Średniowieczni wojownicy japońscy wspomagali się herbatą matcha przed walką, wykorzystując jej energetyzujące właściwości. Buddyjscy mnisi, praktykujący Zen pili ją od wieków przed medytacją, aby wyciszyć się, zrelaksować i osiągnąć wewnętrzną harmonię.
Z kolei słynne Aniołki prezentujące bieliznę firmy Victoria’s Secret, zastąpiły matchą kawę. Matcha zawiera bowiem tyle samo kofeiny co ta ostatnia, ale nie „wypłukuje” z organizmu magnezu zaś poziom energii podnosi stopniowo i na dłużej. Poza tym oczyszcza organizm, pomaga zachować szczupłą sylwetkę i odmładza. A to nie jedyne jej zalety.
Spis treści
Co to jest matcha?
Słowo matcha pochodzi z języka japońskiego i oznacza skoncentrowaną zieloną herbatę zmieloną na drobny proszek. W Japonii pije się ją od setek lat, ale to nie Japończycy, a Chińczycy zapoczątkowali mielenie herbaty. Ten zwyczaj i sposób przygotowywania zielonej herbaty znany był w Chinach w X wieku. Do Japonii dotarł on ok. XII wieku za sprawą japońskich kapłanów Zen studiujących w chińskich klasztorach buddyjskich.
Po powrocie do Japonii rozpropagowali oni picie tego napoju najpierw wśród japońskich mnichów buddyjskich, a potem stopniowo zwyczaj ten rozprzestrzenił się i rozwinął w całej Japonii. Przyjęli go i kultywowali m.in. japońscy samuraje, którym przypisuje się opracowanie japońskiej ceremonii herbacianej. Podobno stanowiła ona integralną część ich treningu przed bitwami mającą na celu m.in. pobudzenie energii i wyostrzenie koncentracji.
Gdzie i jak uprawia się matchę?
Najbardziej popularne regiony uprawy matchy znajdują się w południowej części Japonii:
- Uji
- Nishio
- Shizuoka
- Kyushu
„Bazą wyjściową do jej produkcji jest herbata tencha. Jej plantacja przed zbiorami jest zacieniana za pomocą specjalnych bambusowych konstrukcji, na których rozwieszane są maty bambusowe ograniczające dostęp światła do herbaty. Dzięki temu procesowi w liściach wytwarza się więcej aminokwasów, dzięki czemu napar jest bardziej aromatyczny i słodszy” – objaśnia proces uprawy machy Rafał Przybylok z portalu Czajnikowy.pl, znawca i pasjonat różnych gatunków herbat.
Proces zacieniania plantacji opracowany został w Japonii w drugiej połowie XVI wieku i właściwie w niezmienionej formie przetrwał do dziś. Ograniczenie dostępu do światła skutkuje także zwiększeniem zawartości chlorofilu w liściach, dzięki czemu herbata zyskuje charakterystyczny intensywny zielony kolor.
Podczas zbiorów zrywa się najmłodsze i najmniejsze liście krzewu herbacianego, pozbawia je łodyżek i żyłek liściowych, osusza, a następnie mieli w specjalnych żarnach na drobny proszek. W ten sposób powstaje matcha najwyższej jakości. Napój z matchy przygotowany z grubszych i starszych liści ma gorzkawy, nie tak delikatny smak oraz zapach zbliżony do siana zamiast lekko trawiastego.
Sprawdź, jakie skarby kryje w sobie czerwona herbata rooibos.
Matcha – właściwości warte poznania
Matcha ma opinię najzdrowszej ze wszystkich gatunków zielonych herbat. Czy uzasadnioną? Na jej prozdrowotne właściwości ogromny wpływ ma sposób jej przyrządzania i uprawy. W tradycyjnie parzonej herbacie spożywany jest tylko ekstrakt, natomiast substancje czynne, które znajdują się w liściach są wyrzucane. W przypadku matchy, ze względu na sproszkowaną postać, przyswajamy znacznie więcej dobroczynnych substancji, w tym także tych nierozpuszczalnych w wodzie.
Specjalna technika uprawy polegająca na zacienianiu krzewów herbacianych na 2-3 tygodnie przed wiosennymi zbiorami powoduje, że liście machy zawierają znacznie więcej chlorofilu oraz są prawdziwą skarbnicą przeciwutleniaczy, w tym katechin i ich pochodnej EGCg (galusan epigallokatechiny).
Chlorofil ma właściwości oczyszczające z toksyn, w tym z metali ciężkich, zaś katechiny wykazują m.in. działanie antynowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, zmniejszają ryzyko miażdżycy i obniżają poziom cholesterolu oraz hamują powstawanie wolnych rodników.
Poza tym matcha wyróżnia się wysoką zawartością białka, potasu, wapnia, żelaza, błonnika i praktycznie nie ma kalorii. Jest bogata w witaminy A,B,C,E i K. Zawiera w sobie ponad dwukrotnie więcej kofeiny niż inne zielone herbaty i cztery razy więcej L-teiny, aminokwasu o działaniu relaksującym i antystresowym.
Ta unikalna kompozycja składników o odpowiednich proporcjach tworzy jedyny w swoim rodzaju produkt o licznych prozdrowotnych właściwościach.
10 powodów, dla których warto pić matchę
- Przyspiesza metabolizm i spalanie tkanki tłuszczowej
- Zmniejsza apetyt dzięki czemu wspomaga odchudzanie
- Stanowi świetną alternatywę dla kawy (kofeina)
- Oczyszcza organizm z toksyn (chlorofil)
- Wzmacnia układ odpornościowy (katechiny)
- Podnosi zdolność koncentracji i zapamiętywania, zapewnia jasność umysłu (L-teanina wspomaga produkcję dopaminy i serotoniny)
- Uspokaja i łagodzi stres, a jednocześnie pobudza (kofeina i L-teanina)
- Obniża poziom złego cholesterolu, a podnosi dobrego
- Opóźnia procesy starzenia
- Reguluje ciśnienie krwi
Najlepszą reklamą prozdrowotnych właściwości matchy jest największa na świecie liczba stulatków i osób długowiecznych żyjących w Japonii, w której picie sproszkowanej zielonej herbaty jest powszechne. Co ciekawe, osoby te nie tylko osiągają imponujący wiek, ale do późnych lat cieszą się dobrym stanem zdrowia. Wiele wskazuje więc na to, że jedną z tajemnic tej długowieczności może być picie machy.
Jak przygotować matchę?
Sposób parzenia machy wywodzi się z japońskiej ceremonii herbacianej chanoyu, która jest długotrwała i wymaga specjalnej etykiety. Wykonuje ją mistrz herbaciany z państwowymi uprawnieniami, a proces ten wymaga spełnienia szeregu warunków, np. zapewnienia specjalnego herbacianego pawilonu i akcesoriów ustawionych w ściśle określony sposób. Z tego względu podczas ceremonii serwuje się matchę najwyższej jakości tzw. ceremonialną.
Do codziennego, domowego użytku stosuje się gatunki mniej wykwintne, zwane kulinarnymi i przygotowuje się ją w mniej skomplikowany sposób. Nie potrzeba do jego przeprowadzenia żadnych specjalnych umiejętności, choć dobrze jest zaopatrzyć się w oryginalne akcesoria, takie jak:
- matchawan – specjalna miseczka (czarka), w której przygotowuje się napój i później z niego się go pije. Naczynie to może zastąpić zwykła miseczka
- chasen – bambusowy pędzelek (miotełka), służący do spieniania napoju. Zamiast niego możemy wykorzystać do tego celu ręczny spieniacz do mleka
- chashaku – bambusowa szpatułka, służąca do nabierania proszku. Jeśli jej nie mamy, można użyć zwykłej łyżeczki.
- sitko do przesiewania proszku, aby pozbyć się w nim grudek
Matchę można przygotowywać na wiele sposobów. W zależności od tego, jakiej mocy napój chcemy uzyskać dobieramy różne proporcje proszku i wody.
Najpopularniejszym sposobem na zaparzenie matchy jest zalanie płaskiej łyżeczki, wcześniej przesianego zielonego proszku, 150-200 ml wody o temperaturze 70-80°C. Ważne jest, aby nie zalewać go wrzącą wodą, ponieważ wysoka temperatura niszczy substancje bioaktywne zawarte w machy. Następnie przy pomocy pędzelka albo spieniacza do mleka należy najpierw rozprowadzić, a potem spienić napar, aż do uzyskania jednolitej puszystej piany. Gotowy napój wypija się w całości, w kilku łykach.
Pijmy do dna!
Na dnie czarki po wypiciu machy często pozostaje osad. Jest on bardzo wartościowy, bogaty w antyoksydanty i witaminy. Warto więc pić matchę aż do dna, by wykorzystać to, co w niej najzdrowszego.
Matcha to nie tylko napar
Matchę można przyrządzać na wiele sposobów. W Japonii popularne jest używanie jej do celów kulinarnych, m.in. do wypieków. Można ją dodawać do różnorodnych ciast, ciasteczek lub babeczek – nadaje im ona charakterystyczny zielony kolor oraz smak. Trzeba jednak dozować ją z umiarem, bo zbyt duża ilość spowoduje gorzki smak.
Matcha świetnie sprawdzi się również jako dodatek do koktajli, jogurtów oraz lodów. Można ją blendować z owocami, warzywami lub nawet dodawać do makaronu.
Jakiś czas temu ogromnym powodzeniem cieszyła się matcha latte, podawana z ciepłym spienionym mlekiem – zwykłym krowim, kokosowym lub migdałowym. Zainteresowanie tym napojem było tak duże, że włączyła go do swojej oferty sieć kawiarni Starbucks – najpierw w Japonii, potem w Stanach Zjednoczonych, a następnie w Europie, w tym w Polsce.
Proste przepisy z matchą w roli głównej
1. Dietetyczne lody z herbatą matcha
Składniki:
- 4 banany
- 2 łyżki herbaty Organic Matcha
- kilka kropel aromatu waniliowego
- 50 ml wody
Przygotowanie:
Banany zamrozić na 6 godzin w zamrażalniku, następnie zmiksować w blenderze, dodając matchę, aromat i wodę.
Podawać udekorowane migdałami lub pistacjami.
Przepis pochodzi ze strony: https://organicmatcha.pl
2. Smoothie z herbatą matcha i ananasem
Obejrzyj filmik instruktażowy, jak przygotować smoothie z herbaty matcha z dodatkiem ananasa.
3. Jak zrobić zieloną herbatę matcha w domu w prosty sposób?
Sprawdź, jak zaparzyć matchę bez akcesoriów – obejrzyj instruktaż na YouTube.
Źródła:
- www.czajnikowy.com.pl
- https://organicmatcha.pl
- https://moyamatcha.com/japonska-zielona-herbata-moya-matcha/badania-naukowe/
- www.vismaya-maitreya.pl
