Do 5–7 roku życia dzieci postrzegają siebie nawzajem jako konkurentów, zwłaszcza jeśli są tej samej płci. Ten okres nie jest łatwy dla rodziców, który powinni wykazać się cierpliwością i przenikliwością, by w domu nie dochodziło do awantur.
Nie należy również bagatelizować sporów, które wybuchają między rodzeństwem z błahych – w naszym mniemaniu – przyczyn. Mogą stać się w przyszłości przyczyną niechęci i zażartych konfliktów między naszymi dziećmi. Nie jest wykluczone, że będą dojrzewać, rywalizując o każde głupstwo, i odczuwać zazdrość z powodu sukcesów brata czy siostry.
Psychologowie twierdzą, że zachowania wyuczone w dzieciństwie często przenosimy też do własnego małżeństwa (np. nie uznajemy kompromisów, nasze zawsze musi być na wierzchu). Całkowite wyeliminowanie kłótni nie jest możliwe, ale jest kilka sposobów, by zmniejszyć napięcia między dziećmi.
Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie?
Spis treści
Nie traktuj dzieci jednakowo
Niektórzy rodzice starają się, by dzieciaki dostawały takie same zabawki, słodycze, podobne ubrania. A przecież dzieci są zupełnie inne, mają różne zainteresowania, nawet jeśli są tej samej płci. Jaś lubi samochodziki, Michał uwielbia puzzle i gry. Jeden z nich potrzebuje dużo czułości, przytulania, drugi woli „męskie” rozmowy, zapasy” na dywanie. Oczywiste jest też, że przedszkolak i ośmiolatek nie mogą mieć tyle samo obowiązków, zabawy, rozrywek.
Poprzez nieustanne dążenie do sprawiedliwego traktowania dzieci zastawiamy na siebie samych pułapkę. Przecież nie jesteśmy w stanie poświęcić takiej samej uwagi każdemu z nich. Ich potrzeby są zróżnicowane w zależności od okoliczności i etapu rozwoju. Dlatego najlepiej zaspokajać indywidualne potrzeby maluchów, wygospodarować czas dla każdego z nich, podkreślać, że każde z nich jest wyjątkowe. To sprawi, że każde dziecko będzie czuło, że jest dla nas najważniejsze.
Unikaj porównań
Czy zdarzyło ci się kiedyś powiedzieć: Dlaczego nie możesz mieć takich dobrych ocen jak Kasia?”, „Adaś ma zawsze porządek w pokoju”, Zobacz, jaki Staś jest grzeczny”. Dziecko, słysząc to, sądzi, że nie jest dość dobre, dość mądre, by je kochać. Nawet jeśli twoje intencje są niewinne, ono myśli: „Mama woli Stasia niż mnie”. Takie postępowanie rodziców nie poprawia zachowania dziecka, za to najczęściej budzi niechęć, zazdrość, a nawet wrogość wśród rodzeństwa.
Akceptuj uczucia dzieci
Staraj się nie mówić: „Nic się nie stało, natychmiast przestań się złościć”. W ten sposób zmuszasz syna czy córkę do tłumienia gniewu lub niezadowolenia. Doświadczanie takich emocji jest normalne. Powinniśmy jednak uczyć dzieci, by wyrażały je w sposób kulturalny.
Powtarzaj, że nie wolno się przezywać i bić. Lepiej, żeby syn, chcąc uporać się ze swoją złością, trzasnął drzwiami, niż uderzył siostrę. Jeśli zaakceptujesz i zrozumiesz uczucia dziecka, może to stanowić całą pomoc, jakiej potrzebuje, by sobie z nimi poradzić.
Kiedy wybucha awantura, można powiedzieć: „Jesteś zdenerwowany, bo Ania wzięła bez pytania o zgodę twoją hulajnogę? I jest ci przykro, że ją popchnąłeś?”. Uczucia, które nie zostają zaakceptowane, nie rozpływają się we mgle, wybuchną innego dnia, w formie trudniejszej do opanowania.
Jak wytrzymać z nastolatkiem?
Przewiduj konflikty i kłótnie między rodzeństwem
Jeśli przedszkolak nie potrafi przegrywać, nie pozwól, by grał codziennie z notorycznie wygrywającą w planszówki ośmioletnią siostrą. Gdy sześciolatek buduje ogromną wieżę z klocków, staraj się zająć czymś 1,5-roczną córeczkę, by nie zniszczyła budowli. Jeśli skłócone dzieci absolutnie nie chcą się pogodzić, postaraj się zapewnić każdemu z nich odpowiednią przestrzeń, w której będzie się mogło bawić bez zaczepek rodzeństwa.
Pozwalaj na samodzielne rozwiązywanie sporów
Staraj się jak najrzadziej ingerować w kłótnie między dziećmi. To sprawi, że nauczą się same radzić sobie w sytuacjach konfliktowych (oczywiście to nie jest możliwe w przypadku 2- i 3-latków). Choć dzieciaki chętnie będą wzywać cię do rozsądzenia sporu, nie opowiadaj się po żadnej stronie, nie stawaj się sędzią.
Powiedz: „Załatwcie to między sobą”. Kiedy po raz kolejny słyszysz o złych uczynkach jednego z dzieci, zapytaj: „I co macie zamiar z tym zrobić?”. Wysłuchaj argumentów obu stron, pomóż wybrać najlepsze rozwiązanie.
Jeśli uważasz, że jedno z dzieci jest głównym prowodyrem waśni, nie staraj się go pognębić, mówiąc, że „zawsze” i „wszystko” jest jego winą. Jednak postaw granice, czyli określ, czego nie wolno absolutnie robić (np. bić się). Nie zapomnij pochwalić dzieci, gdy uda im się rozwiązać spór bez wyzwisk czy bójki.
A co zrobić, gdy kłótnia między rodzeństwem przeciąga się w nieskończoność? Spróbuj odwrócić uwagę wojowników, zaproponuj np. wspólne pieczenie ciastek. Staraj się też zawsze chwalić za zgodną zabawę.
Szkoła życia w piaskownicy
Wkraczaj, gdy kłótnia zmienia się w bijatykę
Jeśli konflikt między rodzeństwem narasta, dzieci zaczynają się bić, gryźć, drapać itp., stanowczo przejmij inicjatywę. Zdobądź się na spokój, nie krzycz i nie szarp nikogo. Zabierz np. klocki, które są przedmiotem sporu, i oddaj wtedy, kiedy dzieci się pogodzą.
Zamiast odsuwać agresora, przez co zyskuje on chwilę twojej uwagi (a to prowokuje go do dalszego nieakceptowalnego zachowania), odsuń ofiarę, np. wyjdź z nią do innego pokoju. Psychologowie twierdzą, że ta metoda często przynosi efekty.
Gdy dzieci ochłoną, porozmawiaj z nimi. Kieruj do nich proste i konkretne zdania. Zamiast: „Musisz być dobry dla Asi”, powiedz : „Nie wolno ci bić siostry”. Cierpliwie powtarzaj ustalone zasady, np.: „W naszym domu nie używamy pięści”.
Smartfon dla dziecka – gdzie postawić granicę?
Nie zmuszaj starszego dziecka, by zawsze ustępowało młodszemu
Jeśli dzieciaki mają wspólny pokój, zadbaj, by każde z nich miało własny kącik, który urządzi według własnego pomysłu, w którym będzie trzymać zabawki, książki. Wprowadź regułę, że nie wolno brać cudzych rzeczy bez zgody właściciela.
Jeśli młodsze dziecko jest tak małe, że nie jest w stanie tego zrozumieć, chroń przed nim rzeczy starszego (umieść je na wyższych półkach, w zamykanych szafkach). Nie mów starszakowi, że powinien ustąpić, bo jest mądrzejszy, ale ucz go cierpliwości i tolerancji w stosunku do młodszego brata czy siostry.
Wspólny pokój dla dzieci – tak czy nie?
Nie stosuj przemocy
Wiadomo, że rodzice mają nad dzieckiem władzę i siłę. Wykorzystuj ją rozsądnie, kierując się zachowaniem dziecka. Unikaj bicia. Ta metoda obnaża twoją bezradność, nie rozwiązuje konfliktu i niczego dobrego dziecka nie uczy. Ono nie rozumie, dlaczego jego zachowanie było złe i jak powinno je poprawić.
Badania potwierdzają, że dzieci są bite najczęściej wtedy, gdy rodzice są zestresowani, zmęczeni albo zdenerwowani, a nie wtedy, gdy zachowanie malucha jest złe. Bicie jest dowodem na to, że rodzice nie radzą sobie z własnymi emocjami. Jeśli taka sytuacja ci się przytrafiła i straciłaś panowanie nad sobą, nie obawiaj się przeprosić.
Stres u dzieci – jak sobie z nim radzić?
Daj dobry przykład
W codziennym życiu trudno ukryć przed dziećmi, że między nami, rodzicami, także dochodzi do różnicy zdań. Nie powinny być one jednak świadkami awantur. Pokażcie dzieciom, że mimo konfliktów potraficie się porozumieć. Jeśli dzieci usłyszą, że strona, która zawiniła, przeprasza, będzie to dla nich najlepszą lekcją.
Zobacz także: Siostry: przyjaciółki czy rywalki? Od czego zależą relacje między rodzeństwem?
