Wirusowe zapalenie wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby to nie żółtaczka

Wątroba odpowiada za gospodarkę białkową, tłuszczową i węglowodanową. To jej zadaniem jest odtruwanie organizmu i sprawowanie wielu funkcji immunologicznych. Wątrobie szkodzi dieta obfitująca w tłuszcz. Ale jej największym wrogiem są wirusy, które wnikają do hepatocytów, czyli komórek wątroby. Gdy przedostaną się do nich, zaczynają je niszczyć, prowadząc do wirusowego zapalenia wątroby.

Na co dzień często używa się określenia „żółtaczka zakaźna”. To błąd, ponieważ żółtaczka, czyli zażółcenie skóry i białek oczu to tylko jeden z objawów choroby, który nie występuje u każdego pacjenta. Do zażółcenia skóry może dojść z bardzo różnych przyczyn, np. z powodu nadużycia alkoholu, zatrucia grzybami lub innymi toksynami, które prowadzi do uszkodzenia wątroby i zaburzenia procesu wytwarzania żółci.

Wirusowe zapalenie wątroby jest ostrą chorobą zakaźną, bardzo rozpowszechnioną na całym świecie. Może przebiegać z żółtaczką lub bez niej. Rozpoznanie WZW nie jest łatwe, ponieważ w pierwszym okresie choroby objawy są niespecyficzne. Może pojawić się:

• ogólne osłabienie
• utrata apetytu
• nudności lub wymioty
• niewysoka gorączka
• bóle mięśni i stawów

Może wystąpić także brunatne zabarwienie moczu i pobolewanie w prawym boku. Niestety, objawy te często są przez pacjentów lekceważone, co opóźnia postawienie diagnozy.

Wirusy zapalenia wątroby (dotychczas rozpoznano sześć) oznaczane są dużymi literami, od A aż do G. Nie ma tylko wirusa typu F. A więc, chcąc określić rodzaj wirusowego schorzenia wątroby, mówimy – wirusowe zapalenie wątroby typu A, typu B itd.

Wątroba – centrum odtruwania organizmu

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A, HAV)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest wywołane zakażeniem wirusem HAV. Wirusowe zapalenie wątroby typu A często nazywane jest chorobą brudnych rąk, co dobrze oddaje sposób przenoszenia się wirusa. W 2019 roku w Polsce zakażenia wirusem typu A zdarzały się sporadycznie. Często były przywleczone z terenów o niskiej higienie przez osoby, które przed egzotycznym wyjazdem nie zaszczepiły się przeciwko temu wirusowi.

Jednak w połowie roku przez nasz kraj przeszła fala nowych zakażeń HAV. Dotyczyła głównie środowisk gejowskich, ponieważ ich praktyki seksualne odbywają się drogą oralną albo analną. Oba miejsca to część drogi pokarmowej. Wirus typu A przedostaje się do organizmu drogą pokarmową, następnie przenika do krwi, trafia do wątroby, gdzie wywołuje zapalenie.

Odporność wirusa HAV na środki dezynfekujące

Wirus jest odporny na działanie zwykłych środków dezynfekcyjnych. Nie niszczą go kwasy owocowe oraz alkohol. Do zniszczenia wirusa typu A dochodzi w silnie chlorowanej wodzie oraz po 20 minutach działania na niego temperatury 100 st. C.

Drogi zakażenia WZW A

Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą pokarmową poprzez spożycie zanieczyszczonej wody (także kostek lodu), zainfekowanej żywności. Zakażenie może być przenoszone także przez brudne ręce.

Możliwe jest zakażenie podczas stosunku płciowego, zwłaszcza homoseksualnego, oraz drogą krwi, np. przez używanie tych samych igieł przez narkomanów.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A – objawy

Większość zakażeń WZW A przebiega bezobjawowo. Dotyczy to głównie dzieci. U niektórych osób mogą wystąpić objawy przypominające niestrawność, czyli:

• nudności
• wymioty
• ból brzucha

Zdarzają się także objawy grypopodobne, takie jak:

• niewielka temperatura
• ogólne osłabienie
• bóle mięśni i stawów

Podczas badania wyczuwalne jest powiększenie wątroby. U dorosłych i osób starszych zapalenie wątroby typu A ma ciężki przebieg i może wymagać hospitalizacji.

Leczenie WZW A

W przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu A stosuje się leczenie objawowe. Podstawowym celem kuracji jest utrzymanie odpowiedniego stanu odżywienia i nawodnienia chorego.

W ciągu tygodnia od wystąpienia objawów chory nie powinien przygotowywać posiłków dla innych osób oraz musi powstrzymać się od aktywności seksualnej – dzięki temu zminimalizuje ryzyko zakażenia innych ludzi.

Podczas choroby oraz w trakcie rekonwalescencji chory powinien dużo odpoczywać i ograniczyć aktywność fizyczną. Pacjent powinien być na diecie lekkostrawnej, całkowicie zrezygnować z picia alkoholu i utrzymać abstynencję przez co najmniej pół roku od zakończenia leczenia.

Należy też zrezygnować z przyjmowania:

• leków dostępnych bez recepty
• ziół
• suplementów diety
• leków wywołujących cholestazę (należą do nich np. paracetamol, kwas acetylosalicylowy czy diklofenak)

WZW A – powikłania i rokowania

W przypadku niepowikłanego WZW A pełny powrót do normalnej aktywności życiowej następuje po 6 miesiącach.

U niektórych osób może rozwinąć się ostra niewydolność wątroby, co jest stanem zagrażającym życiu. Warto wiedzieć, że zakażenie HAV nie ma wpływu na przebieg ciąży i nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią. Konieczne jest natomiast przestrzeganie podwyższonego reżimu sanitarnego w domu.

Zakażenie HAV nie wywołuje przewlekłego zapalenia wątroby i pozostawia trwałą odporność. Nie występuje także nosicielstwo HAV, ponieważ wirus jest całkowicie eliminowany z organizmu.

Powikłaniem po HAV może być uszkodzenie nerek oraz autoimmunologiczne zapalenie wątroby.

WZW A – szczepienie

Skuteczną ochroną przed zakażeniem jest szczepionka. Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A polega na podaniu dwóch dawek w odstępie 6–12 miesięcy, przy czym ochronne miano przeciwciał pojawia się już w 2–4 tygodnie po zaaplikowaniu pierwszej dawki.

Szczepionki przeciw WZW A należą do szczepionek bezpiecznych. Mogą powodować reakcje miejscowe, w tym ból i podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia oraz ból głowy. Skuteczność szczepienia przeciw WZW A oceniana jest na poziomie 98–99%. Odporność po szczepieniu jest długotrwała, prawdopodobnie utrzymuje się całe życie [1].

Naturalne sposoby na oczyszczenie wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B, HBV)

HBV to wyjątkowo podstępny wirus, ponieważ prowadzi do zakażenia, którego nie można raz na zawsze wyleczyć. Dzieje się tak za sprawą jego budowy. Wirus HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B wmontowuje swój materiał genetyczny w materiał genetyczny człowieka i jest jego integralną częścią.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) to schorzenie wątroby, które może prowadzić do stałego nosicielstwa i być przyczyną marskości wątroby i nowotworów złośliwych. Liczba osób przewlekle zakażonych HBV w Polsce nie jest dokładnie poznana. Średni okres wylęgania wirusowego zapalenia wątroby typu B wynosi 3–4 miesiące [2].

Odporność wirusa HBV

HBV ulega zniszczeniu po 60 minutach podczas sterylizacji suchym powietrzem w temperaturze 160 st. C, a w autoklawie po 30 minutach. Gotowanie nie zabija wirusa HBV. Wirus jest wrażliwy na środki dezynfekcyjne na bazie chloru (podchloryn sodowy, chloramina). W temperaturze pokojowej lub zamrożeniu może przetrwać wiele lat.

Drogi zakażenia WZW B

Zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu B wynika z bliskiego kontaktu z płynami ustrojowymi oraz krwią zakażonej osoby. Do zakażenia wystarczą śladowe ilości krwi. Może do niego dojść:

• w trakcie przetaczania krwi
• przetoczenia środków krwiopodobnych (zakażonych wirusem HBV)
• podczas pobierania krwi i kontaktu z zakażonymi igłami/strzykawkami
• w czasie wizyty u dentysty (np. skaling)
• w wyniku przeszczepu narządu od osoby, która jest zakażona HBV
• podczas dializy oraz badań endoskopowych

Źródłem infekcji mogą być także salony fryzjerskie i kosmetyczne, podczas których wykonuje się zabiegi doprowadzające do uszkodzenia tkanek (przekłuwanie uszu). Podobnie może się stać w trakcie zabiegów akupunktury, w salonach tatuażu. Przenoszeniu zakażenia sprzyjają także stosunki seksualne z wieloma partnerami.

Zakażenie nie przenosi się podczas pocałunków, karmienia piersią, kaszlu, kichania, używania tych samych talerzy czy sztućców, przytulania się czy podania ręki.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B – objawy

Objawy WZW B zależą od ilości wirusa znajdującego się w organizmie oraz od stanu, w jakim jest układ immunologiczny konkretnej osoby. Objawy WZW B dzieli się na trzy grupy.

1. Objawy zwiastunowe wirusowego zapalenia wątroby typu B

Zwykle przypominają objawy grypopodobne. Objawy WZW B w fazie ostrej występują u połowy zakażonych HBV. Nie są charakterystyczne i obejmują:

• złe samopoczucie
• brak apetytu
• zażółcenie skóry oraz białkówek oczu
• ciemne zabarwienie moczu
• zaburzenia ze strony układu pokarmowego

Przewlekłe zapalenie wątroby to zakażenie utrzymujące się powyżej 6 miesięcy [3].

2. Objawy zaawansowanego wirusowego zapalenia typu B

Może pojawić się:

• mocz o barwie piwa
• jasny stolec
• żółtaczka
• powiększona śledziona
• powiększona wątroba
• ból w prawym podżebrzu

Czasem rozwija się postać nadostra wirusowego zapalenia wątroby typu B, która jest wskazaniem do przeszczepienia wątroby.

3. Objawy przewlekłego zapalenia wątroby typu B

U kilku procent chorych zakażenie przechodzi w postać przewlekłą. Wówczas objawy kliniczne ostrego zakażenia ustępują, ale choroba wciąż trwa, a po latach przynosi powikłania w postaci np. marskości wątroby. W przewlekłym okresie choroby może wystąpić:

• krwawienie z dziąseł i nosa
• świąd skóry
• widoczne rozszerzenie naczyń krwionośnych

Leczenie WZW B

Nie istnieje skuteczna terapia przeciwko WZW B. Wirusa nie potrafimy wyeliminować z organizmu. W przypadku ostrego zapalenia wątroby typu B chory powinien dużo odpoczywać i ograniczyć aktywność fizyczną. Konieczne jest unikanie alkoholu i palenia tytoniu. Dieta powinna być lekkostrawna, z dużą ilością płynów.

Pacjentom podaje się także leki ograniczające namnażanie się wirusa. W przypadku przewlekłego zapalenia wątroby typu B zaleca się postępowanie ograniczające ryzyko rozwoju marskości wątroby lub raka wątrobokomórkowego.

WZW B – powikłania i rokowania

Wysoki poziom stężenia wirusa HBV we krwi to złe rokowanie dla pacjenta, ponieważ łączy się z wysokim ryzykiem zwłóknienia i marskości wątroby oraz rozwoju raka pierwotnego tego narządu. Dlatego też pacjenci muszą stale przyjmować leki ograniczające jego namnażanie się i niszczenie kolejnych komórek wątroby.

WZW B – szczepienie

Na szczęście przed tym wirusem możemy się skutecznie bronić. Warunkiem właściwej ochrony przed WZW B jest poprawne przyjęcie szczepionki. Oznacza to, że należy przyjąć trzy dawki szczepionki. Po przyjęciu pierwszej dawki drugą należy przyjąć po miesiącu, a kolejną za pół roku, licząc od dnia pierwszej dawki. Tak podana szczepionka daje gwarancję, że jesteśmy odporni na działanie wirusa.

Szczepienie przeciw WZW B jest obowiązkowe dla wszystkich niemowląt oraz zalecane dla osób dorosłych z grup ryzyka, wcześniej niezaszczepionych. U dzieci z niską masą urodzeniową podaje się cztery dawki szczepionki w schemacie 0-1-2-12 miesięcy. U osób z chorobami przewlekłymi lub zaburzeniami układu odpornościowego po szczepieniu konieczne jest sprawdzanie poziomu przeciwciał i/lub dawki przypominające.

Wirus B łatwo przenosi się np. z matki na dziecko (ryzyko wynosi 90%), dlatego wszystkie kobiety planujące ciążę powinny wykonać test. W sytuacji gdy pacjent wymaga bardzo pilnego przeprowadzenia operacji, stosuje się tzw. szczepienia przyspieszone w schemacie 0-7-21 dni i kolejną dawkę podaje się po 360 dniach [4].

Choroby weneryczne wracają – jak je rozpoznać?

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C, HCV)

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus hepatitis C virus, w skrócie – HCV. Wykryty został w 1989 roku i nazwano go wówczas „non A non B”. Występuje w sześciu odmianach zwanych genotypami, które oznaczone są numerami od 1 do 6.

• genotyp 1, z podtypami 1a i 1b, występuje na świecie najczęściej, przy czym w USA przeważa 1a, a w Europie 1b
• genotyp 2 występuje w Afryce Zachodniej, ale wykrywany jest na całym świecie
• genotyp 3 występuje endemicznie w Azji Południowo-Wschodniej
• genotyp 4 dominuje na Bliskim Wschodzie, w Egipcie i w Afryce Centralnej
• genotyp 5 występuje prawie wyłącznie w Afryce Południowej
• genotyp 6 rozprzestrzeniony jest w całej Azji

W Polsce dominują zakażenia genotypem 1b (79,4% zakażeń), a w następnej kolejności 3 i 4 HCV. To najgroźniejszy dla wątroby wirus. Największym problemem przy zakażeniu wirusem typu C jest to, że przez wiele lat nie daje on żadnych objawów. Jest niemy klinicznie. Oznacza to, że przez nawet 20–30 lat sieje spustoszenie w wątrobie, ale nie daje dokuczliwych objawów.

Człowiek czuje się dobrze, może pracować, uprawiać sport, ale jest potencjalnym zagrożeniem dla innych osób. Większość osób o swoim zakażeniu dowiaduje się przypadkowo, niektórzy wtedy, gdy po wykonaniu USG okazuje się, że mają raka, którego przyczyną był właśnie wirus C.

Odporność wirusa HCV

HCV można skutecznie zniszczyć, sterylizując sprzęt medyczny wielokrotnego użycia w autoklawie lub myjąc go w formalinie. Podobnie powinno się postępować z powierzchniami, które miały kontakt z materiałem biologicznym osoby zakażonej.

Drogi zakażenia WZW C

Wirus zapalenia wątroby typu C, podobnie jak HBV, znajduje się we krwi oraz w płynach ustrojowych. Wystarczą śladowe ilości krwi, aby doszło do zakażenia. W stacjach krwiodawstwa krew na obecność wirusa typu C zaczęto badać dopiero w 1998 roku.

Starsze osoby, które miały w przeszłości przetaczaną krew, przeszły poważne operacje, kobiety, które miały cesarskie cięcie, ludzie, którzy robili sobie tatuaże – to kandydaci do wykonania testu na obecność HCV.

Coraz częściej źródłem zakażenia są nieprofesjonalnie wykonane zabiegi kosmetyczne, np. ostrzykiwanie botoksem. Około 5–10% zakażeń WZW C przenosi się poprzez kontakty seksualne. Ale przenoszenie się wirusa przez kontakty seksualne zależy także od jego genotypu. Najłatwiej przenosi się genotyp 1 i jest on najbardziej rozpowszechniony w Polsce. Jest też najgroźniejszy, ponieważ prowadzi do rozwoju marskości wątroby i raka. Poza tym genotyp 1 gorzej odpowiada na leczenie.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C – objawy

U osoby zakażonej HCV dochodzi do wytworzenia odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciwko wirusowi. Jednak wirus może się wymknąć układowi immunologicznemu, a wtedy rozwija się i utrzymuje przewlekłe zakażenie. W chwili zakażenia rozwija się ostre zapalenie wątroby, które może dawać objawy przypominające przeziębienie. Jeżeli ostre zapalenie wątroby utrzymuje się przez pół roku, można już mówić o zakażeniu przewlekłym.

U 15–20% zakażonych wirus zostaje wyeliminowany z organizmu bez leczenia. Niestety, u 80% nie dochodzi do samowyleczenia i zakażenie przechodzi w postać przewlekłą – przewlekłe zapalenie wątroby typu C.

W miarę postępu choroby dochodzi do włóknienia wątroby. Do późnych objawów wirusowego zapalenia wątroby typu C zalicza się:

• nieuzasadnioną gorączkę
• zmęczenie
• brak apetytu
• nudności
• wymioty
• bóle brzucha
• ciemne zabarwienie moczu
• szaro zabarwione stolce
• żółtaczkę
• bóle stawów

Dzieje się tak, ponieważ objęte bliznowaceniem komórki wątroby nie pracują prawidłowo. Zamiast usuwać toksyczne substancje, gromadzą je [5].

Leczenie WZW C

Dokładna identyfikacja genotypów i podtypów wirusa jest bardzo ważna, ponieważ różnią się one pod względem odpowiedzi na leczenie. Przed rozpoczęciem właściwego leczenia chory musi przejść wiele badań, w tym USG, fibroskan – czyli badanie, które pozwala określić stan uszkodzenia wątroby.

Plan leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C jest ustalany indywidualnie dla każdego pacjenta, na podstawie genotypu wirusa HCV. Do niedawna standardem leczenia były zastrzyki podskórne z pegylowanego interferonu alfa – pomagającego zwalczyć różne patogeny w organizmie, w tym również wirusy – w połączeniu z podawaniem doustnego leku przeciwwirusowego, czyli rybawiryny. Dawka tego leku jest dostosowana m.in. do masy ciała pacjenta. Kuracja mogła trwać, w zależności od genotypu wirusa i kondycji wątroby, od 24 do 72 tygodni. Niestety, trwałe wyleczenia dotyczyły – w zależności od genotypu wirusa – od 30 do 50%, a leczenie pochłaniało gigantyczne pieniądze.

Przełom nastąpił 7 lat temu, kiedy do leczenia HCV wprowadzono leki, które mają bezpośrednie działanie przeciwwirusowe. To rewolucja w terapii, ponieważ w żadnej innej dziedzinie nie osiągnięto tak spektakularnych efektów leczenia. Skuteczność tych leków, czyli trwałą eliminację wirusa, ocenia się powyżej 96%. Terapia trwa tylko 3 miesiące i nie jest obarczona skutkami ubocznymi, jak to jest w przypadku interferonu. W Polsce są 72 ośrodki uprawnione do nowoczesnego leczenia zakażeń HCV, a więc leczenie WZW C jest też bardziej dostępne.

WZW C – powikłania i rokowania

W ciągu 20–30 lat trwania zakażenia u 20% chorych rozwija się marskość wątroby. Wirus zapalenia wątroby typu C odpowiada za 25% zachorowań na raka wątroby. W pierwszym roku zachorowania na raka wątroby prawdopodobieństwo śmierci wynosi 33%. Dlatego też wirus zapalenia wątroby typu C został zaliczony do karcynogenów klasy I.

Zagrożenie ze strony HCV wynika z dużego rozprzestrzenienia wirusa i braku czynnej profilaktyki w postaci szczepionki oraz bardzo niskiego odsetka osób zdiagnozowanych. Problem jest tym poważniejszy, że jak wynika z badań TNS OBOP, aż 93 proc. społeczeństwa nie wie, co to jest HCV.

WZW C – szczepienie

Przeciw wirusowi typu C nie ma szczepionki i prawdopodobnie jej nie będzie. Dlatego trzeba się badać, aby jak najwcześniej wykryć zakażenie i uniknąć przykrych następstw. Przebyte WZW C nie gwarantuje odporności na ponowne zakażenie. Choć u osób, u których wyeliminowano wirusa, przeciwciała pozostają we krwi nawet do końca życia, nie chronią one przed powtórnym zakażeniem, do którego dojść może w przypadku kontaktu z krwią osoby zakażonej.

Ostropest plamisty na wątrobę

Wirusowe zapalenie wątroby typu D (WZW D, HDV)

WZW typu D wywoływane jest przez wirus HDV, znany dawniej jako „czynnik Delta”. Jest to wirus ułomny, który do namnażania wymaga HBV. Zakażenie może nastąpić jako jedna z 2 możliwości:

• zakażenie równoczesne HBV i HDV z przebiegiem ostrego WZW znacznie cięższego lub piorunującego
• nadkażenie po uprzednim zakażeniu HBV z przewlekłym nosicielstwem HDV lub ostrym zapaleniem wątroby o ciężkim przebiegu.

Śmiertelność dochodzi do 30%. Zachorowania występują szczególnie w basenie Morza Śródziemnego. W Polsce stwierdzono kilka zawleczonych przypadków.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E, HEV)

WZW E wywoływane jest przez wirus HEV, który przenosi się z osoby na osobę drogą fekalno-oralną oraz przez zakażoną wodę (tzw. epidemie wodne), podobnie jak wirus HAV.

Wirus HEV jest sprawcą dużych epidemii w Azji, Północnej Afryce, Meksyku, dolinie Amazonki, wschodniej Europie. Atakuje osoby młode i w średnim wieku. Przebieg choroby jest łagodny (podobnie jak WZW A) i nie daje nosicielstwa. Zakażenie kobiet w ciąży kończy się w 10–20% poronieniem, przedwczesnym porodem. W Polsce brak doniesień o tym zakażeniu.

Alkoholowe zapalenie wątroby

Charakteryzuje się różnego stopnia nasileniem stłuszczenia, zwyrodnieniem „balonowatym” komórek wątroby, stanem zapalnym oraz rozwijającym się włóknieniem.

W przypadkach łagodnego lub umiarkowanego zapalenia abstynencja alkoholowa prowadzi w ciągu tygodni lub miesięcy do cofnięcia się większości zmian.

Trzustka – gdzie boli i dlaczego?

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW)

To przewlekła choroba miąższu wątroby. Nieleczona nieuchronnie prowadzi do zniszczenia struktury oraz pogorszenia czynności narządu i ostatecznie do marskości wątroby. Przyczyna choroby jest nieznana. Uważa się, że u jej podłoża leżą predyspozycje genetyczne do tak zwanej reakcji z autoagresji, czyli do ataku komórek układu odpornościowego na własne białka, zlokalizowane w tym przypadku na komórkach wątrobowych.

Nie wiadomo dokładnie, co jest jego czynnikiem wyzwalającym. Nie wyklucza się, że może to być wirus, bakteria bądź związek chemiczny, np. leki. Cały proces, raz uruchomiony, toczy się stale przez wiele lat, prowadząc do postępującego włóknienia wątroby. Choroba autoimmunologiczna ma tendencję do przebiegania rzutami, z okresami zaostrzeń i samoistnego przygasania reakcji zapalnej, ale nigdy nie ustępuje całkowicie, jeżeli nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie przeciwzapalne.

Objawy AZW

Choroba najczęściej przebiega pod postacią skąpoobjawowego przewlekłego zapalenia wątroby. Zwykle dominującym, a niekiedy jedynym i bagatelizowanym objawem jest znużenie, utrudniające codzienną aktywność i nasilające się w ciągu dnia. Ponadto, chorzy mogą sporadycznie skarżyć się na:

• nieokreślone pobolewania lub uczucie ciężaru w prawym podżebrzu
• wzdęcia
• zaburzenia łaknienia
• świąd skóry

U młodych kobiet mogą pojawić się zaburzenia hormonalne w postaci:

• wzmożonego owłosienia
• nieregularnych miesiączek
• nasilonego trądziku

W postaci przewlekłej rozpoznanie AZW bywa trudne i jest często przypadkowe. U chorych występuje także mniej lub bardziej nasilona żółtaczka. Czasem pojawia się:

• jadłowstręt
• nudności
• wymioty
• ucisk w nadbrzuszu
• męczliwość
• bóle stawów i mięśni
• stan podgorączkowy

W skrajnych przypadkach dochodzi do niewydolności wątroby, które jest wskazaniem do przeszczepienia wątroby.

Bibliografia:

1. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-a/
2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-b/
3. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-b/
4. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-b/
5. http://www.hcv.pzh.gov.pl/Page/o-hcv

Choroby nerek – objawy, przyczyny i leczenie