Strona główna ZdrowiePsychologiaStres Jak podnieść testosteron u mężczyzn? – Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach

Jak podnieść testosteron u mężczyzn? – Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach

autor: Katarzyna Koper Data publikacji: Data aktualizacji:
Data publikacji: Data aktualizacji:

Poziom testosteronu u mężczyzn obniża się z wiekiem, a w raz z nim energia życiowa i libido. O tym, jak deficyt tego hormonu zmienia życie mężczyzn, niestety także młodych, i czy można coś na to zaradzić, rozmawiamy z dr n. med. Ewą Kempisty-Jeznach, internistką z 40-letnim doświadczeniem, jedyną w Polsce lekarką medycyny męskiej z certyfikatem międzynarodowym. Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach kieruje Kliniką Wellness w Szpitalu Medicover w Warszawie, jest autorka dwóch książek o testosteronie: „Książka tylko dla mężczyzn” i „Testosteron. Klucz do męskości”.

Strona główna ZdrowiePsychologiaStres Jak podnieść testosteron u mężczyzn? – Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach

Katarzyna Koper: Dwie Pani książki o testosteronie to wołanie o pomoc dla gatunku męskiego. Dlaczego uważa Pani, że jest on zagrożony?

Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach: Mężczyźni są w coraz gorszej formie zdrowotnej, coraz częściej mają też problemy z płodnością. W szczególności dotyczy to mężczyzn, którzy nie dbają o zdrowe odżywianie i aktywność fizyczną oraz nie potrafią odreagowywać codziennych stresów. To ma bardzo niekorzystny wpływ na produkcję testosteronu.

Z niepokojem obserwuję powiększającą się ciągle liczbę 30–40-latków, którzy mają testosteron na poziomie staruszków. Już w progu gabinetu widzę, z czym do mnie przychodzą. Standardowy zestaw objawów sygnalizujących niedobór testosteronu to: otyłość brzuszna, czyli odkładanie się tkanki tłuszczowej wokół talii, także na udach i biodrach, powiększone gruczoły piersiowe, zgarbiona sylwetka odzwierciedlająca nastawienie do życia i brak witalności zauważalny w głosie, sposobie poruszania.

Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach opowiada, jak podnieść testosteron u mężczyzn i jakie są objawy niskiego poziomu tego hormonu. Obejrzyj cały wywiad na naszym kanale YouTube!

Po co mężczyznom testosteron?

– Testosteron to hormon męskości wytwarzany w jądrach. Słusznie kojarzy się z libido. Zależność pomiędzy testosteronem a libido jest liniowa – nie ma testosteronu, nie ma libido. Odpowiada też za męską sylwetkę, zarost, tembr głosu oraz wpływa na metabolizm i nastrój. Dzięki testosteronowi mężczyźni są zmotywowani, aktywni, chętnie podejmują wysiłek fizyczny, który skutkuje szybkim przyrostem masy mięśniowej. Testosteron oddziałuje również na funkcje poznawcze, koncentrację i pamięć. Ponadto powoduje wzrost produkcji czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny.

Najwyższe stężenie testosteronu występuje u mężczyzn około 20. roku życia, a już po 30. zaczyna się obniżać. Ten proces nazywa się andropauzą. Kiedyś uważano, że zaczyna się on po czterdziestce, ale teraz wyraźnie widać, że dużo wcześniej. Niedobór testosteronu znacząco obniża komfort życia, bo testosteron wpływa nie tylko na libido i potencję, ale daje przede wszystkim napęd do życia i usprawnia metabolizm. Jego deficyt wiąże się z obniżeniem nastroju, zwiększonym ryzykiem otyłości oraz nadciśnienia i cukrzycy typu 2. Przyspiesza też procesy starzenia się, między innymi kości i stawów.

Jaka jest przyczyna niedoboru testosteronu u młodych mężczyzn?

– Przede wszystkim stres! Dotyczy to zwłaszcza mieszkańców dużych aglomeracji miejskich, pracujących w korporacjach lub prowadzących własne firmy. Doświadczają oni zarówno stresu związanego z pracą, jak również stresu „domowego”, wynikającego z przejmowania przez mężczyzn ról kiedyś przeznaczonych wyłącznie dla kobiet.

Kortyzol – hormon stresu sprzyja odkładaniu tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej. Ten tłuszcz, zwany trzewnym, jest fabryką cytokin, substancji o działaniu prozapalnym, oraz hormonów i enzymów, które powodują konwersję testosteronu do estrogenów, czyli kobiecych hormonów płciowych.

Na poziom testosteronu wpływa obecność estrogenów w środowisku. Ich źródłem jest na przykład mięso ze zwierząt hodowlanych, szczególnie świń karmionych prekursorami estrogenów w celu uzyskania dużej ilości tłuszczu w boczku czy karkówce. Estrogeny są także w wodach gruntowych, gdzie trafiają z moczem kobiet zażywających leki hormonalne. Niestety, oczyszczalnie ścieków nie są w stanie ich wyeliminować. Ponadto w plastikowych butelkach na napoje znajdują się substancje, które wnikają do organizmu i są przez niego rozpoznane jako estrogeny.

Dr n. med. Ewa Kempisty-Jeznach opowiada Katarzynie Koper o tym, jak stresują się kobiety, a jak mężczyźni. Obejrzyj cały wywiad na naszym kanale YouTube!

Kiedy mężczyzna powinien zbadać sobie stężenie testosteronu?

– Już młodzi mężczyźni powyżej 18. roku życia oprócz rutynowych badań powinni raz w roku zbadać poziom testosteronu. Trzeba skontrolować jego poziom, gdy mężczyzna jest otyły i nie może zredukować wagi pomimo stosowania diety. Także wtedy, kiedy odczuwa nagłe pogorszenie kondycji psychicznej, przestaje mu na czymkolwiek zależeć, traci napęd do życia. Zdarza się, że trafiają do mnie pacjenci leczeni na depresję, których nastrój pod wpływem leków przeciwdepresyjnych się nie poprawia. Okazuje się, że mają niski testosteron i świetnie reagują na suplementację tym hormonem.

Czy utrata włosów oznacza niski testosteron?

– Tutaj związek jest pośredni, bo za łysienie odpowiada nie sam testosteron, ale jedna z form, w jakie przechodzi on w trakcie przemian metabolicznych, konkretnie dihydrotestosteron. Ile testosteronu przechodzi w dihydrotestosteron, to kwestia indywidualna, zależna od genów.

To, że mężczyzna traci włosy w młodym wieku, nie oznacza, że ma niski albo wysoki testosteron. Natomiast silny zarost i owłosienie na klatce piersiowej i plecach pozwala przypuszczać, że u tego osobnika stężenie testosteronu jest wysokie. Gdy zauważymy zmianę, choćby taką, że mężczyzna ma rzadszą potrzebę golenia się, to może oznaczać, że stężenie jego testosteronu gwałtownie się obniża.

Jak niedobór testosteronu zmienia życie mężczyzny?

– Objawy, które można zauważyć w pierwszej kolejności, to odkładanie tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej oraz drażliwość, zmienność nastrojów, brak energii, przewlekłe zmęczenie. Spada aktywność, chęć rywalizacji, skłonność do zachowań opiekuńczych wobec kobiet, także chęć adorowania i zdobywania. Zmniejsza się również siła fizyczna oraz sylwetka staje się mniej męska.

Co można zaradzić na niski poziom testosteronu?

– Najpierw próbujemy „uzdrowić” styl życia pacjenta i w ten sposób wpłynąć na poziom testosteronu. Proponuję dietę bogatą w nieprzetworzone produkty, szczególnie warzywa. Pacjent powinien jeść często warzywa krzyżowe, takie jak kapusta, brokuły, kalafior, brukselka, rzodkiewka, które mają pozytywny wpływ na produkcję testosteronu. W menu powinny się znaleźć także ryby morskie bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 oraz produkty bogate w cynk: chude mięso, mleko i jego przetwory, pieczywo pełnoziarniste, fasola, jajka, pestki dyni.

Radzę ograniczenie spożycia alkoholu, który jest źródłem pustych kalorii, a także cukrów prostych, które znajdują się przede wszystkim w słodyczach i napojach słodzonych. Warto również zwiększyć aktywność fizyczną. Po pierwsze dlatego, że aktywność fizyczna podnosi stężenie testosteronu. Po drugie, normalizacja masy ciała ogranicza konwersję do estrogenów. Bardzo ważna jest również dobra jakość snu, który powinien trwać około 8 godzin. Niezmiernie istotną kwestią jest również nauka radzenia sobie ze stresem.

5 najlepszych produktów żywnościowych dla mężczyzn

Czy diety bezmięsne zwiększają ryzyko niedoboru testosteronu?

– Tak, badania naukowe pokazały, że dieta bezmięsna sprzyja wysokiemu poziomowi SHBG (glikoprotein biorących udział w transporcie hormonów płciowych we krwi), które wiążą wolny testosteron i powodują jego niedobór. Dlatego zalecam moim pacjentom jedzenie czerwonego mięsa przynajmniej 2-3 razy tygodniu.

Jeśli zmiana diety i aktywność fizyczna nie przynoszą poprawy?

– Wówczas mamy do rozważenia trzy opcje. Pierwsza opiera się na suplementacji witamin, aminokwasów, białek i minerałów. Druga polega na prowokacji jąder do zwiększenia produkcji własnego testosteronu przez podawanie leków blokujących receptor estrogenowy w podwzgórzu. W odpowiedzi podwzgórze zwiększa produkcję GnRH – substancji, które stymulują całą kaskadę reakcji prowadzących do stymulacji jąder do produkcji testosteronu.

Trzecia to substytucja testosteronu przy równoległym wprowadzeniu zmian w stylu życia. Polega ona na podawaniu preparatów testosteronu. Domięśniowe zastrzyki z testosteronem o przedłużonym działaniu przyjmuje się co dwa miesiące. Alternatywą jest żel z testosteronem do codziennego stosowania.

Jakie są przeciwwskazania do przyjmowania testosteronu?

– Przede wszystkim chęć prokreacji, bo testosteron podawany z zewnątrz obniża ilość plemników. Nie mogą go przyjmować osoby z poważnymi zaburzeniami ze strony układu oddechowego, zaburzeniami rytmu serca, zwiększoną gęstością krwi, nieuregulowanym nadciśnieniu. Warunkiem przepisania testosteronu jest też badanie krwi w kierunku antygenu PSA, którego podwyższony poziom często oznacza nowotwór prostaty. To badanie musimy powtarzać w trakcie terapii, a jeśli PSA zaczyna rosnąć, leczenie trzeba przerwać.

Jak długo trwa terapia testosteronem?

– U starszych mężczyzn, których organizm nie jest w stanie wznowić produkcji testosteronu – właściwie do końca życia. U młodych przerywamy terapię, gdy uda się nam pozbyć tłuszczu brzusznego. Jest nadzieja, że przy równoczesnym opanowaniu stresu, który jest największym złodziejem testosteronu, uda się zahamować konwersję testosteronu do estrogenów i stężenie własnego testosteronu wróci do normy. Jeśli tak się nie stanie, trzeba podawać dawki podtrzymujące.

W Europie Zachodniej testosteronowa terapia zastępcza jest bardzo popularna, ale w Polsce wciąż budzi kontrowersje. Dlaczego?

– Być może dlatego, że w Polsce lekarze ciągle rzadko myślą o jakości życia swoich pacjentów. Ponadto w Polsce testosteron ciągle kojarzy się głównie z ryzykownym dla zdrowia dopingiem. Tymczasem w Europie Zachodniej lekarze stosują z powodzeniem terapię substytucyjną testosteronem od 20 lat. Wiedzą, że nie tylko poprawia ona nastrój, ale pomaga także pozbyć się otyłości brzusznej. Obniża to ryzyko pojawienia się wielu poważnych chorób, takich jak np. miażdżyca, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie.

Niepłodność u mężczyzn – jak jej zaradzić?

Czy ten artykuł był pomocny?
TakNie

Podobne artykuły