Olejek eukaliptusowy (Oleum Eucalypti) produkuje się z liści drzewa eukaliptusowego (Eucalyptus globulus Lab.), tych samych, które uchodzą za przysmak koali. Drzewa eukaliptusowe rosną głównie w Australii i Tasmanii, a także w Indonezji, Nowej Zelandii i Indiach. Aby otrzymać olejek eukaliptusowy, liście poddaje się destylacji z parą wodną. Jego głównym składnikiem czynnym jest eukaliptol (1,8-cyneol). Ma postać bezbarwnej, żółtawej lub zielonkawej cieczy o mocnym, rześkim zapachu świdrującym nozdrza.
Spis treści
Olejek eukaliptusowy – właściwości
Olejek eukaliptusowy był używany do leczenia infekcji długo przed tym, zanim wynaleziono antybiotyki. Badania in vitro potwierdzają, że olejek eukaliptusowy działa przeciwzapalnie poprzez hamowanie wydzielania substancji o działaniu prozapalnym (niektórych lipopolisacharydów, interleukin i innych mediatorów stanu zapalnego).
Olejek z eukaliptusa ma też potwierdzone działanie drobnoustrojowe, m.in. na bakterie odpowiedzialne za zakażenia dróg oddechowych, takie jak np. Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa i Mycobacterium opium.
Właściwości olejku eukaliptusowego pomagają zwalczać takie gatunki grzybów, jak Candida albicans, C. tropicalis, Cryptococcus rhodobenhani i Alternaria. Olejek hamuje także namnażanie niektórych wirusów.
Olejek eukaliptusowy ma również zastosowanie w aromaterapii.
Domowe środki czystości DIY z olejkiem eukaliptusowym
Olejek eukaliptusowy do inhalacji – zastosowanie na katar i zatoki
Ze względu na działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne olejek eukaliptusowy często jest składnikiem preparatów na przeziębienie. Mogą być to maści do nacierania klatki piersiowej i pleców, balsamy oraz tabletki do ssania na ból gardła, syropy czy preparaty do nosa i do inhalacji.
Inhalacje z olejku eukaliptusowego działają pobudzająco na wydzielanie śluzu w górnych drogach oddechowych, ułatwiając odkrztuszanie, dlatego są polecane w kaszlu suchym. Powodują też rozrzedzanie wydzieliny zalegającej w zatokach czy oskrzelach, dzięki czemu może być łatwiej ewakuowana.
Dlatego w przeziębieniu czy zapaleniu zatok najlepiej sprawdzą się inhalacje z olejkiem eukaliptusowym. Wystarczy wlać do miski z gorącą wodą kilka kropli olejku eukaliptusowego i pochylić się nad nią, nakrywając głowę ręcznikiem. Skutek? Ulga w suchym kaszlu, zatkanym nosie czy zablokowanych zatokach. Dodatkowo w pomieszczeniu, w którym przebywa chory, warto umieścić kominek aromaterapeutyczny, wlewając do niego 2–3 krople olejku eukaliptusowego rozpuszczone w 2 łyżkach wody.
Przeciwdrobnoustrojowe działanie olejku eukaliptusowego warto wykorzystać także wtedy, gdy w otoczeniu jest ktoś chory na infekcję bakteryjną lub wirusową, przenoszącą się drogą kropelkową i powietrzną. Ten prosty zabieg zmniejszy ryzyko przeniesienia zakażenia na innych domowników. Badania mówią, że rozpylony w powietrzu olejek eukaliptusowy niszczy nawet 70 proc. znajdujących się w powietrzu drobnoustrojów chorobotwórczych.
Ponadto zwiększenie wydzielania śluzu pod wpływem olejku z eukaliptusa poprawia działanie tzw. nabłonka rzęskowego wyściełającego drogi oddechowe. Jest on pierwszą linią obrony przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, które usiłują wtargnąć do organizmu przez nos lub usta. Jego zadaniem jest „oblepienie” intruzów śluzem oraz ewakuacja na zewnątrz w mechanizmie kaszlu i kichania.
Olejek eukaliptusowy do kąpieli – na reumatyzm i problemy skórne
Przeciwbakteryjne działanie olejku eukaliptusowego sprawdza się także na skórze np. w leczeniu trądziku czy innych chorób zapalnych. Pamiętajmy jednak, aby nie stosować nierozcieńczonego olejku eukaliptusowego bezpośrednio na skórę. Grozi to podrażnieniem ze względu na jego silne działanie.
W przypadku zmian trądzikowych kroplę olejku mieszamy najpierw z odrobiną oleju jadalnego, np. oleju migdałowego lub oliwy z oliwek. Gdy leczenia wymagają większe partie skóry, najlepiej zastosować kąpiel z dodatkiem olejku eukaliptusowego.
Olejek eukaliptusowy do kąpieli może być skuteczny także w łagodzeniu dolegliwości związanych z reumatyzmem. Aby przygotować aromaterapeutyczną kąpiel, wystarczy dodać do wanny napełnionej ciepłą wodą kilka kropli olejku eukaliptusowego. Po trwającej 15–20 minut kąpieli nie spłukujemy ciała wodą, ale delikatnie ocieramy ręcznikiem, alby pozostałości olejku pozostały na skórze jak najdłużej.
W przypadku problemów skórnych pomóc mogą także kompresy z rozcieńczonego olejku eukaliptusowego. Należy rozpuścić 2–5 kropli olejku eukaliptusowego w 100 ml ciepłej wody, a następnie nasączyć tą mieszaniną gazę lub watę. Kompres przykłada się do chorej skóry i trzyma do dwóch godzin.
Pastylki eukaliptusowe na świeży oddech
Działanie bakteriostatyczne oraz intensywny, świeży zapach sprawiają, że olejek eukaliptusowy jest często stosowanym dodatkiem do past do zębów, płukanek stomatologicznych, a także pastylek i gum do żucia odświeżających oddech.
Olejek eteryczny eukaliptusowy na pobudzenie
Rześki zapach olejku eukaliptusowego oddziałuje korzystnie na układ nerwowy. Poprawia koncentrację i pobudza do działania. Dlatego w pochmurny dzień, gdy biomet zdecydowanie nie sprzyja pracy, warto wykorzystać aromaterapeutyczny kominek i wlać do niego kilka kropli olejku eterycznego eukaliptusowego (można zmieszać z olejkiem rozmarynowym) rozpuszczonego w niewielkiej ilości wody. Wdychanie olejku pomoże przezwyciężyć zmęczenie umysłu i znużenie pracą.
Olejek z drzewa herbacianego – kiedy stosować?
Olejek eukaliptusowy w ciąży
Olejek z eukaliptusa jest olejkiem o silnym działaniu, jednak przez aromaterapeutów jest uznawany za stosunkowo bezpieczny. Dlatego też jest dopuszczony do stosowania u dzieci.
Nie ma jednak badań jednoznacznie potwierdzających bezpieczeństwo jego stosowania u kobiet w ciąży. Dlatego w tym szczególnym czasie lepiej ograniczyć jego stosowanie do niewielkich stężeń. Zamiast masaży i kąpieli z dodatkiem olejku eukaliptusowego lepiej poprzestać na użyciu kominka aromaterapeutycznego i gotowych preparatów dostępnych w aptekach.
Ostrożność przy stosowaniu olejku eukaliptusowego (jak w przypadku każdego innego olejku eterycznego) powinny zachować osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, takimi jak alergia, astma czy POChP.
Źródła:
- Brud, W.S., Konopacka-Brud, I. (2001). Pachnąca apteka. Tajemnice aromaterapii. Warszawa: Wydawnictwo Pagina.
- Kędzia, A., Kędzia, A.W. (2017). Działanie in vitro olejku eukaliptusowego (Oleum Eucalypti) na bakterie mikroaerofilne. Postępy Fitoterapii, 4, 267–271. Pobrane z http://www.czytelniamedyczna.pl/6241,dziaanie-in-vitro-olejku-eukaliptusowego-oleum-eucalypti-na-bakterie-mikroaerofi.html
- Nowak, G., Nawrot, J. (2009). Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego. Herba Polonica, 55(4), 178–213. Pobrane z http://herbapolonica.pl/magazines-files/2961576-Pages%20from%20HERBA_4_2009_druk-17.pdf
