O tym, jak łatwo można się zarazić pasożytami można przekonać się wówczas, gdy np. owsiki ma choć jedno z dzieci w grupie przedszkolnej. Po kilku tygodniach objawy infekcji ma już niemal połowa maluchów, a także ich rodzice i rodzeństwo.
Jaja pasożytów przenoszą się bowiem z łatwością poprzez zabawki, toaletę, pościel składaną po leżakowaniu do wspólnej szafy czy nawet drogą powietrzną!. Objawy zakażenia pasożytami nie zawsze jednak są łatwe do zauważenia, czasem mogą być mylące, a długotrwała obecność intruzów może negatywnie wpływać na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka.
Owsiki – fakty i mity
Spis treści
1. Jakie pasożyty u dzieci są najczęściej diagnozowane w Polsce?
Najwięcej przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych ma owsicę, czyli jest zakażonych owsikami. Następne w kolejności to glistnica (zakażenie glistą ludzką) i giardioza (spowodowana pierwotniakiem Giardia lamblia).
2. Jak pasożyty dostają się do przewodu pokarmowego dzieci?
W tym przypadku pasożyty u dzieci mają bardzo ułatwione zadanie – maluchy wkładają przecież wszystko do buzi, a starszaki uwielbiają zabawy w piaskownicy. Jaja pasożytów są na przedmiotach (zabawkach), których dotykał wcześniej nosiciel (dziecko, osoba dorosła czy domowy zwierzak), w piasku, do którego załatwiają się osiedlowe koty czy psy, a także w stojących zbiornikach wodnych np. kałużach, do których dzieci tak uwielbiają wskakiwać rozbryzgując wodę wokół siebie (część pasożytów potrafi przenikać przez naszą skórę przy kontakcie ze skażoną ziemią lub wodą).
Nieumyte owoce czy warzywa to kolejne potencjalne źródło infekcji. Jedzenie kanapek czy ciasteczek na spacerze, gdy niemożliwe jest dokładne umycie rąk, także może być sposobem na przeniesienie jaj pasożytów wprost do ust. Stamtąd mają już one prostą (a czasem bardziej krętą, bo np. przez płuca) drogę, najczęściej do do jelit, gdzie zagnieżdżają się, a następnie wylęgają i rozmnażają.
Rotawirusy u dzieci – jak je leczyć?
3. Jakie są objawy infekcji pasożytniczych?
Symptomów świadczących o zakażeniu jest bardzo wiele, zależą m. in. od rodzaju pasożytów a także od miejsca, w którym się one zagnieździły. Oto objawy trzech najczęściej występujących infekcji.
Owsica
Symptomy tej infekcji są dość charakterystyczne:
- świąd okolic odbytu (odczuwany zwłaszcza w nocy)
- niespokojny sen, czasem też moczenie nocne
- słaby apetyt, niewystarczające przybieranie na wadze
- zgrzytanie zębami
- blada cera
- infekcje intymne u dziewczynek (larwy mogą przenieść się do pochwy)
- czasem w kale mogą być widoczne ruchliwe nitki, czyli właśnie owsiki
Giardioza (lamblioza)
W pierwszym okresie infekcji może wystąpić ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy, trwający nawet do 4 tygodni. Jego objawy to:
- wodniste stolce
- bóle brzucha
- brak apetytu
Gdy zakażenie przejdzie w fazę przewlekłą, najczęściej występują:
- biegunka tłuszczowa (pojawia się ona okresowo, w fazie namnażania się pasożytów)
- pokrzywka na skórze
- pogorszenie się wyników morfologii krwi
- czasem także zapalenie dróg żółciowych
Glistnica
Najczęstsze objawy to:
- wilgotny kaszel, duszności
- nawracające bóle brzucha
- biegunka i zaparcia występujące na przemian
- wzdęcia
- pokrzywki, świąd skóry
- nieżyt nosa i łzawienie
Czy dzieci mogą złapać pasożyty od psa lub kota?
4. Czy są jakieś badania, które mogą potwierdzić pasożyty u dzieci?
Lekarze zwykle zlecają badania kału dziecka na obecność jaj, cyst lub samych pasożytów. Trzeba je robić co najmniej 3 razy, w odstępie kilku dni, bo nie jest łatwo je wykryć (nie zawsze są też tam obecne). Warto je robić w renomowanym laboratorium, mającym doświadczenie w wykrywaniu chorób pasożytniczych (warto zapytać doświadczonego pediatrę, gdzie najlepiej oddać kał do badania).
Niektórzy lekarze zalecają pobieranie próbek w czasie pełni księżyca, gdyż pasożyty, jako organizmy pierwotne, mają okresy swojej aktywności zgodnie z rytmem księżycowym.
Pomocna w diagnostyce może być także morfologia krwi z rozmazem – podwyższony odsetek granulocytów kwasochłonnych (eozynofili) może świadczyć o zakażeniu pasożytami (ale pamiętajmy, że występuje też w alergiach). Zaniepokoić powinna także zwiększona ilość leukocytów.
5. Jak powinno się leczyć pasożyty u dzieci?
Jeśli otrzymamy wyniki badań potwierdzające infekcję danym gatunkiem pasożytów, sprawa jest łatwiejsza. Wystarczy dobrać odpowiedni lek i stosować go zgodnie ze schematem postępowania w danej infekcji. Na przykład owsicę leczy się najczęściej preparatem Pyrantelum (lub Zentel). Należy podać trzy dawki, dostosowane do masy ciała, co 10-12 dni.
Ważne, by nie przydłużać przerw między kolejnymi dawkami, ponieważ chodzi o to, by jajeczka pasożytów, które przetrwały pierwszą kurację, nie zdążyły dojrzeć i rozmnożyć się. W leczenie glistnicy stosowany jest ten sam preparat (dawka i częstotliwość zgodnie z zaleceniami lekarza).
Natomiast w zakażeniu lamblią stosuje się specjalne antybiotyki. Najważniejsze jest poddanie terapii wszystkich członków rodziny jednocześnie (także domowych zwierząt) – w przeciwnym przypadku infekcja szybko powróci. Nie można jednak stosować tych leków u małych dzieci (poniżej dwóch lat) oraz kobiet w ciąży.
Podczas kuracji warto też bardziej niż zwykle zadbać o higienę osobistą i porządek w domu. Trzeba:
- często myć ręce, obciąć na krótko paznokcie, by jajeczka nie przechowały się pod nimi
- sprzątać cały dom, myć podłogi i toaletę
- co 1-2 dni prać i prasować pościel i ręczniki
- codziennie zmieniać bieliznę osobistą, w tym także piżamy (warto je prać w możliwie wysokiej temperaturze)
- codziennie zmieniać żwirek w kociej kuwecie i myć ją z użyciem detergentów
- jak najczęściej myć miski psa i kota
6. Jak homeopatia może pomóc przy pasożytach u dzieci?
W zależności od tego jakie objawy towarzyszą zakażeniu, pomocne podczas kuracji mogą być:
- homeopatyczna cina – zgrzytanie zębami, wilczy głód, pragnienie słodyczy, ciemne kręgi wokół oczu, bóle brzucha, kaszel;
- homeopatyczne teucrium marum – przy intensywnym świądzie odbytu;
- homeopatyczna silicea – nasilenie dolegliwości podczas nowiu, napadowy kaszel, bóle brzucha, mimowolne moczenie, utrata masy ciała;
- homeopatyczna calcarea carbonica – pogorszenie samopoczucia w pełni, osłabienie, apetyt na słodycze, zmiany skórne.
Natomiast nawracające schorzenia pasożytnicze wymagają indywidualnie dobranego leczenia konstytucjonalnego, który może poprowadzić tylko doświadczony homeopata.
7. Czy podczas leczenia preparatami przeciwpasożytniczymi trzeba stosować specjalną dietę?
Tak, to bardzo pomaga poprawić efekty kuracji. Najważniejsze jest wyeliminowanie cukru i słodyczy oraz mleka (także w proszku). Warto także wszystkie warzywa i owoce, zwłaszcza gdy zamierzamy zjeść je na surowo, moczyć ok. pół godziny w wodzie z dodatkiem octu (wystarczy łyżka na litr). To ułatwi odklejenie się ew. larw lub jajeczek pasożytów ze skórki. Należy unikać surowych ryb (sushi), długo gotować lub piec mięso. Warto też jeść więcej pestek dyni i migdałów.
Jak myć owoce i warzywa, by pozbyć się chemii i pasożytów?
8. Jakie ziołowe kuracje pomagają pozbyć się pasożytów?
Na rynku jest sporo takich preparatów, jednak według lekarzy mają one znaczenie znaczenie jedynie pomocnicze. Można je stosować wspomagająco podczas kuracji lekami, albo profilaktycznie, by zapobiec ponownej infekcji.
9. Co robić, gdy badania dają wynik ujemny, a objawy świadczą o obecności pasożytów u dziecka?
Niestety zdarza się, że nawet kilkukrotnie powtarzane badania kału nie potwierdzają infekcji. Wówczas ewentualną decyzję o leczeniu pasożytów u dzieci pediatra podejmuje na podstawie opisywanych przez rodziców objawów.
10. Czy z egzotycznych wakacji można przywieźć pasożyty zagrażające życiu?
Dwie najgroźniejsze choroby pasożytnicze na świecie to malaria, powodowana przez zarodźce malarii oraz schistosomatoza – powodowa przez przywry z rodzaju Schistosoma. Na tę pierwszą chorobę co roku zapada ponad 220 mln osób, a umiera nawet 3 mln (są to głównie dzieci poniżej 5 lat z tzw. Czarnej Afryki), na schistosomatozę choruje 230 milionów ludzi w 76 krajach (większość z nich także w Afryce).
Obydwie choroby mogą nawet prowadzić do śmierci pacjenta. Do Polski choroby te są na szczęście sprowadzane rzadko, ale wybierając się na tereny malaryczne trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem, który zaleci przyjmowanie specjalnych leków zapobiegających chorobie. O wiele częstsze są zakażenia np. amebą czy tasiemcem, dlatego w razie wystąpienia niepokojących objawów po powrocie z wakacji (osłabienie, chudnięcie, stany podgorączkowe) warto udać się na konsultację do lekarza medycyny tropikalnej.
Według danych WHO na glistnicę choruje ponad miliard ludzi, czyli statystycznie co szósty mieszkaniec kuli ziemskiej. Ważne, aby od małego uczyć dzieci podstawowych zasad higieny osobistej. Przeczytaj też, jak uchronić dzieci przed zatruciem pokarmowym na wakacjach.
