Dieta przy Hashimoto

Hashimoto – choroba naszych czasów

Hashimoto to przewlekłe limfocytowe zapalenie gruczołu tarczowego. Jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym tak jak:

• łuszczyca
• celiakia
• reumatoidalne zapalenie stawów

Jest to jedna z najczęściej diagnozowanych jednostek chorobowych tarczycy. Częściej diagnozowana u kobiet (choruje na nią około 5% dorosłych kobiet polskiej populacji oraz 1% mężczyzn), wzrost zachorowania obserwowany jest u osób po 60. roku życia. Jest to choroba autoimmunologiczna przewlekła, która może prowadzić do stopniowego uszkodzenia, a przez to upośledzenia funkcji tarczycy.

Przebieg jak również objawy choroby mogą być bardzo różne. Należy bardzo mocno zaznaczyć, że każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie, gdyż część zaleceń lub schemat leczenia nie musi być odpowiedni dla wszystkich pacjentów.

Literatura podaje najczęstsze występowanie takich objawów choroby Hashimoto jak:

• zmęczenie i senność
• depresja
• ciągłe uczucie zimna
• zaparcia

Bardzo często pacjenci zauważają problem wzrostu masy ciała oraz pojawienie się obrzęków całego ciała. Objawem zauważalnym przez pacjentów jest również jakość skóry, która może zacząć się łuszczyć, staje się sucha, widać znaczną łamliwość włosów i ich wypadanie.

Oczywiście nasilenie objawów i ich rodzaj może być inny zależnie od przypadku, bardzo często choroba ta przebiega bezobjawowo, stopniowo doprowadzając do uszkodzenia gruczołu tarczowego.

Jak sprawdzić, czy możemy chorować na Hashimoto?

Wyżej wymienione objawy, mogą jedynie zasugerować występowanie choroby. Gdy obserwujemy je w swoim organizmie powinniśmy rozpocząć od wizyty u lekarza rodzinnego – omówienia z nim występowania niepokojących objawów.

Najprawdopodobniej lekarz zleci wykonanie badania TSH. Przy nieprawidłowym wyniku dalszą diagnostyką powinien zająć się lekarz endokrynolog, który zleci dodatkowe, specjalistyczne badania hormonalne lub obrazowe. W niedoczynności tarczycy jawnej najprawdopodobniej zwiększonemu stężeniu TSH towarzyszyć będzie obniżony poziom wolnej T₄.

W niedoczynności utajonej zwiększonemu poziomowi TSH towarzyszy prawidłowe stężenie wolnego T₄. Oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy anty-TPO lub anty-TG jest typowe dla choroby Hashimoto.

Jak wyleczyć Hashimoto?

Leczenie choroby Hashimoto opiera się na przyjmowaniu przez pacjentów lewotyroksyny – pełniącej funkcję syntetycznego, brakującego hormonu tarczycy. Lek na Hashimoto należy zażywać regularnie, najlepiej, w godzinach porannych na czczo najlepiej na pół godziny przed posiłkiem. Z wypiciem kawy i herbaty, powinno się odczekać przynajmniej 1,5-2 h po przyjęciu leku.

Pamiętajmy, że leki należy przyjmować również w odstępie czasowym od suplementów diety – najlepiej przyjąć je do następnego dużego posiłku lub kolacji.

Leki, które mogą obniżyć wchłanianie i wykorzystanie lewotyroksyny to między innymi preparaty zawierające glin: leki zobojętniające np. stosowane w refluksie żołądkowo-przełykowym. Wpływać na wchłanialność może także soja i jej produkty spożywane w dużych ilościach i w towarzystwie leków. Leczenie zawsze powinien kontrolować lekarz i zawsze od niego zależy dawka leku jaka jest stosowana – możliwe, że zostanie ona zmodyfikowana w czasie leczenia zależnie do wyników badań pacjenta.

10 kroków do zdrowia w Hashimoto

Dieta przy Hashimoto

Niezwykle istotny w leczeniu choroby Hashimoto jest indywidualnie zaplanowany sposób żywienia. Niestety, nie ma dokładnego potwierdzenia randomizowanymi badaniami naukowymi, iż stosowanie diety bezglutenowej oraz bezmlecznej, jest formą dietoterapii tego schorzenia. Należy indywidualnie dobierać produkty wskazane w diecie pacjenta przy Hashimoto zależnie od tego, które z nich są tolerowane oraz preferowane.

Co jeść przy Hashimoto?

1. Dieta w chorobie Hashimoto musi być dietą pełnowartościową.

Dostarczać ma więc wszystkich składników odżywczych – głównych, a więc białek, tłuszczów i węglowodanów jak również witamin oraz składników mineralnych. Podaż białka w diecie powinna być na poziomie 15-25% zapotrzebowania energetycznego diety, tłuszczów – 25-30%, a węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym– do 55% pokrycia zapotrzebowania energetycznego

2. Istotna jest częstotliwość spożycia posiłków – najlepiej opierać jadłospis na 4-5 porcjach w ciągu dnia.

Ważna jest pora spożycia posiłków, najlepiej aby były spożywane one w odpowiednich odstępach czasowych nie przedłużając ich o ponad 3 h.

3. Zaleca się zwiększenie spożycia produktów zawierających białko, gdyż spełnia ono funkcję budulcową, tworząc hormony tarczycy, zwłaszcza tyrozynę.

Dostarczyć możemy je z produktami, takimi jak:

• nabiał
• drób
• mięso
• jaja (źródła białka pełnowartościowego)
• rośliny i nasiona roślin strączkowych (białko niepełnowartościowe)

4. Nabiał. Należy rozważyć wykluczenie lub ograniczenie z diety pacjenta produktów mlecznych, które przez pacjentów z chorobą Hashimoto mogą być gorzej tolerowane.

Warto wziąć też pod uwagę produkty bez laktozy ze względu na to że mogą być one lepiej tolerowane niż te zawierające laktozę. Część z pacjentów, czuje się znacznie lepiej po wykluczeniu produktów nabiałowych z diety. Jednak nie powinno być to regułą. Wykluczenie produktu powinno być spowodowane brakiem jego tolerancji w organizmie pacjenta z chorobą Hashimoto.

5. Pacjenci powinni również zwrócić uwagę na stosowanie w diecie produktów o obniżonym indeksie glikemicznym. Dieta obfitować powinna w warzywa i owoce.

Wybór produktów o niskim indeksie glikemicznym pozwoli na utrzymanie poziomu glukozy we krwi na odpowiednim poziomie. Choroba Hashimoto ze względu na to, że jest chorobą autoimmunologiczną może wpływać też na zwiększone ryzyko występowania insulinooporności.

6. Jak wskazują niektóre wyniki badań, stosowanie diety bezglutenowej u pacjentów z chorobą Hashimoto może przynieść korzystne efekty.

Jednak należy zwrócić szczególną uwagę na rodzaj produktów w diecie, które stosujemy opierając się bardziej na tych, które naturalnie nie zawierają glutenu jak gryka, sorgo, amarantus, ryż i wiele innych, zważywszy na fakt dużej ilości dodatków do żywności, która znajduje się w produktach bezglutenowych przetworzonych – na myśli mam tu pieczywo, wyroby cukiernicze itp.

Ograniczenie glutenu nie powinno być również zalecane gdy pacjent dobrze czuje się po spożyciu produktów zawierających to białko, a dodatkowo badania laboratoryjne nie wskazują na konieczność eliminacji tego składnika z diety. Przy podejrzeniu alergii na białko glutenu lekarz zlecić może badanie obrazowe z pobraniem wycinka jelita w celu dokładniejszej diagnostyki.

Dieta bezglutenowa powinna być bezwzględnie stosowana gdy u pacjenta zostanie zdiagnozowana celiakia. Wielu dietetyków odradza stosowanie produktów zawierających gluten w diecie. Warto jest skonsultować to z lekarzem oraz sprawdzić tolerancję swojego organizmu na produkty zawierające to białko. Możliwe, że całkowite wykluczenie produktów glutenowych nie będzie konieczne. Faktem jest, że celiakia to choroba o podłożu autoimmunologicznym i że może być związana z chorobą Hashimoto tworząc krąg przyczynowo skutkowy.

7. Selen oraz cynk. Niezwykle istotne jest odpowiednie spożycie niektórych składników mineralnych i odżywczych.

Zwraca uwagę prawidłowa zawartość w diecie selenu, cynku, jodu czy witaminy D. Cynk oraz selen są składnikami niezbędnymi w procesie syntezy hormonów tarczycy. Prace dotyczące choroby Hashimoto sugerują obniżenie poziomu w surowicy tych składników. Dodatkowo selen obniża liczbę przeciwciał „przeciw-tarczycowych”.

Dobrym źródłem cynku jest:

• wołowina
• pestki dyni
• kasza gryczana i jaglana
• zarodki pszenne
• rośliny strączkowe
• mleko
• ostrygi i skorupiaki

Źródła selenu to:

• jajka
• kurczak
• wołowina
• tuńczyk
• sardynki
• wieprzowina
• orzechy brazylijskie

Na ostatni z wymienionych produktów warto zwrócić uwagę, gdyż możemy „niechcący” zostać oszukani. Dlaczego? Gdyż orzechy brazylijskie mogą nie pochodzić z Brazylii, a Boliwii i jest to częstsza sytuacja. Jak wskazały niektóre analizy zawartość w nich selenu może być bardzo różna, więc istotne jest spożycie również innych produktów dostarczających tego składnika.

Uwaga! Możliwe jest przy nadmiernym spożyciu lub suplementacji selenu przekroczenie zalecanego poziomu spożycia, a nadmiar może wywrzeć toksyczny wpływ na organizm.

Przez fortyfikowanie żywności jodem, małe jest prawdopodobieństwo niedoborów. Zbyt wysokie wartości mogą powodować niedoczynność tarczycy. Pamiętajmy, że jod buduje hormony tarczycy i przy ich niedoborach jest to wręcz pierwiastek niezbędny.

Oprócz soli fortyfikowanej dobrym źródłem jodu są:

• dorsz
• makrela
• małże
• ostrygi
  

8. Wielu pacjentów dobrze czuje się na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej, jednak należy kontrolować zawartość w diecie produktów zawierających białko oraz witamin i składników mineralnych.

Koniecznym może być również włączenie suplementacji np. witaminy B₁₂ która naturalnie nie występuje w roślinach czy też witaminy D₃.

9. Pacjenci chorujący na Hashimoto powinni unikać w swojej diecie produktów, które mogą wpływać na funkcję tarczycy w sposób niekorzystny.

Mowa o produktach zawierających goitrogeny, siarkocyjaninę i hemoglutyniny, a więc substancje, które mogą zaburzać produkcję hormonów tarczycy. Produkty, które zawierają goitrogeny to na przykład kapusta, brokuły, kalafior. Warto zwrócić uwagę na ilość produktów, które są spożywane, oraz rodzaj obróbki termicznej, która może obniżać (o ponad 30%) zawartość w nich tych substancji.

Nasiona roślin strączkowych powinny być ograniczone w początkowej fazie choroby, gdy nie są odpowiednio ustabilizowane poziomy hormonów tarczycy. W diecie pacjentów z ustabilizowaną chorobą nie zaleca się całkowitego wykluczenia tych produktów z diety – dopuszcza się spożycie ok 100- 150 g strączków dziennie.

Ze względu na liczne niedobory pokarmowe oraz współistniejące choroby odpowiednia dieta przy niedoczynności tarczycy spowalnia proces zapalny, usprawnia stosowanie farmakoterapii oraz korzystnie wpływa na samopoczucie pacjenta.

Piśmiennictwo:

1. Schreiber FS, Ziob T, Vieth M, Elsbernd H. Atypical celiac disease in a patient with type 1 diabetes mellitus and Hashimoto’s thyreoiditis Dtsch Med Wochenschr. 2011 Jan;136(3):82-5.
2. Kawicka A., Regulska-Ilow B., Metabolic disorders and nutritional status in autoimmune thyroid diseases, „Postepy Hig Med Dosw” (Online) Jan 2, 69, 2015, 80−90.
3. Latif S, Jamal A, Memon I, Yasmeen S, Tresa V, Shaikh S. Multiple autoimmune syndrome: Hashimoto’s thyroiditis, coeliac disease and systemic lupus erythematosus (SLE). J Pak Med Assoc. 2010 Oct;60(10):863-5.
4. Van de Ven A.C., Netea-Maier R.T., Ross H.A., Longitudinal trends in thyroid function in relation to iodine intake: ongoing changes of thyroid function despite adequate current iodine status, „Eur J Endocrinol.” 22, 170(1), 2013, 49−54.
5. Zimmermann M.B., Köhrle J., The Impact of Iron and Selenium Deficiencies on Iodine and Thyroid metabolism: Biochemistry and Relevance to Public Health, „Thyroid” 12(10), 2002, 867−878.
6. Asik M, Gunes F, Binnetoglu E, Eroglu M, Bozkurt N, Sen H, Akbal E, Bakar C, Beyazit Y, Ukinc K. Decrease in TSH levels after lactose restriction in Hashimoto’s thyroiditis patients with lactose intolerance. Endocrine. 2014 Jun;46(2):279-84.
7. Messina M., Redmond G., Effects of soy protein and soybean isoflavones on thyroid function in healthy adults and hypothyroid patients: a review of the relevant literature, „Thyroid” 16(3), 2006, 249−258.
8. Zubarik R., Ganguly E., Nathan M. i wsp., Celiac disease detection in hypothyroid patients requiring elevated thyroid supplementation: A prospective cohort study, „Eur J Intern Med.” 27, 2015, 825–829.
9. Virili C1, Bassotti G, Santaguida MG, Iuorio R, Del Duca SC, Mercuri V, Picarelli A, Gargiulo P, Gargano L, Centanni M. Atypical celiac disease as cause of increased need for thyroxine: a systematic study. J Clin Endocrinol Metab. 2012 Mar;97(3):E419-22.
10. Mazokopakis EE1, Papadomanolaki MG, Tsekouras KC, Evangelopoulos AD, Kotsiris DA, Tzortzinis AA. Is vitamin D related to pathogenesis and treatment of Hashimoto’s thyroiditis? Hell J Nucl Med. 2015 Sep-Dec;18(3):222-7.
11. Tonstad S., Nathan E., Oda K., Vegan diets and hypothyroidism, „Nutrients” 20, 5(11), 2013, 4642− 4652.

Ajurweda a Hashimoto – na czym polega leczenie?