pozwolić na kiepskie samopoczucie po urlopie.

Aby jakoś poradzić sobie z objawami jet lagu, można spróbować zastosować następujące metody:

1. Suplementacja melatoniny

Melatonina jest jednym z hormonów, których wydzielanie ulega największym wahaniom i zaburzeniom podczas zmiany stref czasowych. Dzieje się tak, ponieważ jej uwalnianie się ściśle zależy od światła – zaczyna być produkowana już przy zmierzchającym świetle oraz w ciemności, a jej wytwarzanie wstrzymuje się w czasie dnia. Reguluje ona cykl zasypiania i budzenia się.

Zatem doraźne zażywanie melatoniny może być skutecznym sposobem na wyrównanie cyklu dobowego i eliminację objawów jet lagu. Co ciekawe, melatonina wydaje się przynosić większe korzyści podróżującym na wschód, ponieważ dla większości ludzi łatwiej jest opóźnić niż przyspieszyć rytm całodobowy.

Dla organizmu wzrost stężenia melatoniny jest równoznaczny z zapadnięciem nocy i oznacza porę do spania. Hormon ten powoduje efekty fizjologiczne przeciwstawne do tych, które są związane z dzienną aktywnością. Dlatego dla niektórych mogłaby się wydawać idealnym lekiem na bezsenność, jednak powinna  być zażywana tylko w krótkim przedziale czasowym, doraźnie i w sytuacjach związanych raczej z epizodycznym zaburzeniem codziennego rytmu niż w chronicznej bezsenności.

2. Dieta i ćwiczenia fizyczne

Te czynniki mogą wspomóc organizm w przyzwyczajeniu się do rytmu dobowego w nowym miejscu, lecz nie wpływają istotnie na efekty jet lagu.

Powinno się spożywać lekkostrawne posiłki, nie obciążające nadmiernie układu pokarmowego. Porada dla miłośników kawy – korzystnie jest regulować pory wypijania kawy, aby podaż kofeiny nie zakłóciła nowego cyklu dobowego. Dobrze również nie przesadzać z alkoholem na pokładzie samolotu, gdyż może on później zaburzać nasze zdolności adaptacyjne.

Ćwiczenia fizyczne mogą pomóc w „rozruszaniu” się organizmu i pobudzeniu do aktywności, należy jednak pamiętać, aby nie ćwiczyć w chwili, gdy organizm przygotowuje się do snu, gdyż zakłóci to spokojne zaśnięcie.

Jeśli wybieramy się gdzieś daleko na dłuższy czas, dobrze jest jak najszybciej dostosować się do panujących w miejscu przeznaczenia okoliczności i tamtejszego rytmu dnia i nocy. Przed wyjazdem zaś można profilaktycznie przygotowywać organizm do spodziewanej zmiany warunków i np. kłaść się spać o godzinę wcześniej lub później, w zależności od kierunku, w jakim podróżujemy.

3. Homeopatia na jet lag

Homeopatia może pomóc złagodzić dolegliwości związane ze zmianą stref czasowych, a także szybciej uporać się ze zmęczeniem, bólem głowy, problemami trawiennymi i szeregiem innych objawów. Warto o niej pamiętać już w przeddzień wylotu, chociaż lepiej się sprawdzi, jak już pojawią się konkretne symptomy jet lagu. Najbardziej nam mogą pomóc:

• homeopatyczna arnica montana – pomoże uporać się przede wszystkim ze zmęczeniem, bólem mięśni i ogólną obolałością oraz odczuciem potłuczenia, z którym często borykamy się po długim locie samolotem. Poprawi także nasze zdolności regeneracyjne i adaptacyjne.
• homeopatyczne gelsemium sempervirens – może złagodzić uczucie niepokoju, jakim często napawają nas długie podróże w powietrzu. Jest przydatne przy silnym osłabieniu, a nawet wyczerpaniu organizmu, pomoże zwalczyć senność, odczucie ciężkości kończyn, bóle głowy, a także ogólne rozbicie mięśniowe oraz zaburzenia koordynacji i koncentracji.
• homeopatyczny cocculus indicus – przyda się w przypadku każdego rodzaju zaburzeń rytmu snu i czuwania. Obejmuje to zarówno dolegliwości związane ze zmianą stref czasowych, ale także z nocną pracą, nocnymi dyżurami czy też nieprzespaniem nocy z jakiegokolwiek innego powodu. Osoba taka jest przemęczona, blada, rozdrażniona, poirytowana, a w związku z zachwianiem rytmu sen-czuwanie może cierpieć na bezsenność, bóle i/lub zawroty głowy i ogólne osłabienie. Homeopatyczny cocculus może przydać się również w przypadku choroby lokomocyjnej u podróżujących samolotem osób.
• homeopatyczne petroleum – będzie dobrym wyborem, gdy dolegliwości nasilają się pod wpływem ruchu pasywnego, a więc podróżowania różnymi środkami lokomocji i obejmują przede wszystkim bóle głowy z uczuciem ociężałości, zawroty głowy, osłabienie, rozdrażnienie, czy kłopoty z zapamiętywaniem. Przyda się zarówno przy jet lagu, jak również w chorobie lokomocyjnej.

10 rzeczy, które musisz zrobić, żeby nie zwariować po urlopie