Spis treści
Co to jest fibromialgia?
Fibromialgia klasyfikowana jest jako niezapalna reumatyczna choroba tkanek miękkich. Trzeba jednak podkreślić, że podobnie jak tężyczka, jest to choroba z pogranicza wielu dziedzin medycznych, ponieważ objawy fibromialgii daleko wykraczają poza obszar tkanek miękkich. Większość, tj. ¾ chorych stanowią kobiety, ale mężczyźni także chorują na fibromialgię.
Choroba może rozpocząć się w każdym wieku, u kobiet najczęściej w wieku około 35–45 lat, zaś u mężczyzn w wieku 45–55 lat. Zaobserwowano jednak, że wraz z wiekiem częstość występowania fibromialgii jest większa. Początek choroby jest zwykle skryty. Szacuje się, że w Polsce cierpi na fibromialgię 2–4 proc. populacji.
Przyczyny fibromialgii
Właściwa przyczyna fibromialgii nie jest dokładnie poznana. Często mówi się o wrodzonej skłonności do zachorowania, ale obecnie wiadomo, że ogromny wpływ na jej rozwój mają czynniki środowiskowe. Coraz częściej podkreśla się, że choroba rozwija się u ludzi, którzy są niezadowoleni z siebie, ze swojego życia czy otoczenia. Wśród czynników, które mogą wpływać na rozwój schorzenia, wymienia się także:
- fizyczne choroby i zranienia
- znaczny (niewłaściwy) wysiłek fizyczny
- troski i problemy rodzinne
- rozstania
- kryzysy życiowe
- krzywdy psychiczne i obniżenie poczucia własnej wartości
- procesy neurotyczne
- fazy depresji
- problemy zawodowe
- molestowanie w miejscu pracy
- problemy finansowe
- obniżenie pozycji społecznej
- izolacja
9 chorób, które mogą się kryć za chronicznym zmęczeniem
Fibromialgia – objawy
Dominujące objawy fibromialgii to ból mięśni i stawów. Ale, jak już wspomnieliśmy, wachlarz dolegliwości jest ogromny. Można powiedzieć, że specjalista z każdej dziedziny medycyny znajdzie w fibromialgii coś dla siebie. Chorzy na fibromialgię często skarżą się, że ciągle mają zimne ręce i stopy.
Pojawiają się bóle głowy i problemy krążeniowe przy szybkiej zmianie pozycji. Niektórzy odczuwają tzw. kluchę w gardle, która nie utrudnia przełykania, ale nasila dyskomfort. Do tego dochodzą różnego rodzaju dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych, które nie są potwierdzone nieprawidłowym ich funkcjonowaniem. Zalicza się do nich poboczne objawy fibromialgii:
- niekontrolowany, przyspieszony oddech
- kołatanie serca w stanie spoczynku
- wzdęcia brzucha, dolegliwości żołądkowe i inne dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego
- zaparcia lub skłonność do biegunek
- pieczenie przy oddawaniu moczu i częste oddawanie moczu
- bolesne miesiączkowanie
- zaburzenia widzenia i słuchu, szumy uszne
- wypadanie włosów
- suchość w ustach
- dolegliwości psychiczne, obserwowane u bardzo wielu pacjentów; zalicza się do nich bezsenność, zaburzenia koncentracji czy pamięci, smutek, lęk, brak motywacji, niechęć do aktywności, apatię, depresję
- wycofanie z życia towarzyskiego, co jest typowe dla fibromialgii
Fibromialgia ma tendencję do chronicznego przebiegu, ale zdarza się, że objawy pojawiają się falami.
Jak zdiagnozować fibromialgię?
Ze względu na różnorodność objawów fibromialgii rozpoznanie jest bardzo trudne. Zdarza się, że pacjent kilka lat krąży od specjalisty do specjalisty, aby ustalić przyczynę swoich dolegliwości. Często bez rezultatu. Trudność rozpoznania fibromialgii wynika z tego, że podobne objawy towarzyszą wielu innym schorzeniom.
Poza tym zarówno badania obrazowe, jak i laboratoryjne nie pokazują żadnych odstępstw od normy. A zatem lekarz nie ma punktu zaczepienia, który pozwalałby na podstawienie właściwej diagnozy. Mimo XXI wieku podstawą postawienia diagnozy jest rozmowa z chorym i kryteria opracowane przez Amerykańską Unię Reumatologiczną. Aby lekarz mógł stwierdzić, że cierpimy na fibromialgię, musimy „spełnić” dwa warunki:
- Ból musi być rozprzestrzeniony (rozległy) we wszystkich częściach ciała (tzw. kwadrantach) i utrzymywać się przez co najmniej 3 miesiące.
- Ból lub tkliwość musi się pojawiać po uciśnięciu co najmniej 11. z 18. charakterystycznych punktów.
Te charakterystyczne miejsca, zwane punktami tkliwości dotykowej (ang. tender points), wykazują wzmożoną wrażliwość na ból uciskowy, dolegliwość typową dla tego schorzenia. Szczególnie bolesne są określone miejsca na ciele.
- Z reguły dotyczy to ogółu mięśni pleców, w górnej ich części, zwłaszcza przyczepów mięśni w potylicy, bocznych, części kręgosłupa szyjnego oraz mięśnia czworobocznego.
- Wrażliwy na ucisk jest bardzo często również dolny odcinek kręgosłupa, przede wszystkim w miejscu przyczepu mięśni tułowia, przyczepów grzebienia miednicznego i przejścia kręgosłupa lędźwiowego w kość krzyżową.
- Na rękach bolesne miejsca są położone na barkach, łokciach, w miejscu przyczepu kłębów kciuków i częściowo w palcach.
- W obrębie nóg punkty tkliwości dotykowej znajdują się na dużym kłykciu kości udowej po stronie zewnętrznej biodra, po obu stronach kolan i w okolicy stawów skokowych.
- Innymi miejscami wrażliwymi na ucisk są stawy skroniowo-żuchwowe oraz połączenia mostka z obojczykiem i żebrami.
Punkty spustowe – mapa, terapia, ćwiczenia
Fibromialgia – leczenie
U każdego leczenie fibromialgii przebiega inaczej i nie każdy na nie reaguje. Aby ulżyć cierpieniu chorego, stosuje się różne kombinacje leków, ponieważ nie ma jednego i skutecznego leku na fibromialgię. Niewskazane jest stosowanie silnych opiatów, ponieważ leki z tej grupy nie działają przy fibromialgii, a powodują uzależnienie. Nie poleca się też silnych leków uspokajających z grupy benzodiazepin. Przy dłuższym używaniu wzrasta tolerancja na te leki, co także prowadzi do uzależnienia. Czasem chorym podaje się leki rozluźniające mięśnie, ale nie u wszystkich są one skuteczne.
Chorym na fibromialgię zaleca się fizjoterapię i akupunkturę, zabiegi balneologiczne. Niezwykle ważnym elementem terapii jest pomoc psychiatry lub psychologa. Specjalistyczna opieka pozwala zrozumieć mechanizm osobistego reagowania na stres oraz wypracować techniki radzenia sobie z konfliktami, niepowodzeniami czy też zbyt wygórowanymi oczekiwaniami wobec samego siebie.
Z powodu bólu chorzy na fibromialgię często unikają aktywności fizycznej. To błąd. Umiarkowana aktywność fizyczna poprawia nastrój i może być, podobnie jak techniki relaksacyjne czy medytacja, pomocna w łagodzeniu bólu.
Życie z fibromialgią
Fibromialgia nie jest chorobą, którą da się na razie leczyć przyczynowo. Wszelka forma terapii ma zatem na celu łagodzenie poszczególnych objawów. Musi ponadto mobilizować, a częściowo przywracać, wszystkie siły pacjenta. W skrócie oznacza to, że poprawa stanu zdrowia nie jest efektem „cudownej pigułki”, lecz wielu drobnych kroczków.
Realnym celem terapii jest nauczenie się radzenia sobie z chorobą – z bólem i innymi dolegliwościami. Pacjenci muszą pogodzić się z faktem, że z różnych względów reagują na określone sytuacje stresowe nasileniem objawów fibromialgii. Dla wielu chorych niezwykle ważne jest utwierdzenie się w przekonaniu, że cierpią z powodu konkretnej choroby somatycznej, a nie ze względu na wytwory własnej fantazji. Pacjent powinien wiedzieć, że jego choroba nie zagraża życiu, nie jest złośliwa i nie doprowadzi z upływem lat np. do usztywnienia stawów i ciężkiej niesprawności czy inwalidztwa.
Fibromialgia odbiera radość życia. Ale warto popracować nad zmianami, które uczynią życie przyjemniejszym. Często zmiana stylu życia czy uporządkowanie spraw osobistych lub zawodowych prowadzi do ustąpienia niektórych objawów i mniejszego odczuwania bólu. Pacjenci przyznają, że lepsze samopoczucie mają po zmianie diety czy oczyszczeniu organizmu. Wielu przekonało się, że spożywanie produktów wysokoprzetworzonych, słodyczy czy fast foodów nasila objawy fibromialgii.
Mata akupresurowa – jak i kiedy z niej korzystać?
Źródła:
- Guła, Z., Korkosz, M. (2017). Fibromialgia. Pobrane z https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63742,fibromialgia
- Sokołowska, J. (2021). Fibromialgia – przewlekłe zmęczenie, ból i zaburzenia snu. Pobrane z https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/fibromialgia-przewlekle-zmeczenie-bol-i-zaburzenia-snu,7387,n,168
- Sadock, B., Sadock, V., Kaplan, H. (eds.) (2005). Comprehensive textbook of psychiatry. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins
