Spis treści
Głóg w lecznictwie
Jako roślina o właściwościach prozdrowotnych głóg znany był już od starożytności! Wówczas w Grecji stosowano go w leczeniu podagry, czyli dny moczanowej. W średniowieczu odkryto, że głóg wspomaga serce – i to właśnie wiele lat później znalazło swoje potwierdzenie w badaniach naukowych. A od XVII w. głóg jest już powszechnie stosowanym lekiem nasercowym. Surowcem farmaceutycznym są kwiatostany i liście głogu dwuszyjkowego (Crataegus oxyacantha) lub głogu jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) oraz ich owoce.
Obydwa gatunki tej rośliny zawierają te same substancje czynne, mają zatem jednakowe znaczenie i zastosowanie w lecznictwie. Czym się różnią? Oprócz detali, istotnych dla botaników (jak ilość pestek w owocu), nieco odmiennym wyglądem (jednoszyjkowy jest wyższy i mniej ciernisty) oraz terminem kwitnienia (dwuszyjkowy kwitnie o 2 tygodnie wcześniej).
Obie odmiany głogu wyglądają niezwykle malowniczo wiosną, gdy obsypane są białymi lub jasnoróżowymi kwiatami, a także jesienią, kiedy na ich gałązkach pełno jest maleńkich, czerwonych „jabłuszek”. Właśnie dlatego chętnie są sadzone w parkach i ogrodach.
Głóg – właściwości lecznicze
Według naukowców badających skład roślin leczniczych za właściwości lecznicze głogu odpowiadają między innymi:
- flawonoidy (głóg ma ponad 25 różnych związków)
- proantocyjanidyny fenolokwasów
- triterpeny
Związki te, zawarte zarówno w kwiatach, jak i liściach oraz owocach, mają doskonały wpływ na mięsień sercowy.
Pomagają na przykład zwiększyć siłę jego skurczów – to ważne zwłaszcza dla osób starszych, a także zmniejszają i regulują ich częstotliwość – mogą być zatem pomocne przy arytmii. Działają również rozkurczowo na naczynia wieńcowe, zwiększając przepływ krwi zarówno w nich samych, jak i w sercu. Zmniejszają też uczucie duszności, które często towarzyszy niewydolności serca i obniżają nieco ciśnienie.
Dodatkowo wywierają korzystny wpływ na naczynia krwionośne mózgu, zapobiegając niedotlenieniu mózgu związanemu np. z miażdżycą. Jak wynika z dokumentacji wielu badań klinicznych, preparaty z głogu nadają się do leczenia choroby wieńcowej lżejszego i średniego stopnia (określanych czasem jako stan przedzawałowy), jak również tzw. serca starczego.
W lecznictwie ludowym napary z kwiatów głogu oraz przetwory z owoców głogu stosowane są do wzmocnienia organizmu, w stanach wyczerpania i przemęczenia (1). Warto wiedzieć, że głóg jest także ważnym składnikiem preparatów zmniejszających stres i niepokój (m.in. związany z okresem przekwitania) oraz uspokajających.
Głóg prawie dla każdego
Obecnie na światowym rynku jest ponad 100 różnych preparatów z głogu. Najczęściej przez lekarzy zalecany jest wyciąg ze świeżych kwiatów i liści głogu (Intractum Crataegi), ze względu na to, że ma on dokładnie określoną zawartość leczniczych związków (jest standaryzowany).
Wyciąg z głogu można stosować długotrwale przy niewydolności serca i zmniejszeniu jego kurczliwości (dawkowanie zwykle podane jest na dołączonej do leku ulotce), bo jest bezpieczny i nie wywołuje działań niepożądanych. Zawiera jednak alkohol, dlatego polecany jest wyłącznie osobom dorosłym, za wyjątkiem kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Dorośli i dzieci powyżej 12 roku życia mogą stosować ekstrakt suchy (zwykle w kapsułkach) oraz odwary z liści i kwiatów.
Przepisy na domowe mieszanki ziołowe z głogiem na serce
Podajemy przepisy na mieszanki ziołowe z głogiem, które można zrobić samemu w domu. Ważne, by przyjmować je regularnie, przynajmniej przez kilka tygodni, gdyż głóg ma działanie łagodne.
Uwaga! Osoby, które cierpią na przewlekłe dolegliwości i przyjmują wiele leków przepisanych przez lekarza powinny się z nim skonsultować, zanim zaczną stosować jakiekolwiek naturalne kuracje.
1. Głóg na chorobę niedokrwienną serca
Składniki:
- 30 g kwiatów głogu
- 30 g owoców głogu
- 20 g ziela dziurawca
- 20 g ziela jemioły
- 20 g ziela marzanki
Wymieszaj po 30 g kwiatostanu głogu i owocu głogu oraz po 20 g ziela dziurawca, jemioły i marzanki.
Stosowanie: łyżkę stołową mieszanki ziół zalej szklanką wrzącej wody, przykryj, gotuj 3 minuty i odstaw na 10 minut. Pij (po przecedzeniu) ciepły napój rano i wieczorem, ok. 15 minut po jedzeniu. Kuracja powinna trwać około miesiąca.
2. Głóg przy miażdżycy
Składniki:
- 30 g kwiatów głogu
- 30 g owoców głogu
- 30 g ziela jemioły
- 30 g korzenia kozłka
- 30 g koszyczków rumianku
Wymieszaj po 30 g kwiatostanu głogu, owocu głogu, ziela jemioły, korzenia kozłka i koszyczków rumianku.
Stosowanie: odwar z głogu i ziół przygotuj się podobnie jak w przepisie powyżej, pij go 3 razy dziennie, 10 minut przed jedzeniem (za każdym razem trzeba przygotować świeżą porcję).
3. Głóg na nerwicę serca
Składniki:
- 10 g nalewki z kwiatów głogu
- 10 g nalewki z liścia konwalii
- 10 g nalewki z korzenia kozłka
Zmieszaj po 10 g nalewek: z kwiatostanów głogu, liścia konwalii i korzenia kozłka (wszystkie można kupić w aptece).
Stosowanie: 3 razy dziennie przyjmuj po 30 kropli mieszanki, minimum pół godziny po jedzeniu.
Receptury pochodzą z książki „Medycyna naturalna” pod. red. prof. dr hab. med. Kazimierza Janickiego i dr med. Wojciecha Rewerskiego (Wyd. PZWL).
Źródła:
- Materiały przygotowane przez Jerzego Jambora
- „Fitoterapia i leki roślinne”, red. Eliza Lamer-Zarawska, Barbara Kowal-Gierczak, Jan Niedworok (Wyd. PZWL)
