Spis treści
Homeopatia jako metoda holistyczna
Homeopatia, podobnie jak inne naturalne metody lecznicze, między innymi medycyna chińska, medycyna ajurwedyjska, naturopatia i inne, charakteryzuje się holistycznym podejściem do pacjenta. Co to oznacza?
Oznacza to, że reprezentuje ona pogląd, według którego „człowiek – pacjent” jest układem całościowym i należy podejść do niego jako do całości, nie ograniczając się do leczenia określonego chorego narządu lub konkretnej choroby. Nie można rozdzielić go na poszczególne narządy i układy, ponieważ wszystkie organy są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają, tworząc jeden wspólny organizm.
Nie można rozpatrywać pojedynczych komponentów ciała ludzkiego, nie biorąc pod uwagę całości. Założenie to opiera się na podstawowym przesłaniu medycyny holistycznej, które postuluje, że całości nie da się sprowadzić tylko do sumy jej składników.
Co więcej, nie wystarczy analiza jedynie fizycznych symptomów chorego. Niezbędna jest troska nie tylko o stan jego ciała, lecz także emocji, umysłu i ducha, które wzajemnie wpływają na siebie i przenikają się nieustannie.
Człowiek w aspekcie wszechświata
Nie możemy zgłębiać człowieka i jego stanu zdrowia i choroby, nie biorąc pod uwagę świata, który go otacza. To jedna z podstaw medycyny holistycznej. Człowiek w świecie jest niczym mikrokosmos w makrokosmosie. Podlega takim samym, nieustannym zmianom pochodzącym z zewnątrz, a jego mechanizmy adaptacyjne, poprzez ciągłe dostosowywanie się do zmian środowiska zewnętrznego, pozwalają na swobodne utrzymywanie stanu równowagi i zdrowia, zwanym homeostazą.
Utrata owych zdolności i mechanizmów regulacyjnych sprawia, że zaczyna brakować nam harmonii i zaczynamy chorować.
Tak, jak we wszechświecie wszelkie zjawiska podlegają wzajemnym interakcjom i pozostają we wzajemnych ze sobą zależnościach, tak i w ciele ludzkim istnieje szereg zależności i uwarunkowań, a jeden narząd lub funkcja nie może istnieć bez drugiego. Dlatego nie można rozpatrywać poszczególnych części organizmu oddzielnie, w oderwaniu od całości.
Dla homeopaty zatem ważne będą wszystkie zewnętrzne czynniki, które mogą mieć wpływ na pacjenta, takie jak:
- dieta
- sen
- warunki życia
- warunki pracy
- klimat
- otoczenie i wiele innych
Ale również czynniki wewnętrzne:
- emocje
- myśli
- odczucia
- przeżycia
Jest to całokształt, który wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie i jako taki jest zawsze brany pod uwagę również w homeopatii.
Holizm: człowiek jako całość
Jeśli rozpatrujemy chorego człowieka jako całość, niezbędne jest, aby dostrzec nie tylko jego ciało fizyczne, ale także umysł, intelekt i emocje. Te wszystkie aspekty są istotne w przebiegu każdego procesu chorobowego. Zazwyczaj bowiem choruje nie tylko ciało, ale choroba dotyczy nas, jako całości. Nie mówimy przecież, że „moje gardło źle się czuje”, lecz „ja się źle czuję”.
W homeopatii nie rozdziela się człowieka na poszczególne układy i narządy – terapeuta nie zajmuje się np. tylko układem pokarmowym lub tylko chorym gardłem, z pominięciem pozostałych organów i bez uwzględnienia innych czynników, które mogą mieć wpływ na ogólny stan pacjenta.
W terapii homeopatycznej ważne są wszystkie aspekty związane z pojawieniem się choroby.
W pierwszej kolejności rozpatruje się oczywiście symptomy fizyczne, z którymi pacjent pojawia się u terapeuty. Będzie to np.
- ból
- wysypka
- zapalenie pęcherza
- opryszczka
- przeziębienie
- biegunka
Objawy te jednak nie mówią nic o indywidualnym sposobie reagowania danego pacjenta.
Dlatego homeopata dopyta dodatkowo o nasze samopoczucie subiektywne, czyli w jaki sposób odczuwamy dolegliwości, jaki wpływ mają na nas, jak na nie reagujemy, kiedy objawy się nasilają, a kiedy ustępują i pod wpływem jakich czynników, kiedy choroba się zaczęła i co było bodźcem, który ją wywołał.
Ponadto liczą się nasze reakcje ogólne:
- wpływ pogody i czynników klimatycznych na nasze samopoczucie
- związek z naturalnymi cyklami przyrody – czyli kiedy mamy więcej, a kiedy mniej energii w ciągu dnia, jaka pora roku jest korzystna dla naszego zdrowia, czy lepiej czujemy się nad morzem, czy w górach
- jak wygląda nasza aktywność fizyczna
- czy dobrze śpimy
- jaki mamy apetyt i co lubimy jeść
Wiele tego typu informacji, które dają szeroki obraz pacjenta, jako indywidualnej jednostki, reagującej we własny i niepowtarzalny sposób na określone czynniki.
1. Czynniki emocjonalne
Częścią holistycznego podejścia do człowieka jest także zwrócenie uwagi na jego podłoże emocjonalne. Jest to o tyle ważne, że to właśnie emocje często bywają podstawową przyczyną choroby.
Zdarza się np. że małe dziecko zachoruje z powodu tęsknoty za rodzicami, którzy akurat wyjechali na dłużej. Powszechnie spotykane są wszelkie objawy ze strony przewodu pokarmowego wynikające z nadmiernych i z reguły negatywnych emocji. Boli nas brzuch przed stresującą rozmową o pracę lub mamy biegunkę przed ważnym egzaminem, dziecko wymiotuje przed pójściem do szkoły, bo wie, że czeka je trudny sprawdzian. Po ciężkim, obfitującym w stresujące przeżycia dniu dopada nas migrena, rozdrażnienie lub kłopoty ze snem.
Każdy z nas przeżył takie doświadczenia. Jest to tylko dowód na to, że ludzkie ciało i emocje są ze sobą nierozerwalnie związane i wzajemnie na siebie wpływają i oddziałują. Ten wzajemny związek dostrzega homeopatia i jest on zawsze uwzględniany przy doborze leku dla pacjenta.
2. Czynniki środowiskowe
Homeopatia uwzględnia również szereg zewnętrznych czynników środowiskowych, które mają na nas istotny wpływ i mogą przyczyniać się do rozwoju różnych schorzeń. Należy tu np. dieta, środowisko życia, otoczenie, relacje w rodzinie, pracy, szkole, warunki mieszkaniowe itp.
Czasem bowiem wystarczy modyfikacja któregokolwiek z tych czynników, aby nasze zdrowie się poprawiło. Niekiedy zmiana diety jest już tak ważnym elementem, że w ewidentny sposób wpływa na polepszenie stanu zdrowia i ogólnego samopoczucia.
Terapia homeopatyczna polega więc nie tylko na zaleceniu pacjentowi odpowiedniego leku, lecz także na udzieleniu mu wskazówek, dotyczących prawidłowego sposobu odżywiania się, zmiany trybu życia, zmiany osobistego podejścia do pewnych aspektów, niekiedy zmiany nawyków czy też relacji z otoczeniem.
Jako leczenie holistyczne obejmuje ono całość sposobu reagowania człowieka i wpływa na jego życie całościowo, czyli bierze pod uwagę wszystkie aspekty, od których zależy zdrowie. Daje również odpowiedź na pytanie, dlaczego w naszym życiu pojawiła się choroba, ponieważ stanowi leczenie przyczynowe.
Czym jest leczenie przyczynowe?
Terapia, która skupia się tylko na łagodzeniu i likwidowaniu objawów schorzenia, jest leczeniem objawowym i nie dociera do przyczyn choroby. I tu dochodzimy do kolejnej ważnej cechy medycyny holistycznej – jest to mianowicie leczenie etiologiczne. Oznacza to, że terapeuta szuka przede wszystkim przyczyny, z powodu której pacjent zachorował i stara się ją usunąć w sposób trwały.
Można takie leczenie porównać do wyrywania chwastów wraz z korzeniem, podczas gdy leczenie objawowe skupia się zaledwie na usunięciu tego, co widoczne, czyli łodygi i liści. Jeśli pozostawimy korzeń, chwast wkrótce ponownie wyrośnie ponad powierzchnię gruntu. Jeśli nie wyleczymy przyczyny choroby, pozostanie ona w głębi organizmu i przy najbliższych sprzyjających okolicznościach, ponownie rozkwitnie w postaci różnych dolegliwości.
Takimi okolicznościami może być np.
- spadek odporności
- przemarznięcie
- stres
- zaburzenia emocjonalne
- silne zmęczenie
- osłabienie
- błędy dietetyczne
W zależności od tego, jakie kto ma tzw. „słabe ogniwo”, korzeń choroby będzie się uaktywniał w postaci rozmaitych przypadłości.
Zadaniem homeopaty jest więc odnalezienie czynnika sprawczego choroby, ustalenie indywidualnego sposobu reagowania pacjenta, wzięcie pod uwagę wszystkich płaszczyzn, na których objawiają się dolegliwości – fizycznej, emocjonalnej i umysłowej oraz uwzględnienie wszelkich czynników zewnętrznych, wpływających na daną jednostkę.
Te wszystkie aspekty rozpatrywane razem dają w sumie holistyczne podejście do chorego człowieka. Homeopatia, jako terapia holistyczna, ma większe szanse na szybkie i trwałe przywrócenie zdrowia, ponieważ traktuje pacjenta nie tylko całościowo, lecz stanowi również leczenie indywidualne.
Czym jest leczenie zindywidualizowane?
Holistyczne podejście determinuje zindywidualizowanie procesu leczenia. Homeopatia rozpatruje każdego pacjenta, biorąc pod uwagę jego własny, indywidualny sposób reagowania. Nie jest zatem tak ważna sama choroba, na którą się uskarżamy, lecz sposób w jaki na nią reagujemy.
Można to zobrazować na prostym przykładzie kataru. Katar jest konkretną dolegliwością, lecz dla homeopaty istotna będzie nie tylko informacja, że pacjent ma katar, lecz przede wszystkim jak ten katar się objawia. Czy jest wodnisty i przezroczysty czy gęsty i trudny do usunięcia, czy nos jest zapchany czy drożny, czy wydzielina ma charakter podrażniający czy też jest łagodna. Ważny jest kolor wydzieliny, rodzaj wycieku, ale też okoliczności poprawy lub pogorszenia, np. nos się udrażnia na świeżym, chłodnym powietrzu, a w ciepłym pomieszczeniu całkowicie się zatyka i musimy oddychać przez usta.
Istotne jest, że lek homeopatyczny jest dobierany nie tyle na konkretną jednostkę chorobową, ile dla chorego człowieka – pojmowanego w aspekcie holistycznym, czyli wraz z całym jego sposobem reagowania.
Sposób reagowania jest podstawowym kryterium, na podstawie którego dobiera się lek dla danego człowieka. Dla przykładu: w sytuacji silnego stresu jedna osoba zamknie się w sobie i nie pozwoli na żadne pocieszanie, druga z kolei będzie płakać i oczekiwać współczucia, następna zachowa się agresywnie i złością rozładuje nerwy, a jeszcze kolejna rozwinie migrenę i będzie musiała się położyć.
Dolegliwość jest taka sama: stres i napięcie emocjonalne, lecz sposób reagowania jest różny dla różnych ludzi. Dlatego w homeopatii nie podajemy preparatu na uspokojenie, lecz indywidualnie dobrany lek na objawy stresu u konkretnego pacjenta.
Liczy się człowiek, a nie jego diagnoza. Ważniejsze jest nie na co, lecz jak i w jaki sposób chorujemy, jak i kiedy manifestują się nasze objawy.
W homeopatii nie stosuje się prostego i rutynowego doboru leków na zasadzie – na biegunkę zastosujemy lek przeciwbiegunkowy, na ból środek przeciwbólowy, a na gorączkę przeciwgorączkowy. Dwóch pacjentów cierpiących na ten sam rodzaj schorzenia może od homeopaty otrzymać dwa zupełnie różne leki. Wynika to z różnic w indywidualnym sposobie reagowania na daną chorobę.
Dlaczego leczenie holistyczne jest tak skuteczne?
Można śmiało stwierdzić, że homeopatia, jako metoda holistyczna jest sposobem leczenia „szytym na miarę” i dopasowanym indywidualnie do każdego pacjenta i jego aktualnych potrzeb na każdej płaszczyźnie. Terapia homeopatyczna jest skuteczna, ponieważ obejmuje swym zasięgiem cały organizm.
Samopoczucie pacjenta i jego indywidualne odczuwanie choroby stanowią priorytet w ustalaniu strategii leczenia i wyborze odpowiedniego leku.
Tylko rozpatrując pacjenta pod kątem holistycznym, można uzdrowić go całkowicie i w trwały sposób usunąć dolegliwości chorobowe.
