Rumianek jest jedną z najstarszych roślin leczniczych znanych ludzkości. Wzmianki o jego stosowaniu pochodzą sprzed ponad 5 tysięcy lat. Do dziś jest nie tylko popularny, ale także ceniony ze względu na właściwości lecznicze. Wśród substancji biologicznie czynnych występujących w koszyczkach rumianku najczęściej wymienia się: olejki eteryczne (np. α-bisabolol, farnezen, mircen), pochodne flawonowe (apigenina i 7-glukozyd apigeniny), kumaryny, kwasy fenolowe i polisacharydy. To one nadają rumiankowi właściwości:
- przeciwzapalne
- rozkurczowe
- przeciwbólowe
- przeciwbakteryjne
- przeciwgrzybicze
- antyoksydacyjne
Spis treści
Jak rozpoznać rumianek na łące?
Wbrew pozorom odpowiedź nie jest prosta. Wszyscy wiemy, jak wygląda rumianek – ma białe płatki i żółty środek – a mimo to większość z nas myli go z podobnie wyglądającymi margerytkami (są znacznie większe), stokrotkami (są mniejsze i rosną przy ziemi), rumianem polnym, rumianem psim, ale przede wszystkim z niemal identycznym złocieniem maruną.
Warto zapamiętać, że rumianek pospolity ma wypukłe, stożkowe dno kwiatu, długie, rozgałęzione i gładkie łodygi bez meszku. Przede wszystkim jednak wydziela charakterystyczny aromat (inne wspomniane kwiaty nie pachną lub wydzielają nieładny zapach), a olejek eteryczny rumianku jest nie do pomylenia z innym.
Na co pomaga kąpiel w rumianku?
Działanie rumianku można odczuć, pijąc przygotowane z niego napary rumiankowe, ale ciekawe efekty daje kąpiel rumiankowa i ziołowe nasiadówki. Jakie korzyści może przynieść rumiankowa kąpiel? Taki zabieg:
- przydaje się do łagodzenia napięć mięśniowych a także kolek jelitowych, jako że ziele to ma właściwości rozkurczowe (spazmolityczne)
- przynosi ulgę przy bolesnych miesiączkach
- w formie inhalacji rumiankowej (również takiej przy okazji kąpieli)w okresie jesienno-zimowym łagodzi dolegliwości związane z infekcjami, przeziębieniem
- dzięki właściwościom przeciwzapalnym łagodzi zmiany skórne, m.in. trądzikowe
- wspomaga gojenie się łagodnych owrzodzeń, czyraków
- przyspiesza gojenie się zranień i otarć
- pomaga na oparzenia słoneczne
- koi podrażnienia wokół odbytu i genitaliów
- niweluje ból i świąd skóry
- dzięki składnikom przeciwbakteryjnym czy przeciwgrzybiczym działa antyseptycznie,
pomaga przy kobiecych infekcjach intymnych, takich jak upławy, zapalenie pochwy i sromu - uspokaja, ułatwia zasypianie
Jak przygotować rumiankową kąpiel
Aby przygotować ziołową kąpiel, zaleca się zrobić mocny wywar: kilka garści rumianku (5 łyżek lub torebek suszu bądź świeżego ziela) zalewamy wodą (ok. 500 ml) i gotujemy na małym ogniu przez kwadrans. Tak powstały napar odcedzamy i wlewamy do wanny napełnionej ciepłą wodą i zanurzamy się w niej na 15–20 minut. Kąpiel ziołową powtarzamy w zależności od potrzeb.
- Kąpiele w rumianku na włosy
Kąpiele rumiankowe warto stosować także do pielęgnacji włosów, zwłaszcza jasnych. Leżąc w wannie, warto zanurzać i głowę. Wśród składników ziela znajduje się bowiem apigenina – flawonoid, barwnik, który lekko rozjaśnia włosy i nadaje im słoneczny, ciepły odcień, a przy okazji korzystnie wpływa na kondycję skóry głowy.
- Nasiadówki w rumianku
Nasiadówki to miejscowe kąpiele – polegają na zanurzeniu tylko części ciała, najczęściej pośladków i miejsc intymnych, w misce z wodą z dodatkiem ziół. Tu także najpierw przygotowujemy wywar, a następnie wlewamy do miski, tak żeby temperatura wody była dla ciała przyjemna. Następnie siadamy w misce na ok. 15–20 minut. Resztę ciała warto zakryć kocem czy grubym ręcznikiem, żeby nie zmarznąć. Taka częściowa kąpiel przydaje się, gdy pomocy rumianku potrzebują tylko miejsca intymne, a my chcemy przygotować bardziej esencjonalną kąpiel.
Kąpiel rumiankowa – przeciwwskazania
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) już lata temu uznała rumianek pospolity za surowiec bezpieczny i nadała mu status GRAS (generally recognized as safe). Może być więc stosowany bez obaw. Jedynym zagrożeniem, jakie może nieść jego stosowanie, są ewentualne alergie na któryś z jego składników. Zdarza się to jednak niezwykle rzadko. Bywa, że winnym alergii jest nie sam rumianek, a zawarte w nim zanieczyszczenia lub obecność wśród jego gałązek rumianu psiego (Anthemis cotula), rośliny bardzo podobnej do rumianku pospolitego. Rumian psi uchodzi za roślinę lekko trującą, przede wszystkim ze względu na zawartość alergenu kontaktowego, antekotulidu.
Uczulenie na antekotulid zwykle daje o sobie znać od razu – do objawów zaliczają się np. napady kichania, swędzenie nosa, wodnisty katar, łzawienie oczu, świąd, ból brzucha. Ryzyko, że zaparzymy rumian psi, występuje tylko wtedy, gdy sami zbieramy zioła na kąpiel (warto je wąchać, Anthemis cotula wydziela nieprzyjemny zapach). Lepszym rozwiązaniem jest więc kupowanie rumianku w sklepach zielarskich. Nie ma badań stwierdzających, jak kąpiel rumiankowa działa na przebieg i rozwój ciąży. Kobiety oczekujące dziecka powinny omówić ten temat z lekarzem prowadzącym.
Zobacz także: Rozgrzewająca zimowa kąpiel poprawia nastrój i zdrowie
Źródła:
- Srivastava, J. K., Shankar, E., Gupta, S. (2010). Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future. Molecular Medicine Reports, 3(6), 895–901. https://doi.org/10.3892/mmr.2010.377
- Amsterdam, J. D., Shults, J., Soeller, I., Mao, J. J., Rockwell, K., Newberg, A. B. (2012). Chamomile (Matricaria recutita) may provide antidepressant activity in anxious, depressed humans: an exploratory study. Alternative Therapies in Health and Medicine, 18(5), 44–49. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3600408/
- Sah, A., Naseef, P. P., Kuruniyan, M. S., Jain, G. K., Zakir, F., Aggarwal, G. (2022). A Comprehensive Study of Therapeutic Applications of Chamomile. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 15(10), 1284. https://doi.org/10.3390/ph15101284
- Wnęk, D. (2023). Rumianek – właściwości lecznicze, działanie, kiedy stosować. Pobrane z https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/322675,rumianek-wlasciwosci-lecznicze-dzialanie-kiedy-stosowac
