Kwas hialuronowy robi niezwykłą karierę zarówno w medycynie konwencjonalnej, jak i estetycznej. Jest niezbędny m.in. w:
- okulistyce przy przeszczepach rogówki i w laserowych operacjach oka
- ortopedii podczas leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów
- ginekologii
Ale najgłośniej mówi się o kwasie hialuronowym przy okazji wykonywania zabiegów estetycznych, nazywany jest nawet „eliksirem młodości”. Podawany w iniekcjach w okolice zmarszczek, wygładza je, wypełnia bruzdy, nawilża skórę. Czy rzeczywiście takie zabiegi są bezpieczne? Czym w ogóle jest ów niezwykły kwas? Pytamy dermatologa, autorkę czterech książek z dziedziny kosmetologii dr n. med. Danutą Nowicką.
Kwas hialuronowy dopiero w latach 80. znalazł się w czołówce substancji czynnych używanych w medycynie oraz kosmetyce. Zaczynał on swoją karierę w oftalmologii, w której użycie specyficznego preparatu na kwasie hialuronowym zrewolucjonizowało operację katarakty (zaćmy). Natomiast w roku 1982 zaprezentowano pierwszy preparat kosmetyczny z kwasem hialuronowym. Zapoczątkowało to lawinę produkcji zawierających go kosmetyków: emulsji, kremów pod oczy, nawilżaczy, maskar, kremów po goleniu czy odżywek do włosów.
Dr Danuta Nowicka o tym, jak stosować kwas hialuronowy
Dorota Mirska-Królikowska: Czym jest kwas hialuronowy i jaka rolę pełni w organizmie człowieka?
Dr n. med. Danuta Nowicka: Kwas hialuronowy zawdzięcza swą nazwę językowi greckiemu, w którym „hyalos” oznacza „szklisty”. W pełni zasłużył na to skojarzenie , gdyż jest przeźroczystą, szklistą substancją o konsystencji żelu. Kwas hialuronowy jest składnikiem fizjologicznym naszego organizmu i znajduje się w tkankach łącznych skóry. Jego główną rolą jest wchłanianie i utrzymanie wody.
Kwas hialuronowy jest więc składnikiem płynu maziowego wewnątrz stawów (zapobiega ich ścieraniu się podczas ruchu), środkiem nawilżającym stawy, oko, skórę. Najbardziej cenną jego właściwością jest liczba cząsteczek wody, które może wchłonąć i zatrzymać na dłuższy czas – tu jest najskuteczniejszy ze wszystkich znanych nam związków nawilżających.
Z chemicznego punktu widzenia kwas hialuronowy to biopolimer-glikozaminoglikan ( w skrócie GAG ), który składa się z sekwencji dwucukrów zawierających N-acetylo-glukozoaminę oraz kwas glukoronowy. Stanowi 70% wszystkich wielocukrów skóry.
– Dlaczego kwas hialuronowy jest tak ważny w funkcjonowaniu naszej skóry?
– Główne pokłady kwasu hialuronowego umiejscowione są w skórze właściwej. Otaczają włókna kolagenowe skóry, wypełniają przestrzenie między nimi, zatrzymują wodę. Dzięki temu skóra jest jędrna i elastyczna, bardziej odporna na działanie czynników drażniących i alergizujących. Z fizjologicznego punktu widzenia woda w skórze jest też środowiskiem umożliwiającym wiele reakcji metabolicznych – np. syntezę witaminy D.
– Co się dzieje w organizmie, gdy kwasu hialuronowego zaczyna brakować?
– Stężenie kwasu hialuronowego w tkankach ulega zmniejszeniu wraz z wiekiem. Zmniejszająca się ilość tego związku w organizmie sprawia, że skóra staje się cienka, wiotka, podatna na działanie czynników środowiskowych i pojawiają się na niej zmarszczki. Identyczne procesy zachodzą w stawach, które bez odpowiedniej ilości „mazi” nie funkcjonują prawidłowo.
– Jakie nasze zachowania szkodzą wytwarzaniu kwasu hialuronowego w naszym organizmie?
– Wrogiem kwasu hialuronowego jest przede wszystkim czas…. Rocznie ze skóry twarzy tracimy ok. 1 ml kwasu hialuronowego. Niszczeniu kwasu hialuronowego sprzyjają także:
- słońce (opalanie się)
- częsty kontakt skóry z detergentami (zawartymi np. w produktach chemii gospodarczej)
- smog
Szkodliwe także jest nieprawidłowe nawodnienie organizmu – a więc osoby pijące zbyt mało wody od razu zauważą wiotką, przesuszoną skórę.
– W jaki sposób możemy uzupełniać niedobory kwasu hialuronowego?
– Możemy dostarczać go do organizmu w różnej formie. Wyprodukowany metodami biotechnologicznymi (wykorzystuje się do tego celu bakterie, paciorkowce, hodowane na pożywce z melasy) kwas hialuronowy poddaje się odpowiedniej obróbce i np. wstrzykuje do stawu. Dzięki temu chory, obolały staw (najczęściej ze zmianami degeneracyjnymi) zostaje od wewnątrz nawilżony, lepiej odżywiony, a maź stawowa zaczyna lepiej spełniać swoją funkcję.
Długi czas trwały prace nad stworzeniem kosmetyków, które dostarczałyby ten cenny związek w głąb skóry. Niestety cząsteczki kwasu hialuronowego są za duże, aby przenikać przez pory naskórka. Kremy, emulsje działały powierzchownie, tworząc jedynie warstewkę filmu, która utrudniały odparowywanie wody, co chroniło skórę przed jej utratą.
Problem ten jednak został ostatecznie rozwiązany – nowoczesne kosmetyki zawierające odpowiednio przetworzony związek łatwiej przenikają w głąb skóry i wspomagają jej nawilżenie od wewnątrz.
Kwas hialuronowy jest także składnikiem nawilżających kropli do oczu (zespół suchego oka), globulek dopochwowych (przesuszona pochwa i bolesne współżycie) i wielu innych produktów, które uzupełniają jego braki tam, gdzie są największe.
– Czy kwas hialuronowy to składnik w pełni dla nas bezpieczny i możemy go bez obawy o skutki uboczne stosować np. w zastrzykach?
– Preparaty kwasu hialuronowego są syntetyczne i nie powodują uczuleń. Możemy podać je w zastrzykać po to, by wypełnić zmarszczki nad brwiami, fałdy nosowo-wargowe, tzw. linię „marionetki”, promieniste zmarszczki wokół ust, zmarszczki pionowe górnej wargi, zlikwidować opadające kąciki ust lub zaokrąglić policzki.
W rękach specjalisty, dobrej jakości produkt jest w pełni bezpieczny. Jednak, co często powtarzam wszystkim, nawet najlepszy zabieg nie zwalnia z codziennej pielęgnacji! Krem z kwasem hialuronowym musi być stosowany przez każdego z nas (po 25. roku życia) dwa razy dziennie! Nawilża skórę od wewnątrz, a na powierzchni tworzy warstwę okluzyjną zatrzymującą odparowywanie wody z głębszych warstw. Dzięki temu skóra będzie bardziej jędrna, gładka i zdrowsza.
Ciekawostka!
Do niedawna kwas hialuronowy pozyskiwany był z… grzebieni kogucich. Z 5 kg grzebieni uzyskuje się jednak tylko bo 5-8 gramów tego cennego związku ! Dlatego jego cena przez długi czas była bardzo wysoka.
