Spis treści
Zapalenie dróg moczowych – po jakie leki roślinne sięgnąć?
Stany zapalne dróg moczowych to schorzenie często dotykające kobiety – zwłaszcza w ciąży lub po menopauzie, dzieci, a także mężczyzn ze schorzeniami prostaty. Leki roślinne na zapalenie pęcherza i dróg moczowych to najczęściej:
1. Środki bakteriobójcze
Czyli dezynfekujące drogi moczowe, takie jak:
- liść mącznicy (Uvae ursi folium)
- liść borówki brusznicy (Vitis ideae folium)
Zawierają one działające bakteriobójczo glikozydy fenolowe.
2. Środki akwaretyczne (płuczące)
Czyli zwiększające objętość wydalanego moczu bez wpływu na gospodarkę elekrolitową. Są to zioła zawierające związki flawonoidowe i saponiny, takie jak:
- liść brzozy (Betulae folium)
- liść pokrzywy (Urticae folium)
- liść ortosyfonu (Orthosiphonis folium)
- ziele fiołka trójbarwnego (Violae tricoloris herba)
- ziele nawłoci (Solidaginis herba)
- korzeń mniszka lekarskiego z zielem (Taraxaci radix cum herba)
3. Surowce zielarskie zawierające olejki eteryczne
- owoc jałowca
- korzeń lubczyka
- owoc pietruszki
4. Żurawina błotna i wieloowocowa
Ale szczególną pozycję wśród roślin leczniczych, zalecanych w schorzeniach układu moczowego zajęły w ostatnich latach rodzima żurawina błotna (Oxycoccus palustris) oraz rosnąca w Ameryce Północnej żurawina wielkoowocowa (Oxycoccus macrocarpus).
Dojrzałe owoce żurawiny (Oxycocci fructus) zawierają liczne kwasy organiczne, między innymi kwas:
- chinowy
- jabłkowy
- cytrynowy
- benzoesowy
- galusowy
- askorbinowy
Owoce żurawiny zawierają też:
- karotenoidy
- fenolokwasy
- antocyjany
- procyjanidyny
Z uwagi na wysoką zawartość kwasu benzoesowego, czyli naturalnego konserwantu, owoce żurawiny mogą być przez kilka miesięcy przechowywane w stanie surowym.
Polskie superfoods – poznaj 6 najlepszych!
Żurawina – właściwości i zastosowanie
Żurawina błotna
W polskiej medycynie ludowej sok z owoców żurawiny od wieków był stosowany w leczeniu zapalenia nerek, pęcherza i moczowodów. Był też cenionym środkiem napotnym i przeciwgorączkowym.
Sok z żurawiny razem z miodem podawany był w leczeniu przeziębienia. Ponadto owoce żurawiny miały też duże znaczenie w polskiej kuchni, szczególnie na kresach wschodnich. Sporządzano z nich konfitury, galaretki, orzeźwiające napoje. Powszechnie były też dodawane do kiszenia kapusty, w celu zapobieżenia rozwojowi nieprawidłowej flory bakteryjnej.
Żurawina wielkoowocowa
Żurawina wielkoowocowa, zwana też żurawiną amerykańską, jest bardzo podobna do naszej żurawiny błotnej, rodzi też podobne owoce, ale większe, o średnicy do 2 cm. Ma też większe liście, a dolna część blaszki liściowej posiada popielate zabarwienie. Żurawina wielkoowocowa rośnie we wschodnich regionach Ameryki Północnej. Współwystępuje tam z żurawiną błotną.
Dla północnoamerykańskich Indian żurawina była jedną z najważniejszych roślin leczniczych. Stosowali ją w leczeniu wielu chorób, m.in. gorącymi okładami ze zmiażdżonych owoców leczyli rany.
Już w XVII wieku pierwsi osadnicy w Ameryce uznali owoce żurawiny wielkoowocowej nie tylko za wartościowy środek spożywczy, ale również za środek leczniczy. Obserwując Indian zaczęli je też stosować w leczeniu różnych infekcji, w tym infekcji dróg moczowych.
Jak kupować orzechy i bakalie – mini poradnik
Właściwości żurawiny
Dawniej sądzono, że sok żurawinowy zastosowany w terapii infekcji dróg moczowych zakwasza mocz i w ten sposób uniemożliwia rozwój bakterii. To założenie zostało jednak kilkanaście lat temu obalone. W roku 1998 w The New England Jurnal of Medicine opublikowano badania stwierdzające, że procyjanidyny zawarte w owocach żurawiny mogą zapobiegać rozwijaniu się bakterii pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) w drogach moczowych.
Publikacja ta spowodowała ogromne zainteresowanie żurawiną, zapoczątkowała całą serię kolejnych badań nad farmakologiczną aktywnością zawartych w niej substancji.
Obecnie uważa się, że owoc żurawiny zawiera substancje uniemożliwiające przyleganie bakterii do ścian pęcherza i cewki moczowej – bakterie nie mogąc się zagnieździć są usuwane z organizmu wraz z moczem i do zakażenia nie dochodzi.
Współczesne preparaty otrzymywane z owoców żurawiny posiadają rosnące znaczenie w profilaktyce nawracających zakażeń dróg moczowych, szczególnie pęcherza moczowego.
Stwierdzono, że w okresach sprzyjających zakażeniu, profilaktyczne podawanie takich preparatów może znacznie zredukować nawroty choroby. Warto je także przyjmować oraz pić sok żurawinowy kiedy objawy infekcji już się pojawią – złagodzą objawy choroby i przyspieszą powrót do zdrowia.
Aronia – najlepszy antyoksydant na świecie
Żurawina – gdzie rośnie i kiedy się ją zbiera?
Rosnąca w Polsce żurawina błotna to wiecznie zielona krzewinka o rzadko ulistnionych, płożących pędach. Ma skórzaste, błyszczące, eliptyczne liście, z charakterystycznie podwiniętymi brzegami. Kwitnie od czerwca do lipca – w kątach liści, na długich szypułkach pojawiają się wtedy niewielkie, różowe kwiaty. Owocem jest czerwona, kulista jagoda, o średnicy około 1 cm. Żurawina błotna dojrzewa we wrześniu. Owoce zbiera się po pierwszych przymrozkach.
W USA i Kanadzie żurawina wielkoowocowa uprawiana jest od przeszło 150 lat. Na małą skalę uprawiana jest też w Europie – bardzo dobrze rośnie na torfowiskach nad Morzem Północnym. Plantacje żurawiny wielkoowocowej zakłada się na wyrównanych torfowiskach lub na glebach o wysokim poziomie wody gruntowej. Aby opóźnić kwitnienie i zwalczyć szkodniki, plantację zalewa się na wiosnę wodą.
Wczesną jesienią dojrzałe owoce zbiera się specjalnymi kombajnami, a następnie czyści na wialniach-sortownikach. Plon dochodzi nieraz do 2 ton owoców z hektara.
W USA i Kanadzie pod nazwą „cranberry” występuje żurawina błotna – „small cranberry”, żurawina wielkoowocowa – „large cranberry”, „common cranberry” oraz mącznica lekarska – „upland cranberry”. Jednak dla większości „cranberry” to pochodząca z plantacji żurawina wielkoowocowa.
Na torfowiskach wysokich w Skandynawii, Islandii i Szkocji rośnie żurawina drobnolistkowa (Oxycoccus mikrocarpus). Jej owoce uważane są też za surowiec leczniczy.
Żurawina drobnolistkowa różni się od żurawiny błotnej i wielkoowocowej mniejszymi rozmiarami, mniejsze są jej liście i owoce. Jest to roślina dalekiej północy. W Polsce występuje bardzo rzadko.
Zobacz również: Herbata z żurawiną – rozgrzewa i wspiera zdrowie
