Być może zaskoczeniem będzie informacja, że to, co wygląda jak napompowany balonik, w rzeczywistości jest nagromadzoną w tkankach wodą. I to niezależnie od tego, czy jest to obrzęk miejscowy (jak wspomniane wyżej) czy też obrzęk uogólniony (gdy spuchnięte jest niemal całe ciało).
Spis treści
Obrzęk – jakie mogą być jego przyczyny?
1. Za mało wody
Pytanie podstawowe, jakie w takiej sytuacji należy sobie zadać brzmi: dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź może być również zaskakująca. Jedną z możliwych przyczyn nadmiernego gromadzenia się wody w tkankach jest bowiem… picie zbyt małej ilości płynów. Woda jest absolutnie niezbędna naszemu organizmowi, by prawidłowo mogły funkcjonować nie tylko narządy wewnętrzne (w tym nerki czy serce), ale także do pracy mózgu.
Odgrywa ona ważną rolę również m.in. w regulowaniu temperatury ciała, przekazywaniu impulsów nerwowych i pracy mięśni. To dlatego w sytuacji, gdy nie pijemy dostatecznie dużo i grozi nam odwodnienie, organizm odkłada w tkance podskórnej płyny na czarną godzinę.
To jest właśnie jedna z przyczyn naszego zdumienia, gdy stajemy rano na wadze i okazuje się, że ważymy o kilogram czy dwa więcej niż poprzedniego dnia, mimo, że staraliśmy się przestrzegać diety. Na szczęście ten problem można w łatwy sposób wyeliminować z naszego życia, pamiętając o codziennym piciu ok. 2 litrów wody i innych płynów (nie licząc jednak kawy czy mocnej herbaty, które mają działanie odwadniające).
Ile wody dziennie pić latem? Co pić w upały?
Jak pić, by się dobrze nawodnić?
Nie wlewajmy w siebie od razu całej szklanki wody, bo najlepiej nawadnia nasz organizm częste picie niewielkich ilości płynów od rana do wieczora.
- Na czczo, zaraz po obudzeniu może to być przegotowana, ciepła woda z sokiem z cytryny.
- Po śniadaniu czy obiedzie świeżo wyciśnięty sok owocowy zmieszany pół na pół z wodą.
- Wieczorem lekka ziołowa herbatka np. z melisy.
Spróbuj pamiętać o nawadnianiu przez kilka najbliższych dni, a być może okaże się, że obrzęk i związane z nim wahania wagi zniknęły. Jeśli jednak tak się nie stanie, trzeba zacząć szukać innych przyczyn tego problemu.
Domowy izotonik – jak go zrobić?
2. Za słona dieta
To, podobnie jak odwodnienie, dość łatwy do wyeliminowania powód zatrzymywania wody. Sól, a właściwie zawarty w niej sód „wiąże” wodę w tkankach, zwiększając jeszcze w dodatku ciśnienie krwi, co szkodzi sercu, a jego niewydolność także może wywołać obrzęk (patrz niżej).
Tymczasem wiele osób chwyta za solniczkę niemal odruchowo, nie sprawdzając nawet smaku podanej im potrawy. To błąd! Winne może być także częste jedzenie wędlin, chipsów, solonych orzeszków czy paluszków oraz wędzonych ryb.
Najlepiej oczywiście powoli zmniejszać ilość dodawanej do potraw soli oraz starać się nie ulegać pokusie jedzenia niezdrowych dań czy przekąsek. Ale jeśli wydaje ci się to zadaniem ponad siły, kup (i stosuj!) sól o obniżonej zawartości sodu, najlepiej taką, która wzbogacona jest także w potas (obniżający ciśnienie krwi).
Potrawy przyprawiaj również jak największą ilością ziół, takich jak natka pietruszki, majeranek czy lubczyk, bo będą wydawały się smaczniejsze mimo mniejszej ilości soli, a ponadto zioła te działają lekko moczopędnie, pomogą zatem pozbyć się nadmiaru wody z organizmu.
Jedną z przyczyn obrzęków może być także przyjmowanie niektórych leków m.in. w steroidowych stosowanych w leczeniu astmy, preparatów na nadciśnienie, a także niesteroidowych leków przeciwzapalnych i pigułek antykoncepcyjnych. Wówczas trzeba skonsultować się z lekarzem i jeśli to możliwe zmienić preparat na inny.
Szparagi dobre na obrzęki
3. Zaburzenia hormonalne
Nadmierne gromadzenie się płynów może być także skutkiem zachwiania równowagi hormonalnej w organizmie. Zwykle dzieje się tak w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, gdy odczuwamy skutki nadmiernej aktywności estrogenów. To właśnie one pobudzają wydzielanie substancji odpowiedzialnych za zatrzymywanie wody.
Stąd częste w tym okresie uczucie napięcia i bólu piersi, niemożność zapięcia paska od spódnicy czy obrzęk palców dłoni. Niektóre z nas tuż przed menstruacją ważą nawet o 2-3 kilogramy więcej niż na początku cyklu. Podobne problemy, także związane z zawirowaniami hormonalnymi, dotyczą także kobiet w ciąży oraz tych, które stosują pigułki antykoncepcyjne. Jak sobie pomóc? Można po prostu przeczekać ten czas – już w pierwszym dniu miesiączki wszystko zaczyna wracać do normy.
Napar z korzenia pietruszki – jak zrobić?
Można również pić napar z korzenia pietruszki, który ma właściwości moczopędne. Korzeń trzeba obrać, umyć i zetrzeć na tarce a następnie wysuszyć. Po kilku dniach zalewamy go szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem przez ok. kwadrans. Po przecedzeniu trzeba pić napar 2 razy dziennie po ¼ szklanki.
Pamiętajmy, że obrzęk to nie choroba, tylko objaw, jednak jego obecność powinna być dla nas sygnałem alarmowym. Tylko wówczas, gdy dowiemy się, co się kryje za pojawieniem się opuchlizny w różnych miejscach naszego organizmu będzie możliwe prawidłowe leczenie naszych dolegliwości. Oczekiwanym skutkiem tej terapii jest powrót do normalnego, zdrowego wyglądu poszczególnych części ciała.
Zupy przeciwzapalne – sprawdź przepisy
4. Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy daje o sobie znać w okolicach oczu. Opuchlizna pojawia się najczęściej na twarzy i na powiekach. Inne objawy to: przybieranie na wadze, sucha skóra, wypadanie włosów, chwiejność emocjonalna (objawy depresyjne). Jeśli podejrzewasz, że to właśnie tarczyca może być przyczyną twoich dolegliwości, zgłoś się do endokrynologa, by otrzymać skierowanie na badanie poziomu hormonu TSH, sterującego pracą tego gruczołu.
Gdy diagnoza się potwierdzi, konieczne jest przyjmowanie hormonów tarczycy, dzięki czemu ustabilizuje się jej praca i zniknie wiele symptomów, w tym także obrzęki.
5. Kłopoty z nerkami
Pierwsze objawy kłopotów z nerkami to często worki pod oczami. Oczywiście po nieprzespanej nocy (zwłaszcza, jeśli piliśmy alkohol) to objaw częsty, który na szczęście zwykle mija po 1-2 dniach. Ale jeśli prowadzimy zdrowy tryb życia i wysypiamy się dobrze, a mimo to cienie i worki pod oczami towarzyszą nam od paru tygodni, warto wziąć pod uwagę stan naszych nerek.
Początkowo bowiem obrzęki dotyczą tylko okolic oczu, potem jednak, gdy choroba postępuje, płyny mogą być zatrzymywane w tkankach całego ciała (głównie są opuchnięte powieki, potem cała twarz, potem dochodzi puchnięcie nóg i dłoni). Opuchlizna nie ustępuje nawet w nocy.
Już podstawowe badanie moczu pomoże określić, czy mamy taki kłopot (świadczy o nim m.in. obecność białka czy krwinek czerwonych). Warto sprawdzić także poziom kreatyniny i zmierzyć ciśnienie (przy chorobach nerek oba te parametry zwykle są podwyższone). Leczenie jest długotrwałe, zwykle konieczne jest przyjmowanie leków oraz ograniczenie ilości białka w diecie, co pomaga zmniejszyć także obrzęki.
Choroby nerek – co warto o nich wiedzieć?
6. Niewydolność serca
Ta dolegliwość najczęściej dotyczy osób starszych. Obrzęki dotyczą początkowo nóg (opuchnięte nogi: kostki, łydki), które puchną szczególnie wieczorem, potem może także wzrastać obwód brzucha i waga.
Inne objawy to:
- szybkie męczenie się
- duszność podczas wysiłku, a także w nocy
- suchy kaszel
Nie wolno takich symptomów lekceważyć, gdyż niewydolność serca może prowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych. By zlikwidować takie obrzęki lekarze zwykle zalecają diuretyki, czyli leki moczopędne, usuwające z organizmu nadmiar wody i odciążające serce, dzięki zmniejszeniu objętości krwi, którą musi ono przepompować. Oczywiście to tylko część kuracji, ponieważ leczenie powinno być kompleksowe.
Obrzęki towarzyszą często również stanom zapalnym, np. reumatoidalnemu zapaleniu stawów, urazom mięśni i stawów (np. skręceniu kostki), zakrzepicy czy dnie moczanowej. Zwykle w takich przypadkach towarzyszy im ból, zaczerwienienie danego miejsca. Zawsze wymaga to konsultacji u lekarza! Objawy te ustępują po zastosowaniu leczenia przeciwzapalnego, ale w przypadku chorób przewlekłych mogą nawracać.
Dlaczego puchną nogi i palce?
