Miód leśny – skład i zastosowanie

Sięgając po słoik miodu, jesteśmy przekonani, że pszczoły do jego produkcji korzystają wyłącznie z nektaru kwiatów. Tymczasem miód leśny to wyjątkowa kompozycja miodu nektarowego i spadziowego.

Miód leśny, czyli miód nektarowo-spadziowy

Jak powstaje miód leśny? Otóż pszczoły mieszkające w ulach umieszczonych przy ścianie lasu, a nawet na polanach, wylatują wielokrotnie, by zbierać nektar kwiatowy z rosnących na obszarze leśnym krzewów i drzew (takich jak np. malina, borówka, głóg, dzika róża, lipa), czy też ziół (dziurawiec, rumianek).

A ponieważ na terenach leśnych kwiatów jest mniej, dzielne pszczoły są zmuszone do stosowania alternatywnych metod produkcji miodu. – Chętnie korzystają ze spadzi wydalanej przez owady (np. mszyce), które wysysają soki roślinne z drzew – mówi Aleksandra Nowacka, @pszczolkanowacka, pszczelarz z Pasieki Nowaccy. – Spadź to słodka, lepka substancja, z której mszyce pobrały cenne dla siebie białko, a resztę wydaliły do środowiska. Pszczoły uwielbiają spadź i żywią się nią, aby uzyskać absolutnie spektakularny i wyjątkowy produkt końcowy.

Dlaczego mszyce same nie żywią się spadzią? Wiadomo, że wykorzystują niektóre cukry i inne składniki odżywcze zawarte w soku roślinnym, jednak by uzyskać użyteczne dla siebie ilości białek, muszą przetworzyć dużą ilość soku. Reszta jest wydalana i ląduje na liściach lub igłach, gałęziach czy runie leśnym. Gdyby gałąź oblepiona mszycami została nagle poruszona, spadź uwolniłaby się w postaci delikatnej mgiełki.

Miód leśny – skład

Jak rozpoznać miód leśny? Może mieć on zróżnicowany smak i aromat. Barwa miodu leśnego także może być różna, w zależności od zawartości spadzi: bursztynowa, żółtobrązowa, brązowa, ciemnobrązowa, brunatnozielona.

Jaki smak ma miód leśny?

Miód ten może smakować różnie, w zależności od rodzaju roślin, z jakich pszczoły pozyskały nektar i spadź, od pory kwitnienia i zbiorów, a także od sposobu obrabiania. Niektóre miody przypominają nieco w smaku karmel, inne mają żywiczny posmak i lekką goryczkę.

Leśny miód ze spadzi liściastej, głównie lipowej, jest znacznie słodszy od iglastego, posiada ciekawy korzenny posmak. Z kolei miód spadziowy z drzew iglastych ma żywiczny zapach i łagodny smak.

Jakie właściwości prozdrowotne ma miód leśny?

Miód leśny przewyższa miody nektarowe pod względem zawartości składników mineralnych i aktywności przeciwutleniającej, z wyjątkiem miodu gryczanego.

• Skład miodu leśnego to długa lista. Jest bogaty w żelazo, magnez, mangan, potas, fosfor, wapń,  które potrzebne są nam każdego dnia. Znajdziemy w nim również związki azotowe, przeciwutleniacze o działaniu przeciwnowotworowym, witaminy C i z grupy B. Zawiera również białka, aminokwasy, kwasy organiczne, olejki eteryczne i cukry: fruktozę, glukozę, sacharozę i maltozę. 100 gramów miodu leśnego dostarcza około 300 kalorii.
• Miód leśny odżywia, regeneruje i wzmacnia kondycję organizmu. Dlatego powinny po niego sięgać osoby wyczerpane zarówno fizycznie, jak i psychicznie, osłabione przez chorobę czy stres; jest odpowiedni także dla sportowców.
• Wzbogacanie miodem leśnym posiłków czy napojów wzmacnia odporność.
• Miód leśny ma właściwości antyseptyczne i znakomicie sprawdza się jako wsparcie przy chorobach górnych dróg oddechowych: zapaleniu oskrzeli, astmie, zapaleniu płuc (pozwala na łatwiejsze odkrztuszanie wydzieliny). Przynosi także ulgę w bólu gardła, zatok i głowy. Za jego właściwości antyseptyczne odpowiada niska zawartość wilgoci. Bakterie po prostu nie mogą przetrwać w takim środowisku – odwadniają się. Jak każdy surowy miód, miód leśny zawiera również nadtlenek wodoru, naturalny środek antyseptyczny wytwarzany przez pszczoły, który spowalnia rozwój bakterii.
• Ze względu na korzystną zawartość żelaza warto sięgać po niego na diecie wegańskiej, wegetariańskiej lub w przypadku anemii. Ponadto leśny miód może być stosowany jako słodzik zamiast cukru, zapewniając niższy indeks glikemiczny. Z tego powodu mogą go stosować także osoby na diecie odchudzającej.
• Łyżka leśnego miodu dobroczynnie wpływa na serce i układ krwionośny poprzez działanie przeciwmiażdżycowe. Miód zawiera acetylocholinę, która powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych, a także obniża ciśnienie krwi.
• Potas, mangan i magnez pomagają naszemu organizmowi w osiągnięciu równowagi w sytuacji odwodnienia lub nadmiernej potliwości.
• Miód leśny polecany jest osobom z zaburzeniami przemiany materii. Łagodzi bóle żołądka, wspomaga pracę wątroby, pomaga w trawieniu.
• Smakołyk ten reguluje florę bakteryjną jelit – zawiera oligosacharydy, prebiotyki, które korzystnie wpływają na bakterie w układzie pokarmowym.
• Dobroczynne działanie tego miodu oddziałuje również na nasz układ nerwowy: redukuje stres, korzystnie wpływa na nasze samopoczucie i łagodzi objawy bezsenności. Warto wypić wieczorem szklankę ciepłego mleka z łyżeczką miodu, jeśli miewamy problemy z zasypianiem.
• Każdy rodzaj miodu, zatem także i miód leśny, ma działanie odtruwające i dlatego polecany jest osobom pracującym w szkodliwych warunkach, przy produkcji toksycznych substancji czy osobom po kuracjach silnymi lekami, np. sterydowymi, przeciwnowotworowymi.

Kosmetyczne działanie miodu leśnego

• Właściwości miodu leśnego były znane od dawna w medycynie ludowej. W przeszłości stosowano go np. do dezynfekcji ran. To działanie potwierdzają współczesne badania, które wykazały, że miody spadziowe są w stanie przyspieszyć zamykanie ran, działając zarówno na fibroblasty, jak i keratynocyty [1].
• Ten naturalny miód można z powodzeniem stosować do domowych kosmetyków, toników, odżywek czy maseczek, bo dobrze oczyszcza i nawilża włosy, skórę i paznokcie. Zawartość przeciwutleniaczy sprawia, że leśny miód zapobiega starzeniu, a jego działanie bakteriobójcze wspiera walkę z trądzikiem.

Ile kosztuje miód leśny?

Leśny miód jest jednym z droższych produktów (ok. 60 zł/kg), gdyż jego produkcja zależy od wielu naturalnych czynników. W niektórych regionach kraju można go pozyskać tylko raz na kilka lat. Wpływa na to klimat – o spadź trudno w okresach suszy, ale również przy dużej wilgotności powietrza.

Dobrze jest poświęcić trochę czasu na znalezienie wiarygodnego źródła oferującego prawdziwy miód leśny. – Najlepiej kupować miód ze sprawdzonych źródeł i bezpośrednio od pszczelarza – mówi Aleksandra Nowacka. – Starajmy się unikać produktów dostępnych w marketach. Te kuszą ceną, ale ich jakość pozostawia wiele do życzenia. Sięgajmy po nie tylko wtedy, gdy chcemy dosłodzić nimi ciasto. W tym celu szkoda używać miodów prosto od pszczelarza, ponieważ pod wpływem wysokich temperatur (powyżej 40 st. C) miód traci swoje cenne właściwości i staje się zwykłym cukrem.

Zakupiony przysmak należy przechowywać w suchym, zacienionym miejscu.

Źródła:

1. Wisconsin Pollinators. (b.d.). Honeydew Honey — A Strong, Dark Honey. Pobrane 12 września 2023 z https://wisconsinpollinators.com/Bee/BA_HoneyDewHoney.aspx
2. Sapori di Sicilia. (b.d.). What’s the Difference between Honey and Honeydew Honey? Pobrane 12 września 2023 z https://www.totelia.it/en/blog/sapori-di-sicilia/whats-the-difference-between-honey-and-honeydew-honey
3. Martinotti, S., Calabrese, G., Ranzato, E. (2017). Honeydew honey: biological effects on skin cells. Molecular and Cellular Biochemistry, 435(1-2), 185–192. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28497368/