Rumianek uchodzi za jedną z najpopularniejszych roślin leczniczych i jedną z pierwszych znanych ludzkości. Także za jedną z najbardziej uroczych – kto nie zna jego charakterystycznych kwiatów, białych płatków z żółtymi środkami? Dziś wiemy, że rumianek jest też jednym z najbardziej wszechstronnych ziół. Może być stosowany zewnętrznie i wewnętrznie. Pomaga w leczeniu ran, odleżyn, zakażeń bakteryjnych błon śluzowych, zapaleniu spojówek, infekcji uszu. Stosuje się go w bólach pleców i jako łagodny środek uspokajający. Działa przeciwnowotworowo (zawarta w nim apigenina zmniejsza żywotność komórek rakowych). Przede wszystkim jednak usprawnia pracę układu pokarmowego i pomaga na większość kłopotów z nim związanych. Rumianek pospolity ma bowiem silne właściwości rozkurczowe, przeciwbólowe, działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i antyoksydacyjnie [1].
Spis treści
Dlaczego rumianek jest taki cenny?
W małych kwiatkach znajduje się olejek eteryczny, a w nim całe bogactwo biologicznie aktywnych składników, które odpowiadają za właściwości lecznicze rumianku. Najważniejszymi są bisabolol i chamazulen, a także flawonoidy (w tym 7-glukozydy, apigeniny, luteoliny, kwercytyny oraz anodyny, kumaryny czy śluz.
Rumianek na zaparcia
Gdy mamy kłopoty z wypróżnianiem, zwykle myślimy o ziołach, które dają spektakularny efekt i działają szybko. Rumianek działa łagodnie i nie od razu. Przy długotrwałych problemach z zaparciami warto jednak o nim pamiętać. Dzięki właściwościom przeciwskurczowym delikatnie rozluźnia mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, usprawnia pracę jelit, w tym przywraca prawidłową ich perystaltykę. Przyspiesza też gojenie się ewentualnych stanów zapalnych śluzówki szlaku pokarmowego. Żeby odczuć łagodzące właściwości rumianku, najlepiej pić od 3 do 5 filiżanek naparu w ciągu dnia, w tym jedną przed snem. Jednak jeśli zaparcia utrzymują się dłużej niż 1 tydzień, lepiej udać się do lekarza.
Jak poprawnie przygotować napar z rumianku
W przypadku leczenia objawów łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych zaleca się zaparzać 1–2 saszetki (1,5–3 g kwiatów rumianku) w 150 ml wrzącej wody. Następnie tak przygotowany napar pozostawiamy pod przykryciem na około 10 minut. Pijemy ciepły.
Rumianek na trawienie
Herbata rumiankowa to dobry pomysł na poprawę trawienia po sutym, ciężkostrawnym posiłku. Wspomaga wydzielanie enzymów trawiennych, działa rozkurczowo, dzięki czemu rozluźnia mięśnie gładkie i zapobiega odbijaniu. Pomaga zmniejszyć wzdęcia i rozładować uczucie pełności brzucha. Pobudza ruch robaczkowy jelit i jest skutecznym środkiem wiatropędnym. Badania na myszach pokazują, że może też działać ochronnie na wątrobę [2]. Dzięki temu, że ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, chroni przed zatruciami. Do tego rumianek działa naturalnie i łagodnie, mogą go więc pić osoby z chorobą wrzodową.
Rumianek na odchudzanie
Regularne sięganie po rumianek pomaga także pozbywać się niechcianych kilogramów. Nie tylko dlatego, że rumianek korzystnie wpływa na układ trawienny. Składniki rumianku działają jak naturalne przeciwutleniacze i mogą być stosowane we wspomaganiu leczenia zaburzeń metabolicznych, w tym otyłości [3]. Ekstrakty z rumianku obniżają również poziom cukru na czczo i wykazują umiarkowane działanie przeciwhiperglikemiczne.
Ciekawostka
Angielska nazwa rumianku – chamomile – pochodzi od dwóch greckich słów: chemos i melos, i znaczy tyle co „mielone jabłko” (ground apple). Nazwę tę zawdzięczamy podobieństwu zapachu rumianku do aromatu jabłek.
Rumianek na ból brzucha
Herbata ziołowa z rumianku przyda się na bóle brzucha wywołane wieloma czynnikami – niestrawnością, skurczami, zgagą. Poza właściwościami rozkurczowymi ma bowiem także działanie przeciwbólowe, co zawdzięcza zawartości anodyn. Ma też działanie oczyszczające. Przyspiesza trawienie, poprawia przepływ żółci, działa gojąco na błony śluzowe żołądka i zapobiega nadkwaśności. Wskazane jest picie naparu rumiankowego między posiłkami – najlepiej ciepłego.
Rumianek na refluks
Refluks to zespół objawów, takich jak zgaga, puste odbijanie czy cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Żeby się z nim uporać, warto zmienić dietę (na naturalną) oraz niektóre nawyki (jeść wolniej, staranniej rozdrabniać pokarm, więcej się ruszać, unikać leżenia po posiłku itp.). Pomocniczo warto też pić rumianek. Zadziała ściągająco i ograniczy produkcję soku żołądkowego, pomoże rozkurczyć mięśnie przewodu pokarmowego, a także spłucze kwaśne treści żołądka przedostające się do przełyku. Pić rumianek warto rano i w ciągu dnia (od 3 do 5 filiżanek naparu), przez dłuższy czas.
Rumianek na jelita
Właściwości rumianku są cenne dla całego układu trawiennego, w tym dla jelit, od których kondycji zależy stan całego organizmu. To, że nie pracują najlepiej, pokazują kłopoty z wypróżnianiem (nieprawidłowe stolce, zaparcia, biegunki), ale też słabe wchłanianie składników odżywczych i niski poziom ferrytyny. W takiej sytuacji wymagana jest zmiana diety na naturalną i odstawienie składników, które nam szkodzą.
W celu przyspieszenia gojenia się zmian warto też włączyć rumianek pospolity. Przyspieszy gojenie śluzówki w przypadku stanów zapalnych i poprawi jej stan, bo ma też działanie przeciwgrzybicze, detoksykujące i odkażające. Pomoże na skurcze spastyczne jelit [4]. Jako że ma działanie uspokajające, dodatkowo kojąco wpływa na jelita.
Kiedy nie stosować rumianku?
Podstawowym przeciwwskazaniem do sięgania po susz rumiankowy jest alergia, jej przypadki są jednak stosunkowo rzadkie. Powodem uczulenia może być też zanieczyszczenie rumianku pospolitego rumianem psim (Anthemis cotula), który zawiera alergen kontaktowy [5]. Poza tym rumianek pospolity uznawany jest za zioło bezpieczne. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała rumianek za surowiec godny zaufania, nadając mu status GRAS (generally recognized as safe). Może być stosowany nawet u niemowląt i przez kobiety w ciąży.
Źródła:
- Sah, A., Naseef, P. P., Kuruniyan, M. S., Jain, G. K., Zakir, F., Aggarwal, G. (2022). A Comprehensive Study of Therapeutic Applications of Chamomile. Pharmaceuticals, 15(10), 1284. Pobrane z: LINK
- Shebbo, S., El Joumaa, M., Kawach, R., Borjac, J. (2020). Hepatoprotective effect of Matricaria chamomilla aqueous extract against 1,2-Dimethylhydrazine-induced carcinogenic hepatic damage in mice. Heliyon, 6(6), e04082. Pobrane z: LINK
- Bayliak, M. M., Dmytriv, T. R., Melnychuk, A. V., Strilets, N. V., Storey, K. B., Lushchak, V. I. (2021). Chamomile as a potential remedy for obesity and metabolic syndrome. EXCLI journal, 20, 1261–1286. Pobrane z: LINK
- Grys, A., Kania, M., Baraniak, J. (2014). Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych. Borgis – Postępy Fitoterapii, 2, 90–93. Pobrane z: LINK
- Wnęk, D. (2023). Rumianek – właściwości lecznicze, działanie, kiedy stosować. Pobrane z: LINK
