Znamy ją wszyscy od dzieciństwa. Kojarzy się ze śniadaniem w przedszkolu i wakacjami na wsi. A ostatnio cieszy się coraz większą popularnością wśród fanów zdrowego odżywiania. Nie bez racji. Bo kawa zbożowa to samo zdrowie. Otrzymuje się ją z prażonych ziaren zbóż: orkiszu, jęczmienia lub żyta, a także cykorii, topinamburu i żołędzi.
By wzbogacić smak i aromat kawy zbożowej, dodaje się do niej buraki cukrowe, mniszek oraz przyprawy korzenne.
Spis treści
Kawa zbożowa – rodzaje
Większość kaw zbożowych dostępnych w sklepach to mieszanki (popularna Inka, Caro, Poranna), w formie kaw rozpuszczalnych (Inka), granulowanych (Kawa o Poranku), ekspresowych (Anatol) oraz sypanych (żółędziówka, kawa z cykorii czy topinamburu).
Wszystkie wyróżniają się unikalnymi właściwościami prozdrowotnymi, w czym dorównują tradycyjnej małej czarnej. W przeciwieństwie do niej nie zawierają jednak kofeiny, a ta w nadmiernej ilości może szkodzić, np. kobietom w ciąży.
Jak twierdzą naukowcy regularne picie więcej niż dwóch kubków kawy tradycyjnej dziennie może bowiem zwiększać ryzyko poronienia.
Dlatego zbożowe napoje to idealne rozwiązanie dla przyszłych mam, zwłaszcza tych, które zdecydują się na karmienie naturalne. Kofeina może bowiem „przechodzić” do mleka matki, wywołując nadmierne pobudzenie dziecka, które staje się bardziej drażliwe i miewa trudności z zasypianiem.
Zresztą ta cecha, tj. brak kofeiny, sprawia, że kawa zbożowa jednym z najbezpieczniejszych napojów dla dzieci i seniorów oraz dla tych którzy mają kłopoty z bezsennością lub ze względów zdrowotnych nie mogą pić tradycyjnej kawy.
Kawa zbożowa – właściwości
Naturalna kawa zbożowa nie zawiera konserwantów ani barwników. Jest także niskokaloryczna. Łyżeczka kawy zbożowej (bez cukru) to zaledwie 14 kcal, 0,18 g białka, niespełna 3 g węglowodanów i śladowe ilości tłuszczów. Dlatego zbożowe napoje doskonale sprawdzają się w dietach odchudzających (oczywiście bez słodkich dodatków, takich jak cukier, miód, czy syrop klonowy).
Można je pić zimą i jesienią na ciepło, wieczorem bez obaw o to, że nie zaśniemy czy przytyjemy. Zaś latem pijane na zimno doskonale gaszą pragnienie, przy okazji dając uczucie sytości, bo zawierają błonnik. Dzięki niemu mają zresztą lekko rozwalniające działanie.
Mogą więc zapobiegać zaparciom, które często dokucza osobom z nadwagą. A dodatkowo kawa zbożowa nie zakwasza organizmu, tak jak ta naturalna. Ale to nie wszystkie zalety, jakie niesie ze sobą kawa bezkofeinowa.
Kawa orkiszowa na wzmocnienie
Otrzymywana z palonych ziaren orkiszu (odmiana pszenicy) kawa zbożowa o delikatnym, orzechowym aromacie i smaku. Najbardziej popularna wśród miłośników zdrowego odżywiania.
Zalety kawy orkiszowej
- działa rozgrzewająco i zwiększa wydolność organizmu
- zawiera witaminy A, witaminy z grupy B, witaminy D i E
- delikatnie pobudza i wspomaga pracę mózgu. Wypijana wieczorem może poprawiać nastrój i łagodzić objawy zmęczenia po ciężkim dniu
- zawiera rhodanid – substancję, która pobudza układ odpornościowy, działa przeciwnowotworowo, odtruwająco i witalizująco
Sposób parzenia:
Na rynku dostępne są różne kawy orkiszowe, najbardziej popularne są te w formie instant (rozpuszczalnej) lub w saszetkach, które trzeba jedynie zalać wrzątkiem. Najzdrowsze i pełne smaku są jednak te ziarniste do parzenia. 6-8 łyżek kawy należy gotować na małym ogniu przez ok. 5 minut w litrze wody. Napar przecedzić, by smak był bardziej intensywny. Do naparu warto dodać kardamon, cynamon, imbir lub miód.
Guarana – czym jest i jakie ma zastosowanie? Pobudza lepiej niż kawa?
Kawa z cykorii dla dbających o linię
Otrzymywana z korzeni cykorii, suszonych, a potem prażonych i rozdrabnianych. Ma intensywny smak z charakterystyczną nutą goryczki. Na rynku dostępna jest kawa z cykorią otrzymywana wyłącznie z prażonego korzenia cykorii oraz kawa zbożowa z jej dodatkiem cykorii. Obie mają korzystny wpływ na organizm.
Zalety kawy z cykorii
- w niewielkich dawkach działa przeciwdepresyjnie, dzięki zawartości beta-karboliny
- zawiera inulinę naturalny prebiotyk, który pomaga wzmocnić odporność organizmu i chroni jelita
- ma błonnik, dający uczucie sytości, który korzystnie wpływa na metabolizm, stymuluje trawienie i wspomaga spalanie tłuszczów
- łagodzi podrażnienia śluzówek przewodu pokarmowego
- działa moczopędnie, wspierając oczyszczanie organizmu z toksyn
- ma właściwości żółciopędne, pobudza wątrobę do wydzielania żółci
- zawiera sporo antyoksydantów, usuwających z organizmu szkodliwe wolne rodniki, zwiększające ryzyko rozwoju wielu chorób, m.in. miażdżycy, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, łuszczycy, choroby Alzheimera oraz nowotworów
Sposób parzenia:
1 czubatą łyżeczkę kawy z cykorii wsypać do filiżanki i zalać wrzątkiem. Parzyć przez ok. 10 minut. Można dodać do smaku śmietanki, mleka, cukru lub miodu. Dla uzyskania bardziej intensywnego naparu zaleca się gotować kawę przez ok. 2-3 minuty.
Kawa z topinamburu dla diabetyków
Wytwarzana z prażonego kłącza topinamburu z dodatkiem mniszka lekarskiego. Ma lekko korzenny smak.
Zalety kawy z topinamburu
- zawiera żelazo, potas, jest także bogata w witaminy C i B1
- ma niski indeks glikemiczny IG, dlatego warto ją polecić osobom, mającym kłopoty z utrzymaniem poziomu cukru we krwi
- wyróżnia ją zawartość inuliny – to prebiotyk, który jest naturalną pożywką dla flory bakteryjnej jelita, a także pomaga regulować poziom glukozy i cholesterolu we krwi. Wspomaga przyswajanie żelaza, wapnia i magnezu z posiłków
- dodatek mniszka, wzmacnia przeciwcukrzycowe działanie topinamburu i sprawa, że kawa działa pobudzająco i odtruwająco oraz reguluje trawienie
- zawiera sporo krzemu. Ten zaś korzystnie wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Utrzymuje naczynia krwionośne w dobrym stanie, zapobiegając odkładaniu się na ich ściankach cholesterolu, a tym samym zmniejszając ryzyko chorób serca i układu krążenia
- wspiera układ odpornościowy, a także zapobiega stanom przewlekłego zmęczenia
- ma właściwości moczopędne, wspomaga funkcjonowanie nerek
Sposób parzenia:
Czubatą łyżeczkę kawy z topinamburu wsypać do naczynia, zalać szklanką wody i gotować około 2-3 minuty. Odstawić na 5-10 minut, przelać do filiżanek. Smak napoju wzmocni dodatek mleka kokosowego, miodu lub syropu klonowego.
Matcha – najzdrowsza herbata świata?
Kawa żołędziowa dla nerwusów
Kawa wytwarzana z żołędzi. Ma bardzo wyrazisty smak, porównywany do piernika.
Zalety kawy żołędziowej
- ma sporo węglowodanów, głównie skrobi, dlatego wypita rano może być zastrzykiem energii na cały dzień
- zawiera sporo potasu, stanowi więc idealny zamiennik kawy dla osób z nadciśnieniem i chorobami serca, które nie powinny pić czarnej kawy
- wspomaga układ nerwowy, bo pomaga uzupełniać niedobory magnezu, a dodatkowo zawiera witaminy z grupy B (głównie B6, ale też B1, B2 i B5) niezbędne dla układu nerwowego
- usprawnia pracę żołądka, wątroby, śledziony i jelit, dlatego poleca się ją osobom zmagającym się z niestrawnością, wzdęciami, chorobą wrzodową, zaparciami, biegunkami itd.
- regeneruje układ pokarmowy, a ponieważ nie zawiera glutenu warto ją polecić chorym na celiakię
- jest sycąca, zmniejsza uczucie głodu, gdy pije się ją na czczo lub pomiędzy posiłkami. Lepiej jednak nie podawać jej małym niejadkom, bo mogą stracić apetyt
- dobra dla kobiet w ciąży bo dostarcza ona kwasu foliowego, niezbędnego do prawidłowego rozwoju płodu
Żołędziówkę kupuje się w sklepach ze zdrową lub ekologiczną żywnością. Można ją też przygotować samodzielnie.
Jak zrobić kawę żołędziową?
Składniki:
- kilogram żołędzi (jędrnych, świeżych, twardych, nie zepsutych)
- 2 litry wody
Żołędzie zalać zimną wodą i pozostawić na dobę. Przecedzić, przepłukać, zalać 2 litrami zimnej wody i zagotować. Ugotowane żołędzie wysuszyć w piekarniku w temp. 70 stopni, a potem drobno zmielić. I tak oto powstaje kawa z żołędzi.
Sposób parzenia:
Łyżeczkę kawy żołędziowej zalać wrzątkiem, parzyć pod przykryciem 5 do 10 minut. Jeszcze głębszy smak można zyskać gotując kawę kilka minut na małym ogniu.
Uwaga! Kawy zbożowe z orkiszu, jęczmienia, żyta i pszenicy zawierają gluten. Nie powinny być spożywane przez osoby chore na celiakię oraz stosujące diety bezglutenowe. W tym przypadku lepiej wybierać kawę z cykorii, topinamburu i żołędzi lub kupować kawy zbożowe oznaczone znakiem przekreślonego kłosa.
Zobacz więcej: Kawa z miodem – przepis na aromatyczny napój
Źródła:
- Kargulewicz A., Kawa zbożowa – smaczna i wartościowa alternatywa dla tradycyjnej kawy. Food Forum, 5 (15), 2016 29-32
- Worobiej E., Relidzyńska K., Kawy zbożowe – charakterystyka i właściwości przeciwutleniające BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIV, 2011, 3, str. 625
