Strona główna Zdrowie Refluks i zgaga – czy są groźne i jak sobie z nimi poradzić?

Refluks i zgaga – czy są groźne i jak sobie z nimi poradzić?

autor: Jolanta Zakrocka

Refluks i towarzysząca mu zgaga jest często bagatelizowaną dolegliwością, z którą trzeba nauczyć się żyć. Powinna jednak być leczona, i to już po pojawieniu się pierwszych objawów. Nie tylko po to, żeby poprawić komfort życia, lecz również, by zapobiec rozwojowi innych chorób, które mogą być jej konsekwencją.

Strona główna Zdrowie Refluks i zgaga – czy są groźne i jak sobie z nimi poradzić?

Refluks żołądkowo-przełykowy – co to?

Refluks żołądkowo-przełykowy polega na tym, że treść pokarmowa podnosi się, jest „wyrzucana” z żołądka z powrotem w kierunku przełyku. Razem z fragmentami pokarmu w górę wędruje kwas solny i enzymy trawienne i to one są głównymi sprawcami odczuwanych przez nas dolegliwości.

Refluks – objawy

Objawy refluksu mogą być różne. Zdarza się, że są tak niewielkie, że niektórzy z nas nawet nie podejrzewają  u siebie choroby. Bywa, że rano komuś się odbije, co jakiś czas coś zadrapie w gardle – jednak nie wiążemy tego z żołądkiem ani problemami trawiennymi. Są jednak osoby, które z powodu drażniącego działania kwasu mają poniższe objawy refluksu:

  • piekący ból w przełyku
  • chrypka bez widocznego powodu
  • suchy kaszel
  • problemy z oddychaniem
  • podrażnienie górnego odcinka układu pokarmowego
  • zgaga
  • odbijanie się powietrza przy pustym żołądku
  • uczucie cofania się treści żołądka
  • ból w górnej części brzucha
  • pieczenie za mostkiem

To wyraźne sygnały, świadczące o tym, że należy poszukać pomocy u specjalisty.

Niestety, wiele osób bagatelizuje objawy refluksu. Są pacjenci, którzy uważają, że to rodzinne – taka odziedziczona w genach przypadłość, z którą trzeba nauczyć się żyć. Jest to jednak błędne podejście! Jeżeli często zauważamy u siebie poniższe objawy, świadczy to o nieprawidłowościach związanych z trawieniem i funkcjonowaniem żołądka. A musimy pamiętać, że żołądek jest pierwszym odcinkiem układu pokarmowego. Jeżeli tu występują jakieś zaburzenia, to w konsekwencji cały układ pokarmowy działa w dysfunkcji.

Jeżeli nie podejmiemy leczenia i nie zatrzymamy procesu refluksu, z czasem może to doprowadzić do rozwoju innych, groźniejszych dla organizmu jednostek chorobowych. Kwas niszczy szkliwo, mogą więc zacząć się problemy z zębami. Długotrwale nieleczony refluks żołądkowo-przełykowy może prowadzić do owrzodzenia ściany przełyku, a w konsekwencji do stanów zapalnych, a w najgorszym przypadku – nowotworów.

Niesmak w ustach – co może oznaczać?

Przyczyny refluksu

Fizjologicznymi przyczynami refluksu żołądkowo-przełykowego mogą być m.in.:

  • dysfunkcja dolnego zwieracza przełyku
  • przepuklina rozworu przełyku

Lecz nierzadko do refluksu doprowadzamy sami, żyjąc w stresie, jedząc w pośpiechu, byle co i byle jak. Szkodzi nam przetworzone jedzenie, używki, nieregularne spożywanie posiłków. Refluks mogą wywołać zażywane przewlekle leki (antykoncepcyjne, antybiotyki, leki nasercowe, na nadciśnienie, suplementy z duża ilością substancji dodatkowych).

Refluks występuje bardzo często u osób mających nietolerancje pokarmowe, towarzyszy też innym dolegliwościom układu pokarmowego, np. zespołowi jelita drażliwego. Często bywa też problemem osób aktywnych – bardzo często dotyka sportowców wyczynowych, np. biegaczy, którzy rozpoczynają treningi tuż po zjedzeniu posiłku i przez lata takich praktyk dochodzi u nich do niekorzystnych zmian w funkcjonowaniu układu pokarmowego.

Dobra diagnostyka to podstawa

Najbardziej pomocna w rozpoznaniu problemu jest gastroskopia, ale ponieważ jest to inwazyjne i dość nieprzyjemnie badanie, wiele osób stara się go w miarę możliwości uniknąć. Pomocne są badania krwi, pomagające ustalić, czy mamy nietolerancje pokarmowe, a jeśli tak, to na jakie produkty.

Czasem powodem refluksu bywa nieprawidłowe łączenie pokarmów. W takim przypadku prowadzona pod okiem specjalisty dieta eliminacyjna może pomóc ustalić przyczynę dolegliwości. Błędem jest wprowadzanie leczenia bez wcześniejszego ustalenia przyczyn choroby. Wiele osób sięga po preparaty łagodzące objawy zgagi i dzięki nim dolegliwości faktycznie doraźnie się zmniejszają (choć nie u wszystkich).

Ale nie na długo. „Najpóźniej po czterech tygodniach stosowania należy poważnie zastanowić się nad dalszym zażywaniem tego rodzaju preparatów – pisze lekarka Julia Enders w książce „Historia wewnętrzna”. „Jeśli ich nie odstawimy, szybko dowiemy się, jak przekorny potrafi być żołądek. Ponieważ zależy mu na przywróceniu dotychczasowego stężenia kwasów w swoim wnętrzu, równoważąc działanie leku, po prostu zacznie wytwarzać je w zwiększonej ilości. Dlatego preparaty neutralizujące nigdy nie stanowią dobrego rozwiązania na dłuższą metę.” Co więcej, „część preparatów neutralizujących zawiera glin (aluminium). To pierwiastek bardzo niewskazany dla naszego organizmu” – dodaje Julia Enders.

Inną kwestią jest fakt, że kwas żołądkowy jest nam bardzo potrzebny. Niszczy wirusy i bakterie, które z pożywienia czy innych źródeł dostają się do organizmu. Wspomaga trawienie, dzięki czemu dostarczane w postaci pokarmów „paliwo” staje się dla organizmu bardziej biodostępne. Dzięki niemu przyswajamy więcej potrzebnych składników odżywczych, mamy więcej energii, lepiej wyglądamy.

Halitoza – jak poradzić sobie z nieprzyjemnym zapachem z ust?

Zła dieta przy refluksie i zgadze: fast-food, słodycze i słone przekąski. Zbliżenie na hamburgera w kobiecych dłoniach.

Co na refluks? Leczenie poprzez zmianę nawyków

Nie można bagatelizować pierwszych, nawet tych dość łagodnych objawów. Bardzo ważna w łagodzeniu, a docelowo leczeniu refluksu jest odpowiednio dobrana dieta na refluks prowadzona we współpracy z lekarzem. Sposób odżywiania powinien zostać dobrany indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie wyników badań diagnostycznych – najważniejsze, to znaleźć przyczynę dolegliwości i ją wyeliminować!

Są jednak zasady, które obowiązują wszystkich. Przestrzegając ich można znacząco poprawić swoje samopoczucie, a także zapobiec rozwojowi ewentualnych chorób, które mogłyby rozwinąć się na skutek powikłań.

  • Przede wszystkim dobrze jest zminimalizować ilość spożywanego nabiału i glutenu, które mogą działać drażniąco na układ pokarmowy.
  • Warto zwrócić uwagę na to, jak organizm reaguje na rośliny strączkowe, cebulę, czosnek, niektóre owoce i inne produkty FODMAP (fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy oraz poliole).
  • Na pewno należy również wyeliminować z diety jedzenie typu fast-food, słone i słodkie przekąski (czipsy, batoniki, słone orzeszki).
  • Obowiązkowo odstawiamy także cukier, napoje gazowane, używki, które podrażniają błonę śluzową żołądka (alkohol, papierosy, kawę).

Najkorzystniejsza dla osób z refluksem jest dieta rozdzielna, oparta na zasadzie niełączenia białek z węglowodanami oraz unikanie smażonego jedzenia. Spożywane potrawy nie powinny być gorące ani zimne, najlepiej, żeby miały temperaturę nieco wyższą, niż temperatura pokojowa.

Dobre działanie łagodzące refluks i zgagę mają:

  • kisiel z siemienia lnianego
  • mieszanka ziołowa z majeranku, mięty, lukrecji albo skrzypu
  • zupy jarzynowe

Jak sprawdzić czy żołądek jest odpowiednio zakwaszony?

Jak zapobiegać refluksowi?

Żeby zdrowo żyć, trzeba przede wszystkim postarać się wyeliminować stres. Bardzo ważny jest też sposób jedzenia – jedzmy regularnie, bez pośpiechu (gdy jemy szybko, połykamy powietrze, a to sprzyja wyrzucaniu treści pokarmowej w górę), dokładnie przeżuwając każdy kęs.

Nawet pozycja, w jakiej spożywamy posiłki, ma znaczenie – powinniśmy siedzieć prosto, tak, aby nie zgniatać żołądka i umożliwiać pożywieniu swobodne przemieszczanie się przez układ pokarmowy.

Lepiej nie popijać do posiłków, ponieważ powoduje to rozrzedzanie kwasów żołądkowych i spowolnienie procesu trawienia. Ostatni posiłek należy zjeść co najmniej 2 godziny przed snem.

Dieta na refluks

Przykładowa dieta pozwalająca łagodzić objawy refluksu i zapobiegać im.

(przepisy pochodzą z: www.ajwendieta.pl)

Śniadanie (do wyboru)

1. Gotowane jajka

  • 2-3 jajka

Do gotującej się wody za pomocą łyżki wkładamy jajka. Gotujemy 2-4 minuty (w zależności o wielkości). Wyjmujemy łyżką i wkładamy na chwilę do zimnej wody.

Dieta przy refluksie - gotowane jajka na miękko z kromką chleba.

2. Sałatka jarzynowa

  • 2 marchewki
  • 1 pietruszka
  • ¼ selera korzeniowego
  • 1 ziemniak
  • 2 ugotowane na twardo jajka
  • 1 małe jabłko
  • 2-3 ogórki kiszone
  • 1 płaska łyżka musztardy sarepskiej
  • 2-3 łyżki majonezu
  • ½ małego pęczka zielonej pietruszki
  • sól, pieprz

Marchew, pietruszkę, seler i ziemniaka płuczemy i wrzucamy do garnka. Zalewamy gorącą wodą i gotujemy 25 min. Ogórki kroimy w kostkę i kładziemy na sicie, żeby odciekła z nich woda. Jajka obieramy i kroimy w kostkę. Jabłko przekrawamy na pół, wycinamy gniazdo nasienne i ogonek i kroimy w kostkę. Pietruszkę płuczemy, otrząsamy z wody i drobno siekamy. Bierzemy garnek z ugotowanymi warzywami i odlewamy gorącą wodę do zlewu.

Zalewamy warzywa zimną wodą z kranu, czekamy chwilę, aż ostygną. Obieramy wszystkie ugotowane warzywa i kroimy w kostkę. Pokrojone warzywa wrzucamy do miski,  dodajemy odcedzone ogórki, pokrojone jajka, jabłko, majonez, musztardę, posiekaną pietruszkę. Wszystko mieszamy, lekko solimy i pieprzymy.

Przekąska (do wyboru)

1. Kanapki z chleba gryczanego lub naleśniki z mąki ryżowej

  • 4 kromki chleba gryczanego
  • 4 plastry wędzonej szynki
  • 1 pomidor
  • 2 liście sałaty
  • ¼ kostki masła

Chleb smarujemy masłem. Na dwie kromki kładziemy sałatę, plastry szynki i pomidora. Przykrywamy każdą kanapkę drugą posmarowaną kromką.

Dieta na refluks - naleśniki samuraja - przepis

2. Naleśniki samuraja

  • 100 ml gęstego mleka kokosowego + 150 ml wody (jeśli posiadamy mało tłuste mleko kokosowe, używamy 250 ml)
  • 100 g mąki ryżowej
  • 2 jajka
  • 1 łyżeczka masła klarowanego do smażenia

Wszystkie składniki mieszamy w misce (można użyć miksera, albo ręcznie wymieszać trzepaczką). Patelnię smarujemy małą ilością masła i rozgrzewamy. Nalewamy porcję ciasta. Po minucie obracamy naleśnik i chwilę smażymy z drugiej strony. Kolejne smażymy już bez smarowania patelni tłuszczem.

Obiad (do wyboru)

1. Cukinia faszerowana z kurczakiem

  • 1 cukinia – około 200 g
  • 1 mały filet z kurczaka – około 120 g
  • ½ marchewki
  • ½ pietruszki
  • ½ cebuli
  • sól, pieprz
  • gałązka tymianku lub szczypta
  • suszonego tymianku
  • 1-2 łyżki masła klarowanego lub smalcu
  • 2 łyżki przecieru / koncentratu
  • pomidorowego
  • ½ papryki czerwonej

Sos pomidorowy:

  • 2 pomidory
  • ½ papryki czerwonej
  • ½ cebuli
  • 2 ząbki czosnku
  • 1 szklanka rosołu
  • sól, pieprz

Dieta przy refluksie - cukinia faszerowana z kurczakiem - przepis.

Cukinię przekrawamy wzdłuż na pół. Łyżką wydrążamy miękki środek. Kurczaka kroimy w paseczki, paprykę w kostkę (gniazdo nasienne wyrzucamy). Marchew, pietruszkę i cebulę obieramy i kroimy w kostkę.

Włączamy piekarnik na 180 st. C. Na patelni rozgrzewamy tłuszcz, wrzucamy cebulę i czosnek, dodajemy kurczaka, zasmażamy 2 minuty. Dodajemy koncentrat i paprykę, lekko solimy i pieprzymy, dodajemy posiekany świeży tymianek (lub szczyptę suszonego). Mieszamy, przykrywamy pokrywką, zmniejszamy ogień i dusimy 5 minut. Nakładamy farsz na połówki cukinii. Cukinie układamy w naczyniu żaroodpornym, wkładamy do piekarnika na 20 minut.

2. Rosół z gęsi

  • 1 gęś
  • 6 marchewek
  • 5 pietruszek
  • 1 seler wielkości pięści
  • ½ pora
  • 2 cebule
  • 4 ząbki czosnku
  • 5 liści laurowych
  • 10 kulek ziela angielskiego
  • Sól, pieprz

Dieta na refluks - rosół z gęsi - przepis.

Zaczynamy od tego, że bierzemy litrową plastikową butelkę. Wlewamy do niej zimną wodę, zakręcamy i wkładamy do zamrażalnika. Gęś kładziemy na desce, wycinamy piersi i odcinamy nogi (mięso użyjemy do dań obiadowych, szkoda go do rosołu). Zostanie nam korpus ptaka i skrzydła. Wrzucamy je do garnka, zalewamy zimną wodą do wysokości połowy garnka.

Cebulę i czosnek, razem z łupinami kroimy na 4 części i wrzucamy do garnka. Dodajemy warzywa, liść laurowy i ziele angielskie. Wsypujemy czubatą łyżkę soli i płaską łyżeczkę pieprzu. Gotujemy na małym ogniu.

Po około 40 minutach zaczną się pojawiać szumowiny (piana) – zbieramy je i wyrzucamy. Po półtorej godzinie gotowania powinien już się robić przejrzysty rosołek

Wyjmujemy z zamrażarki butelkę z wodą i połowę wlewamy do rosołu, resztę odstawiamy do lodówki. Po kolejnych 45 minutach dolewamy resztę wody i gotujemy jeszcze ok. 20 min. Próbujemy, doprawiamy solą i pieprzem.

Gdy rosół wystygnie, wyjmujemy z niego warzywa, przecedzamy przez sito.

Kolacja

1. Krupnik gryczany

  • krupnik gryczany
  • 1 marchewka
  • 1 pietruszka
  • ¼ selera korzeniowego
  • 1 cebula
  • 100 g kaszy gryczanej niepalonej (białej)
  • 2 łyżki posiekanej zielonej pietruszki
  • sól, pieprz
  • 2 łyżki smalcu
  • 1 litr rosołu/bulionu

Dieta przy refluksie - krupnik gryczany.

Marchew, pietruszkę i seler obieramy i kroimy w paski lub kostkę. Cebulę obieramy i kroimy w kostkę. W garnku rozgrzewamy tłuszcz, wrzucamy cebulę, zasmażamy 2 minuty. Dodajemy warzywa i zasmażamy 5 minut. Wlewamy rosół i zaczynamy gotować. Gdy zacznie wrzeć wrzucamy kaszę gryczaną i gotujemy ok. 10 minut, aż kasza będzie miękka. Przed podaniem posypujemy posiekaną pietruszką.

Podobne artykuły