Niezwykłe prozdrowotne działanie czystka wynika z jego natury. To roślina klimatu gorącego, suchego i wietrznego, rosnąca w basenie Morza Śródziemnego, np. w Grecji czy Turcji. Występuje na skalistych zboczach smaganych wiatrem i ogrzewanych promieniami ostrego słońca. Aby przetrwać, musi wytwarzać własne substancje ochronne – polifenole. To antyoksydanty korzystne także dla naszego zdrowia. Uważa się, że napar z czystka może zawierać aż trzy razy więcej polifenoli niż sok z bzu czarnego czy czerwone wino!
Spis treści
Czym jest czystek i jak go pić?
Ziele czystka występuje w wielu odmianach – każda o silnym działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym [1]. Z tego powodu napar z czystka ma mieć podobne właściwości co zielona herbata. Jednak czystek nie zawiera substancji psychoaktywnych występujących w herbacie, które nie wszystkim służą, jak np. teina o właściwościach pobudzających. Tymczasem herbata z czystka jest bezpieczna w stosowaniu właściwie dla wszystkich, ponieważ jest to ziele całkowicie pozbawione działań ubocznych. Nie stwierdzono przypadków jego przedawkowania. Mogą ją pić dzieci.
10 powodów, dla których warto pić czystek
1. Działa przeciwzapalnie
W tradycyjnej medycynie ludowej czystek bywał lekiem na bardzo wiele chorób. Dzisiejsza medycyna potwierdza, że słusznie. Ziółko to wzmacnia organizm, poprawiając funkcjonowanie układu odpornościowego, gdyż pomaga pozbyć się z ustroju niechcianych wirusów i antybakterii [2]. Dlatego czystek jest polecany do picia osobom borykającym się z częstymi infekcjami górnych dróg oddechowych oraz zakażeniami układu pokarmowego. Będzie też dobrym wsparciem przy leczeniu przewlekłych infekcji zatok oraz opryszczki.
2. Pomaga w przewlekłych dolegliwościach
Przeciwzapalne substancje zawarte w czystku wspierają leczenie stanów zapalnych układu moczowego. Nie bez znaczenia jest też fakt, że zioło to wykazuje także działanie moczopędne.
Wykazano, że picie ziela czystka może hamować postęp boreliozy (choroby przenoszonej przez kleszcze), jednak jej nie leczy – stanowi uzupełnienie kuracji [3]. Substancje czynne czystka osłabiają groźny patogen boreliozy i działają przeciwbólowo u osób z aktywną postacią choroby, które skarżą się na bóle mięśni i stawów.
Poza tym picie herbaty z czystka ma działanie odstraszające kleszcze. Dlatego tradycyjnie czystek bywa podawany psom, by chronić je przed ukąszeniami tych pajęczaków, odpowiedzialnych za przenoszenie krętka wywołującego boreliozę.
3. Usuwa toksyczne metale ciężkie
Regularne picie herbaty z czystka można traktować jako element kuracji detoksykującej przy zatruciu metalami ciężkimi, np. kadmem czy rtęcią. Z tego powodu napar z czystka poleca się osobom palącym oraz narażonym na kontakt z dymem papierosowym.
4. Chroni przed cukrzycą
Picie czystka pomaga w obniżaniu poziomu glukozy we krwi [4]. Napar z tego ziela ma zdolność zwiększania wrażliwości tkanek na insulinę. Czystek jest więc polecany diabetykom jako wspomaganie leczenia cukrzycy. Do antycukrzycowej terapii obowiązkowo dołączamy codzienną porcję umiarkowanego ruchu i niskowęglowodanową dietę, by efekt był zadowalający.
5. Działa przeciwgrzybiczo
Ekstrakt z czystka jest skuteczny w zwalczaniu grzybów typu: Staphylococcus aureus, Candida glabrata, Candida krusei i Aspergillus fumigatus. Dlatego kuracja czystkiem ogranicza rozrost Candida albicans, odpowiedzialnego za kandydozę – chorobę jelit [5]. Pomaga też, gdy leczymy rozmaite grzybice:skóry, paznokci, łupież.
6. Pomaga na wrzody żołądka
Ziele czystka, z powodu swoich własności antybakteryjnych, bywa polecane w chorobie wrzodowej i u osób z podwyższonym ryzykiem wystąpienia nowotworu żołądka. Wiele substancji czystka spośród tych biologicznie czynnych zwalcza bakterię Helicobacter pylori – odpowiedzialną za problemy żołądkowe. Herbatka z czystka poprawia także ukrwienie śluzówki układu pokarmowego i hamuje nadprodukcję kwasu solnego (co zapewnia szybsze gojenie wrzodów).
7. Łagodzi trądzik
Antybakteryjne działanie czystka może pomóc w leczeniu trądziku – często wywołanego przez bakterie. Działanie antyoksydacyjne ziela czyni zeń także sprzymierzeńca promiennej skóry – poprawia wygląd cery, opóźnia pojawianie się zmarszczek. Napar z czystka można też aplikować zewnętrznie na skórę, by złagodzić stany zapalne –może zastąpić tonik do twarzy, sprzyjający leczeniu wyprysków. Ziele czystka bywa też składnikiem maści mających właściwości odżywcze i łagodzące stany zapalne skóry.
8. Pomaga w higienie
Stosowanie czystka oczyszcza organizm [6], a w konsekwencji wpływa na korzystną zmianę zapachu wydzielin ciała. Bywa stosowany jako sposób na walkę z nieprzyjemnym zapachem potu. Ułatwia też higienę jamy ustnej – pity często podobno wybiela zęby, ponieważ pomaga usunąć bakteryjny biofilm i osady gromadzące się na zębach. Dlatego w naturalnej medycynie służy do płukania jamy ustnej.
9. Działa antyalergicznie
Włączmy koniecznie czystek do diety, jeśli jesteśmy uczuleniowcami. Czystek jest uważany za naturalny środek wspierający leczenie alergii [7]. Dzieje się tak ze względu na zawartość polifenoli, które mają działanie przeciwzapalne i hamują mediatory zapalenia, co pomaga ograniczać uwalnianie histaminy (substancji odpowiedzialnej za występowanie przykrych objawów alergii). Dlatego wiosną po prostu warto pić napar z czystka jak najczęściej – kiedy mamy do czynienia z największą falą pylenia roślin, a więc i uczuleń.
10. Odmładza
Czystek działa odmładzająco na cały organizm dzięki zawartości antyoksydantów, które niweluja nadmiar wolnych rodników odpowiedzialnych za zwiększoną podatność na choroby i przyspieszone starzenie się organizmu.
Jak parzyć i pić czystek?
Postawmy na susz czystka, mający więcej substancji czynnych niż wersja w torebkach do zaparzania typu fix. Warto wybrać czystek bio – mamy wtedy gwarancję, że surowiec jest dobrej jakości.
Najlepsza herbatka powstanie po zalaniu szklanką wrzątku jednej czubatej łyżki ciętych ziół czystka i zaparzaniu przez około 10 minut. Co ciekawe, czystek, podobnie jak zielona herbata, może być parzony kilkukrotnie: jedną porcję suszu można zalewać wodą nawet trzy razy.
Dostępne są też kapsułki z ekstraktem z czystka, polecane dla wzmocnienia organizmu w stanach zmęczenia, w czasie kiedy nasz układ odpornościowy słabnie, zwłaszcza w walce z infekcjami wszelkiego typu.
Jak długo trwa kuracja czystkiem?
Skuteczne jest wyłącznie regularne picie naparu. Efekty kuracji czystkiem odczujemy po minimum miesiącu regularnego stosowania. Zioła te mają subtelne, więc bezpieczne działanie, co oznacza jednak, że należy je stosować systematycznie, by odczuć ich zbawienny dla zdrowia wpływ.
Źródła:
- Starzec, A., Włodarczyk, M., Kunachowicz, D., Dryś, A., Kepinska, M., Fecka, I. (2023). Polyphenol Profile of Cistus × incanus L. and Its Relevance to Antioxidant Effect and α-Glucosidase Inhibition. Antioxidants (Basel, Switzerland), 12(3), 553. Pobrane z: LINK
- Sayah, K., Chemlal, L., Marmouzi, I., El Jemli, M., Cherrah, Y., El Abbes Faouzi, M. (2017). In vivo anti-inflammatory and analgesic activities of Cistus salviifolius (L.) and Cistus monspeliensis (L.) aqueous extracts. South African Journal of Botany, 113, 160–163. Pobrane z: LINK
- Hutschenreuther, A., Birkemeyer, C., Grötzinger, K., Straubinger, R. K., Rauwald, H. W. (2010). Growth inhibiting activity of volatile oil from Cistus creticus L. against Borrelia burgdorferi s.s. in vitro. Die Pharmazie, 65(4), 290–295. Pobrane z: LINK
- Orhan, N., Aslan, M., Süküroğlu, M., Deliorman Orhan, D. (2013). In vivo and in vitro antidiabetic effect of Cistus laurifolius L. and detection of major phenolic compounds by UPLC-TOF-MS analysis. Journal of Ethnopharmacology, 146(3), 859–865. Pobrane z: LINK
- Bouamama, H., Villard, J., Benharref, A., & Jana, M. (1999). Antibacterial and antifungal activities of Cistus incanus and C. monspeliensis leaf extracts. Therapie, 54(6), 731–733. Pobrane z: LINK
- Ullah, H., Minno, A. D., Filippis, A., Sommella, E., Buccato, D. G., Lellis, i in. (2023). In Vitro Antimicrobial and Antibiofilm Properties and Bioaccessibility after Oral Digestion of Chemically Characterized Extracts Obtained from Cistus × incanus L., Scutellaria lateriflora L., and Their Combination. Foods (Basel, Switzerland), 12(9), 1826. Pobrane z: LINK
- Zdrojewicz, Z., Winiarski, J., Michalik, T., Śmieszniak, B., Popowicz, E., Szyca, M. (2018). Czystek – królowa herbat [Cistus – queen of teas]. Polski merkuriusz lekarski : organ Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, 45(266), 53–56. Pobrane z: LINK
