Magda Patryas: Kiedy można uznać, że mamy zaparcia?
Lek. med. Alina Małmyszko-Czapkowicz: Zawsze wtedy, kiedy pacjent odczuwa jakiś problem związany z wypróżnieniem się np. gdy oddawaniu stolca towarzyszy ból, wysiłek lub odczucie niepełnego wypróżnienia. Przy zaparciach mogą się też pojawiać dodatkowe dolegliwości – np. wzdęcia albo bóle brzucha. Przyczyną obstrukcji najczęściej jest nieprawidłowa, bo zawierająca zbyt mało błonnika pokarmowego, dieta i siedzący tryb życia. Na zaparcia cierpią też często kobiety w ciąży i ludzie starsi.
Jednak, gdy pacjent zgłasza się do lekarza z problemem zaparć, należy najpierw wykluczyć inne przyczyny m.in.:
- hemoroidy
- choroby nowotworowe
- niedrożność jelit
- zatrucie arsenem lub ołowiem
- alergię na mleko
- nietolerancję mleka krowiego
- choroby tarczycy
- zaparcia polekowe np. po zażywaniu preparatów żelaza, kodeiny czy leków psychotropowych
- przyczyny psychogenne, takie jak depresja
Jest też grupa osób, które cierpią na obstrukcję, ponieważ nie mają czasu na to, by spokojnie udać się do toalety. Częste lekceważenie parcia na stolec może doprowadzić do tzw. zaparć nawykowych.
– W Internecie można znaleźć wiele porad, jakie są skuteczne sposoby na zaparcia. Jedni polecają picie kefiru, inni ziołowe herbatki, jeszcze inni twierdzą, że nie ma jak syntetyczne leki…
– Na pewno nie polecam żadnych środków przeczyszczających ani syntetycznych ani ziołowych. I jedne i drugie odradzam. Początkowo mogą one zadziałać, jednak bez względu na to, jakie są to leki, ich używanie może się skończyć tzw. zespołem leniwego jelita. Efektem będzie konieczność stałego przyjmowania takich preparatów, bo bez nich jelito nie będzie chciało prawidłowo działać.
Natomiast picie kefiru jest dobrym pomysłem, bo zawiera on bakterie kwasu mlekowego, które regulują florę jelitową, często zaburzoną u osób cierpiących na zaparcia. Można też zażywać probiotyki w kapsułkach.
– Jakie są skuteczne sposoby na zaparcia? Od czego należy zatem zacząć leczenie zaparć?
– Pierwszym krokiem powinno być takie ułożenie diety, by znalazła się w niej odpowiednia ilość błonnika, gdyż jest on niezbędny dla prawidłowej perystaltyki jelit. Błonnik znajdziemy przede wszystkim w warzywach i produktach pełnoziarnistych.
Na śniadanie zamiast bułki zjedzmy np. płatki owsiane, wybierajmy pieczywo z mąki z pełnego przemiału i koniecznie włączmy do jadłospisu jak największą ilość rozmaitych surowych warzyw – najlepiej, by były one dodawane do każdego posiłku. W leczeniu zaparć pomagają np. buraki.
W diecie powinny się też pojawić owoce, a szczególnie jabłka. By zwiększyć ilość błonnika w diecie można też posypywać posiłki, takie jak sałatki czy kanapki, pestkami słonecznika i otrębami. Jeśli czujemy, że trudno jest nam właściwie skomponować dietę, możemy sobie pomóc, zażywając błonnik w postaci proszku (1-2 łyżki dziennie, popijamy je wodą) czy kapsułek kupionych w aptece.
Natomiast potrawy takie jak białe pieczywo, gotowana marchewka czy czekolada sprzyjają obstrukcji, więc należy je bardzo ograniczyć. Pamiętajmy też o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów – nie powinno to być mniej niż 1,5-2 litra na dobę.
– Czy są inne sposoby na zaparcia? Może jakieś metody naturalne?
– Pomocna będzie homeopatia, pod warunkiem, że zostanie dobrze dobrana do charakteru i częstotliwości wypróżnień, wyglądu stolca i indywidualnych objawów, które towarzyszą zaparciom. Na przykład jeśli wydalany stolec jest twardy i pokryty śluzem, pomocny będzie homeopatyczny hydrastis canadensis, a jeśli jest suchy i w postaci tzw. kozich bobków – homeopatyczna bryonia alba i alumina.
Bywa też, że bezpośrednią przyczyną zaparć jest brak odruchu oddawania stolca. W takiej sytuacji przydać się może homeopatyczny graphites lub plumbum metallicum.
A jeśli zaparcie pojawiło się w trakcie podróży (wiele osób reaguje tak na zmianę miejsca pobytu), wspomóc się możemy homeopatyczną sepią, platiną lub natrum muriaticum. Są też osoby, które mają kłopot z korzystaniem z toalet publicznych (np. tych w miejscu pracy). W uporaniu się z takim problemem pomogą homeopatyczne natrum muriaticum i ambra grisea.
Zobacz także: Problemy z żołądkiem? Pij rumianek
– A gdy zaparcia już ustąpią, czy możemy zrobić coś, by im zapobiec?
– Powinniśmy zawsze dbać o prawidłową ilość błonnika w diecie i odpowiednie nawodnienie organizmu. Zarówno w leczeniu, jak i w zapobieganiu zaparciom bardzo ważna jest aktywność fizyczna. Warto też przyzwyczaić organizm do porannych wypróżnień. Początkowo może to być trudne, ale taki jest fizjologiczny odruch organizmu. Czynnikiem stymulującym jelito grube do oczyszczenia powinien być bowiem pierwszy kęs rannego posiłku.
