Joga – czym jest?
Joga – dla jednych ćwiczenia fizyczne, dla drugich sposób na rozładowanie stresu, a jeszcze dla innych przepis na życie. A czym tak naprawdę jest joga? Czy istnieje jedna definicja, która określałaby to pojęcie? Tekst: Małgorzata Mostowska, joginka i nauczycielka jogi.
W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania dyscypliną, jaką jest joga. Mogłoby się zdawać, że w obecnym, pełnym chaosu i zabieganym świecie mało kto znajdzie czas, aby pozwolić sobie na chwile spędzone na macie. A jednak jest zupełnie odwrotnie.
Coraz więcej osób – zwłaszcza tych zapracowanych i zestresowanych – poszukuje sposobu na rozładowanie napięć zarówno tych fizycznych, jak i emocjonalnych. I to właśnie joga często jest odpowiedzią na te potrzeby.
Ashtanga joga – na czym polega ośmiostopniowa ścieżka jogi klasycznej?
Joga – skąd się wzięła?
Joga to starożytny system filozoficzny wywodzący się z Indii, mający za sobą bardzo długą historię. Pierwsze ślady świadczące o obecności jogi datowane są na 3000 lat p.n.e. Natomiast rozpowszechnianie jogi na świat z krajów Dalekiego Wschodu rozpoczęło się na początku XX wieku.
W sanskrycie słowo „joga” możemy tłumaczyć jako „integracja”, „połączenie”, „jedność”.
O jaką jedność chodzi? O jedność ciała i umysłu.
Joga bowiem jest nie tylko zbiorem asan (pozycji jogicznych), jak wiele osób sądzi. Joga to również filozofia związana z zasadami etycznymi.
Joga to połączenie ćwiczeń fizycznych z oddechem oraz medytacja.
Zwykle praktyka jogi rozpoczyna się właśnie od ćwiczeń fizycznych (praktyki asan). Chcemy pozbyć się bólu, wzmocnić czy rozciągnąć ciało. Z czasem jednak zauważamy, że wraz z większą elastycznością ciała pojawia się większy spokój i jasność umysłu. Zatem joga to również droga doskonalenia wewnętrznego.
Hatha-joga jako najpopularniejsza ścieżka jogi
W tradycji istnieje pięć głównych ścieżek realizacji jogi, z których jedna to hatha-joga, obecnie najpopularniejsza i najbardziej uniwersalna.
Na praktykę hatha-jogi składają się trzy główne elementy:
- asany – pozycje jogiczne
- pranajama – techniki oddechowe
- dhyana – medytacja, czyli sztuka opanowania myśli
Zatem praktyka hatha-jogi to zaangażowanie do pracy nie tylko ciała poprzez przyjmowanie określonych pozycji, ale też umysłu poprzez kontrolowanie oddechu i skupienie się na chwili obecnej.
Czy joga jest dla każdego?
Warto wiedzieć, że jogę może praktykować dosłownie każdy – bez względu na wiek, wagę, stopień zaawansowania czy elastyczności. Joga jest dla każdego.
Odnajdzie się w niej zarówno osoba spędzająca cały dzień za biurkiem, jak i sportowiec wyczynowy czy też gospodyni domowa. W jodze bowiem można tak modyfikować pozycje, że będą one możliwe do wykonania dla każdej z tych osób.
Joga dla początkujących – jak zacząć praktykować jogę?
Joga a religia
Wiele osób nie rozpoczyna praktyki jogi w obawie, że będzie to niezgodne z zasadami ich religii. Jednak warto wiedzieć, że jogę może praktykować wyznawca każdej religii na świecie, ponieważ absolutnie nie stoi ona w sprzeczności z żadną z nich. Również dlatego, że joga nie jest religią.
Joga jest filozofią, sposobem na życie, drogą rozwoju i każdy może czerpać korzyści z niej płynące. A korzyści z praktyki jogi zaobserwujemy nie tylko na poziomie fizycznym, ale też emocjonalnym i duchowym.
Co daje joga – dlaczego warto ją praktykować na co dzień?
Joga w domu – od czego zacząć?
W jodze chodzi o uzyskanie harmonii między ciałem a umysłem. Asany można z powodzeniem praktykować w domu, a nawet w miejscu pracy. Wystarczy tylko odpowiednio dobrać ćwiczenia, uwzględniając swoje możliwości fizyczne.
Trening jogi powinno się zacząć się od prostych, niewyczerpujących ćwiczeń. Przygotujmy matę i zadbajmy o wygodny strój, który nie będzie ograniczał ruchów. Wszystkie ćwiczenia wykonuje się boso – po to, aby uzyskać lepszą przyczepność i pobudzić receptory znajdujące się na stopach. Warto zrobić pierwszy krok, aby zadbać o swoje ciało i umysł. Regularne ćwiczenia to podstawa sukcesu.
Samodzielnie w domu można wykonywać podstawowe asany, takie jak:
- powitanie słońca
- pozycja wielbłąda
- pozycja kota
- pies z głową w dół
- siad skrzyżny ze skrętami
- łuk
- mostek
- pozycja góry
- pozycja dziecka
Pozycje te są proste w wykonaniu, nie stwarzają poważnego ryzyka kontuzji, a skutecznie rozciągają i rozluźniają mięśnie. Na dodatek asany te nie wymagają wielkiej sprawności czy siły, należy jednak wykonywać je powoli i dokładnie, pamiętając o pracy z oddechem.
Joga – podstawowe pozycje
Pozycje jogi (asany) korzystnie wpływają na funkcjonowanie organizmu, ale poprawiają również samopoczucie psychiczne. Można wyróżnić następujące pozycje:
- stojące – pozycja drzewa, krzesła, rozciągniętego trójkąta, wojownika; rozgrzewają ciało i przygotowują do praktyki trudniejszych asan, wzmacniają kostki i likwidują sztywność bioder, uśmierzają ból pleców, masują narządy w jamie brzusznej, wzmacniają klatkę piersiową
- siedzące – siad skrzyżny, pozycja lotosu, bohatera, mędrca, piorun; rozluźniają napięcie mięśni, korzystnie wpływają na przepływ krwi, pomagają w walce ze stresem
- leżące – pozycja dziecka, leżącego wojownika, martwego ciała; regulują oddech, rozluźniają dolną część pleców, korzystnie wpływają na funkcjonowanie organów rozrodczych
- odwrócone – pies z głową w dół, świeca, pług, pozycja dziecka, ryby, skłon w dół i jego warianty, stanie na głowie, rękach, przedramionach; oczyszczają organizm, odprężają, dodają energii, wspierają układ nerwowy, stymulują przepływ krwi do płuc i mózgu, nie powodując zwiększenia ciśnienia tętniczego
- balansujące – pozycja żurawia, Vasisthasana, Kumbhakasana; łagodzą dolegliwości układu trawiennego, budują wytrzymałość, siłę mięśni, uelastyczniają ciało, dodają energii, doskonalą zmysł równowagi, wspierają koncentrację, poprawiają pracę narządów jamy brzusznej
- relaksacyjne – pozycja góry, deski, drzewa, kija, rozciągniętego trójkąta, pies z głową w dół; dodają energii, pomagają pozbyć się skutków stresu
Joga – jakie daje efekty?
Joga staje się coraz popularniejsza, ponieważ wpływa korzystnie nie tylko na ciało, ale także na umysł. Praktyka jogi:
- pozwala niwelować skutki stresu
- pomaga uzyskać wyciszenie, stabilizację emocjonalną
- przyczynia się do poprawy ogólnego samopoczucia i kondycji fizycznej; powinny ją praktykować zwłaszcza osoby, które prowadzą siedzący tryb życia i w związku z tym cierpią na bóle pleców, sztywność stawów czy zaburzenia krążenia
- kształtuje nawyk utrzymywania prawidłowej postawy ciała, zapobiegając powstawaniu wad
- wzmacnia ciało, które staje się elastyczne, gibkie i mniej podatne na urazy
- pomaga rozciągać i wzmocnić mięśnie oraz usprawnić przepływ krwi
- zmniejsza wrażliwość ciała na ból
- łagodzi bóle miesiączkowe i objawy PMS
- wzmacnia odporność
- działa stymulująco na przemianę materii, co pozytywnie wpływa na redukcję masy ciała
- zalecana jest w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, m.in. miażdżycy, cukrzycy, otyłości
Regularna praktyka jogi może więc zapobiec wielu dolegliwościom lub złagodzić niektóre dokuczliwe objawy. Ćwiczenia na macie pomogą także osiągnąć wewnętrzny spokój, harmonię i zadowolenie.
Jak często praktykować jogę?
Jogę mogą praktykować osoby w każdym wieku. Asany mogą być wykonywane przez każdego – dorosłych, dzieci i osoby starsze. Przy doborze pozycji trzeba jednak wziąć pod uwagę kondycję i stan zdrowia. Najlepiej byłoby ćwiczyć 3 razy w tygodniu przez około 45–50 minut. Osoby początkujące mogą jednak zacząć od 15-minutowej praktyki i stopniowo wydłużać czas treningu. Regularne ćwiczenia pomogą w osiągnięciu zamierzonych celów – wpłyną na poprawę elastyczności i gibkości mięśni, a także przyczynią się do zmniejszenia stresu.
Wiemy już, w czym pomaga joga, warto więc zacząć ją praktykować. Zacznijmy od podstawowych pozycji, by wzmocnić swoje ciało i umysł. Czego potrzebujemy? Tylko chęci, wytrwałości, wygodnego stroju i… chwili czasu!