Hemoroidy – jak się ich pozbyć na dobre?

Co to są hemoroidy?

Hemoroidy, żylaki odbytu, guzki krwawnicze – to popularne określenia chorobowo zmienionych splotów żył w błonie śluzowej odbytnicy. Przyczyna hemoroidów nie jest do końca znana, wiadomo jednak, że są czynniki (także genetyczne), które sprzyjają jej występowaniu.

Hemoroidy bardzo często pojawiają się u osób, które cierpią na zaparcia, bo gdy błona śluzowa odbytnicy mocno się napina dochodzi także do nadmiernego rozciągania splotów żylnych.

Z powodu guzków krwawniczych ciepią też często kobiety w ciąży – szczególnie w trzecim trymestrze – w tym przypadku przyczyną mogą być zarówno zaparcia jak powiększenie się macicy i ucisk wywierany przez nią na układ żylny. Z problemem tym boryka się co druga oczekująca dziecka kobieta.

Podobny efekt może się pojawić u osób, które spędzają sporo czasu siedząc na krześle, dużo jeżdżą na rowerze albo uprawiają jazdę konną.

Hemoroidy w ciąży – jak sobie z nimi radzić?

Hemoroidy – objawy

Jakie są pierwsze objawy hemoroidów, czyli żylaków odbytu? Zwykle zaczyna się od swędzenia okolic odbytu. Czasem towarzyszy temu wydzielina, utrudniająca utrzymanie higieny osobistej. Gdy hemoroidy są bardziej zaawansowane – czasem, po wypróżnieniu zauważamy na papierze toaletowym krew. Możemy też mieć poczucie niepełnego wypróżnienia. Zdarza się, że krew gromadzi się w splocie żył i tworzy skrzep, który powoduje silny ból, obrzęk i stan zapalny – w bolesnej okolicy wyczuwamy wtedy twardą grudkę.

Zaawansowane guzki krwawnicze mogą też wypadać, czyli pojawiać się w zewnętrznej części odbytu. Leczenie hemoroidów należy zacząć, jak najwcześniej, bo jeśli tak zrobimy, zahamujemy rozwój choroby i oszczędzimy sobie nieprzyjemnych objawów.

Hemoroidy – leczenie farmakologiczne

Jeśli hemoroidy pojawiły się pierwszy raz, należy zacząć od wizyty u proktologa, lekarza, który (po przeprowadzeniu badania przez odbyt, a czasem także zleceniu badania endoskopowego jelita grubego czyli kolonoskopii) potwierdzi to schorzenie, a wykluczy inne mogące powodować podobne objawy, co żylaki odbytu.

Leczenie hemoroidów zazwyczaj zaczyna się od ustalenia przeciwdziałającej zaparciom diety i przepisania czopków lub maści na hemoroidy, które ograniczą stan zapalny, zmniejszają krwawienie i dolegliwości bólowe.

Substancje najczęściej stosowane w lekach na hemoroidy dostępnych na receptę (zwykle dość szybko łagodzących objawy choroby) to m.in.:

• Hydrokortyzon  – lek sterydowy, który działa przeciwzapalnie, zmniejszając swędzenie i pieczenie.
• Lidokaina – środek działający na zakończenia  nerwów czuciowych, miejscowo znieczulający, łagodzi ból pieczenie i świąd.
• Tribenozyd – związek zmniejszający przekrwienie i obrzęki tkanek a także zwiększający odpływ krwi z żył. Przeciwdziała uszkodzeniom śródbłonka naczyniowego, poprawia napięcie ścian naczyń krwionośnych.

Maść na hemoroidy

Preparaty dostępne bez recepty zawierają przede wszystkim substancje pochodzenia roślinnego. Są skuteczne, chociaż na efekty ich działania trzeba zwykle poczekać nieco dłużej niż na rezultaty stosowania leków chemicznych. Godne polecenia są czopki, kremy i maści na hemoroidy z:

• Ekstraktem z kłącza ruszczyka kolczastego, który znosi działanie mediatorów reakcji zapalnej (głównie histaminy i bradykininy) –  zmniejsza więc stan zapalny i obrzęk oraz uszczelnienia naczynia krwionośne.
• Eskuliną, pozyskiwaną z kory kasztanowca zwyczajnego substancją, która zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych, co przyczynia się m.in. do zmniejszenia obrzęku.
• Wyciągiem z arniki górskiej, który uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, działa przeciwobrzękowo i przeciwzapalne oraz przyspiesza gojenie.

Leki na hemoroidy

Leczenie warto wesprzeć stosując leki na hemoroidy doustne:

• Z diosminą – flawonoidem (uzyskiwanym z owoców cytrusowych albo wytwarzanym syntetycznie) wzmacniającym naczynia krwionośne, poprawiającym napięcie ich ścian i uelastyczniającym je. Substancja ta redukuje również nadmierną lepkość krwi, co zapobiega jej zastojom w żyłach. Diosmina działa przeciwzapalnie (hamując wydzielanie mediatorów reakcji zapalnej) oraz usprawnia działanie układu chłonnego. Wybierając preparat warto zadecydować się na ten, który zawiera diosminę zmikronizowaną (o zmniejszonych cząsteczkach) ponieważ taka lepiej się wchłania.
• Z rutyną – flawonoidem pochodzenia roślinnego (pozyskiwanym m.in. z ziela gryki, ruty, berberysu pospolitego, dziurawca zwyczajnego, mięty pieprzowej), który wzmacnia i uszczelnia najmniejsze naczynia krwionośne, czyli naczynia włosowate.

Przy zaostrzeniu objawów żylaków odbytu polecane są także leki zmiękczające stolec zawierające np. parafinę ciekłą albo dokuzan sodu.

Zapach stolca, kolor, konsystencja

Usuwanie żylaków odbytu

Zdarzają się sytuacje, w których stosowanie środków miejscowych i doustnych nie przynosi efektów. W takich przypadkach hemoroidy można usunąć. Jest kilka metod wykonywania takiego zabiegu.

Metoda Barrona polega na założeniu na hemoroidy gumowych opasek powodujących ich niedokrwienie, a w konsekwencji martwicę. Inne sposoby to:

• zamrażanie
• fotokoagulacja z podczerwienią
• wstrzykiwanie środka powodującego obkurczanie hemoroidów

Chirurgiczne usunięcie żylaków odbytu wykonywane jest niezwykle rzadko.

Domowe sposoby na hemoroidy

• Przy uporczywym swędzeniu i wydzielinie z odbytu, ulgę przyniesie przemywanie środkiem z wyciągiem z oczaru wirginijskiego. Ponieważ roślina ta ma właściwości przeciwzapalne, zabieg powinien dodatkowo zmniejszyć opuchliznę.
• Przy swędzeniu i podrażnieniu do przemywania okolic odbytu można użyć soku z aloesu (jeśli nie mamy na niego uczulenia) działającego przeciwzapalnie albo oleju kokosowego, który zmniejszy obrzęk i pieczenie.
• Jeśli hemoroidy powodują spory ból, można zastosować okład z gliceryny z solą Epsom (należy wymieszać 2 łyżki soli Epsom z 2 łyżkami gliceryny, nałożyć mieszaninę na gazę i przyłożyć do bolesnego miejsca na 15-20 minut). Zabieg powtarzamy co 4-6 godzin, do chwili aż ból ustąpi albo znacznie się zmniejszy.
• Innym sposobem na zredukowanie bólu jest przyłożenie kompresu z kostek lodu (szczelnie owiniętych gazą) na 25 minut.
• Przy obrzękach skuteczne są nasiadówki, czyli kąpiele pośladków i ich okolic w misce z ciepłą wodą zmieszaną z odwarem z kory dębu mającej działanie przeciwzapalne i ściągające (100 g kory dębu zalewamy litrem wrzątku, a następnie gotujemy przez 15 minut, odcedzamy i wlewamy do miski z ciepłą wodą. Nasiadówka powinna trwać 20-30 minut).
• Przy swędzeniu i podrażnieniu odbytu ulgę przyniesie nasiadówka w misce z wodą z dodatkiem naparu z rumianku, który działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie (napar z trzech saszetek rumianku wlewamy do miski wody, kąpiel powinna trwać około 15 minut).

Homeopatia na hemoroidy

Przy rozpoznanych hemoroidach można wspomóc się odpowiednio dobraną homeopatią. Dobieramy ją nie tylko do głównego objawu, czyli świądu, ale także do symptomów mu towarzyszących.

Gdy ulgę w swędzeniu przynosi zimny prysznic, przyda się również homeopatyczny fluoricum acidum. Jeśli natomiast swędzenie jest tak silne, że niemal nie można się powstrzymać od drapania, guzki są duże i bolesne przy dotyku i w związku z tym oddawaniu stolca towarzyszy dyskomfort, który utrzymuje się także przez pewien czas po wyjściu z toalety – pomocna będzie homeopatyczna paeonia officinalis.

Jeśli  hemoroidy powiększają się przy zaparciach, a jednym z objawów jest wydzielina z odbytu – sprawdzi się homeopatyczna ratanhia.

U osób prowadzących siedzący tryb życia, przy dużym bólu, przy którym ulgę przynoszą zimne okłady, pomoże homeopatyczny nux vomica. Jeśli zaś chłodne okłady zmniejszają dolegliwości, ale ból jest kłujący, odbyt podrażniony i suchy, a stolce duże i twarde, dobrym wyborem będzie homeopatyczny aesculus hippocastanum.

Przy krwawieniach warto pomyśleć o wzmacniającej naczynia krwionośne i hamującej krwawienia homeopatycznej arnice. Jeśli krew z hemoroidów jest ciemna, a do krwawienia dochodzi nawet przy delikatnym dotykaniu (np. przy użyciu papieru toaletowego, warto do niej dołączyć homeopatyczny hamamelis virginiana.

Natomiast u kobiet w ciąży, które cierpią na zaparcia, skarżą się na uczucie kłucia w odbycie, a ulgę odczuwają, gdy guzki krwawią, pomocna będzie homeopatyczna collinsonia canadensis.

Nitricum acidum na hemoroidy, zajady i afty

Jak zapobiegać hemoroidom?

Najlepsza profilaktyka hemoroidów to:

• dieta lekkostrawna i zawierająca sporo błonnika (pochodzącego z warzyw i owoców oraz produktów zbożowych z pełnego ziarna), która sprzyja regularnym wypróżnieniom. Należy unikać produktów zapierających, białego ryżu, roślin strączkowych, bananów, czekolady, kakao, orzechów. Trzeba też pamiętać o napojach (1,5-2 l płynów dziennie, bo ich niedobór może sprawić, ze stolec będzie twardy).
• regularna aktywność fizyczna (bieganie, spacerowanie, pływanie), bo gdy długo pozostajemy w bezruchu, krążenie jest utrudnione, może dojść do zastoju krwi, który z kolei może zarówno sprzyjać pojawieniu się hemoroidów, jak i pogarszać ich stan. Dlatego, jeśli mamy siedzącą pracę, by ustrzec się choroby powinniśmy raz na jakiś czas wykonać ćwiczenie polegające na kilkukrotnym zaciskaniu mięśni odbytu na kilka sekund i rozluźnianiu ich. Warto też, co godzinę wstać i chwilę pospacerować. Systematyczne ćwiczenia mają jeszcze jedną zaletę – zapobiegają zaparciom, które wzmagają dolegliwości i czasem bywają jedną z przyczyn pojawienia się hemoroidów.