Olejek lawendowy (Oleum Lavandulae) to jeden z najpopularniejszych olejków eterycznych stosowanych we współczesnej aromaterapii. Także jeden z pierwszych używanych w celach leczniczych. Cudowne prozdrowotne właściwości olejku lawendowego odkrył francuski chemik i twórca perfum René-Maurice Gattefossé, uważany za ojca aromaterapii.
W roku 1910 podczas pracy w laboratorium należącym do jego rodzinnej firmy kosmetycznej dotkliwie poparzył sobie dłoń. Gdy przypadkowo zanurzył ją w wannie z olejkiem lawendowym, poczuł ulgę. Postęp w gojeniu oparzenia był tak imponujący, że Gattefossé zaczął eksperymentalnie wykorzystywać olejek lawendowy do leczenia rannych w szpitalach wojskowych podczas pierwszej wojny światowej.
Spis treści
Skąd pochodzi olejek lawendowy?
Choć uprawy lawendy coraz częściej można spotkać w Polsce, to źródłem najlepszego surowca do produkcji olejku lawendowego są Prowansja i Bułgaria. Olejek lawendowy otrzymuje się w wyniku destylacji parą wodną zawiesiny kwiatów lawendy i części łodygi. Najczęściej do jego produkcji wykorzystuje się lawendę wąskolistną, nazywaną lawendą lekarską (Lavandula officinalis).
Ze 100 kg wysuszonych roślin lawendy otrzymuje się ok. 2,5 kg olejku lawendowego, który ma postać jasnożółtej lub bezbarwnej cieczy.
Olejek lawendowy zawiera ponad 50 związków chemicznych, w tym związki z grupy monoterpenów oraz seskwiterpenów: octan linalilu, linalol i terpinen-4-ol.
Olejek eukaliptusowy – właściwości i zastosowanie
Olejek lawendowy – właściwości i zastosowanie
Jakie lecznicze właściwości ma olejek lawendowy? Na jakie dolegliwości pomaga?
1. Olejek lawendowy na problemy skórne
Przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze właściwości olejku lawendowego sprawiają, że często wykorzystuje się go do leczenia stanów zapalnych skóry, egzemy, trądziku, pleśniawek i łupieżu, a także zakażeń skóry i trudno gojących się ran, w tym odleżyn.
Olejek lawendowy łagodzi także skutki oparzeń i ukąszeń owadów. Jest jednym z nielicznych olejków, które można aplikować bezpośrednio na skórę, jednak bezpieczniej robić to po rozcieńczeniu w oleju roślinnym (np. w oliwie z oliwek lub tłuszczu kokosowym).
W problemach skórnych stosuje się także kompresy z olejkiem lawendowym. Aby przygotować taki lecznicy kompres, wystarczy rozpuścić 5 kropli olejku w 100 ml ciepłej wody, a następnie nasączyć tą mieszaniną gazę lub watę. Kompres lawendowy przykłada się do chorej skóry i trzyma do dwóch godzin.
W dolegliwościach skórnych ulgę przynoszą również kąpiele z olejkiem lawendowym. Do wanny z ciepłą wodą wlewamy 10 kropli olejku lawendowego (lub mieszaniny olejku lawendowego np. z olejkiem szałwiowym, rumiankowym, cedrowym), a następnie zanurzamy w niej ciało na 10–30 minut. Ważne jest, by po kąpieli nie spłukiwać ciała prysznicem. Olejki pozostaną wówczas na skórze i będą działać dłużej.
2. Lawendowy olejek na przeziębienie
Olejek lawendowy o właściwościach antybakteryjnych i przeciwgrzybiczych jest popularnym składnikiem mieszanek do inhalacji wykorzystywanych w leczeniu przeziębień, katarów i zapalenia zatok. Badania naukowe potwierdzają jego skuteczność w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych. Jest skuteczny w przypadku leczenia zakażeń takimi bakteriami, jak np. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus (w tym Staphylococcus aureus MRSA – czyli szczepy gronkowca złocistego oporne na metycylinę), Pseudomonas aeruginosa czy Streptococcus pyogenes.
Jak stosować olejek lawendowy do inhalacji?
- Aby pozbyć się drobnoustrojów chorobotwórczych z dróg oddechowych, warto zastosować domową inhalację z olejkiem lawendowym. Przygotowujemy ją, wlewając do miski 2–3 l wrzątku i dodając kilka kropli olejku. Następnie nachylamy się nad miską, przykrywając głowę ręcznikiem, i wdychamy opary.
- Właściciele sauny mogą ją wykorzystać do przygotowania aromaterapeutycznej kąpieli, która także jest formą inhalacji. Kilka kropli olejku lawendowego rozpuszczamy w szklance wody i małymi porcjami polewamy rozgrzane kamienie na piecu do sauny.
- W przypadku małych dzieci można zastosować kominek aromaterapeutyczny podgrzewany świeczką tea light. Do miseczki kominka wlewamy 2 łyżki wody, a następnie wkraplamy 10 kropli olejku. Można też nakropić olejek na chusteczkę higieniczną i umieścić w pobliżu łóżeczka dziecka.
Olejek z drzewa herbacianego – kiedy stosować?
3. Olejek lawendowy na dolegliwości gastryczne
Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze działanie olejku lawendowego sprawdza się także w leczeniu zakażeń przewodu pokarmowego oraz dysbiozy jelitowej, czyli zaburzenia równowagi pomiędzy „dobrymi” a „złymi” bakteriami zamieszkującymi jelita.
Warto wiedzieć, że tradycyjne olejki eteryczne (nawet w 100 procentach naturalne) są przeznaczone wyłącznie do stosowania zewnętrznego i nie wolno ich zażywać doustnie. Na rynku są jednak preparaty w kapsułach zawierające olejki eteryczne, w tym lawendowy, przeznaczone do stosowania doustnego. Wykorzystuje się je m.in. w leczeniu przerostu drożdżaków w przewodzie pokarmowym oraz SIBO.
4. Lawendowy olejek na migrenę, bóle stawowe i menstruacyjne
Przeciwbólowe działanie olejku lawendowego można wykorzystać w przypadku migreny i bólów kostno-stawowych występujących w chorobach reumatycznych. Olejek lawendowy skutecznie łagodzi też dolegliwości związane z bolesnym miesiączkowaniem.
5. Olejek lawendowy na sen, stres, zmęczenie i libido
Kojące działanie olejku lawendowego na ośrodkowy układ nerwowy to jedna z jego największych zalet. W praktyce redukuje stres, napięcie i niepokój oraz pomaga zasnąć. Działa także przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie, dlatego warto stosować go wspomagająco w leczeniu tych chorób. W przypadku problemów ze stresem czy nadmiernym napięciem oprócz czystego olejku lawendowego można zastosować relaksujące kompozycje olejków zawierające, oprócz olejku lawendowego, olejek pomarańczowy, olejek cytrynowy i olejek rozmarynowy, a na sen – ylangowy.
Sprawdzają się zarówno aromaterapeutyczne kąpiele, jak i masaże z użyciem olejków (15–30 kropli olejku lawendowego rozpuszczamy w 50 ml oleju roślinnego). Godne polecenia są również inhalacje z kominka czy sauna z dodatkiem olejku lawendowego. Bardzo prostym sposobem na wykorzystanie olejku lawendowego w przypadku bezsenności jest skropienie nim pościeli. Warto też wiedzieć, że olejek lawendowy sprzyja podtrzymaniu intymnej więzi pomiędzy kochankami.
Olejek różany – właściwości i zastosowanie
Olejek lawendowy – przeciwwskazania
Tak jak inne olejki zawiera substancje czynne, które organizm może zareagować alergicznie, wywołując kaszel, duszność lub wysypkę. Dlatego zanim zafundujemy sobie aromaterapeutyczny masaż czy kąpiel, najpierw przetestujmy olejek lawendowy, wcierając niewielką ilość (kropla olejku rozpuszczona w łyżce oleju roślinnego) w skórę za uchem lub na mostku. Jeśli w ciągu kilku następnych godzin nie pojawi się podrażnienie, to znak, że olejku można użyć.
Według niektórych źródeł olejek lawendowy stosowany w zbyt dużych ilościach może wykazywać działanie neurotoksyczne, dlatego nie powinny z niego korzystać kobiety w ciąży, szczególnie w pierwszym trymestrze. Ostrożność należy zachować także w czasie karmienia piersią. W tym okresie lepiej zrezygnować z aromaterapeutycznych masaży i kąpieli z użyciem olejku lawendowego i zadowolić się inhalacją z kominka.
Olejek lawendowy na mole i wszy
Nasze babcie wkładały do szaf małe płócienne woreczki z suszoną lawendą. Nie chodziło im wyłącznie o to, by pościel i ubrania pięknie pachniały. Robiły to również po to, by odstraszyć mole ubraniowe. Woreczki z lawendą do dziś można kupić w drogeriach, jednak ich wadą jest krótkotrwałe działanie. Gdy przestają pachnieć, warto skropić je olejkiem lawendowym. Jego zapach będzie utrzymywał się do kilku tygodni, potem zabieg można powtórzyć. Woreczki z lawendą DIY można też zrobić samemu.
Domowa maska na bazie olejku lawendowego to także skuteczne antidotum na wszawicę – częsty problem, z jakim borykają się rodzice przedszkolaków i dzieci uczęszczających do szkoły. Przygotowujemy ją, mieszając 15 kropli olejku lawendowego z 50 ml oliwy z oliwek lub oleju kokosowego. Mieszaninę nakładamy na włosy, wcierając ją w kolejne pasma i skórę głowy, i pozostawiamy na 30 minut. Następnie dokładnie myjemy i wyczesujemy włosy. Zabieg pozwala pozbyć się insektów, a przy okazji skutecznie nawilża i odżywia włosy.
Rośliny odstraszające komary, muchy, meszki i mole
Źródła:
- Oils and Plants. (b.d.). René-Maurice Gattefossé. Pobrane 14 lutego 2022 z https://www.oilsandplants.com/gattefosse.htm
- Brud, W.S., Konopacka-Brud, I. (2001). Pachnąca apteka. Tajemnice aromaterapii. Warszawa: Wydawnictwo Pagina.
- Adaszyńska, M., Swarcewicz, M., Markowska-Szczupak, A. (2013). Porównanie składu chemicznego i aktywności przeciwdrobnoustrojowej olejku eterycznego otrzymanego z różnych krajowych odmian lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia L.). Podstępy Fitoterapii, 2, 90–96. http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2013_090-096.pdf
- Kraśniewska, K., Gniewosz, M., Kosakowska, O., Pobiega, K. (2017). Ocena składu chemicznego oraz właściwości przeciwdrobnoustrojowych olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia L.) w powszechnie dostępnym preparacie handlowym. Podstępy Fitoterapii, 18(2), 113–118. http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/09/pf_2017_113-118.pdf
