Spis treści
Arginina – czym jest i czy jej potrzebujemy?
Arginina jest związkiem, który pod względem budowy chemicznej i pełnionej roli zaliczany jest do aminokwasów. Aminokwasy stanowią „cegiełki”, z których zbudowane są białka. Białko, dostarczane do naszego ciała z pożywieniem, jest trawione i rozkładane do tych podstawowych jednostek budulcowych.
W zależności od bieżących potrzeb organizmu mogą być z nich następnie syntetyzowane różne rodzaje białek, wykorzystywanych w określonym celu. Strukturę białkową posiadają np. enzymy, hormony, elementy budulcowe błon komórkowych, składniki krwi i wiele innych.
Aminokwasy dzielą się zasadniczo na:
- egzogenne
- endogenne
Aminokwasy egzogenne to takie, których nasz ustrój nie potrafi sam wytworzyć i musi je dostarczać z pożywieniem. Określane są one jako niezbędne, ponieważ są potrzebne i muszą być dostarczone z zewnątrz.
Aminokwasy endogenne są natomiast produkowane przez organizm w ilościach wystarczających dla jego codziennych potrzeb.
Wyróżnia się jeszcze jedną, trzecią grupę aminokwasów, nazywanych warunkowo niezbędnymi. Oznacza to, że są one niezbędne tylko w określonych okolicznościach i uwarunkowaniach.
Arginina należy właśnie do tej trzeciej grupy. Jest aminokwasem warunkowo niezbędnym.
Dorośli, którzy są zdrowi, funkcjonują prawidłowo i mają zadowalającą kondycję ogólną, w zasadzie nie potrzebują żadnej suplementacji argininy. W zupełności wystarczy im ta ilość aminokwasu, która dostarczana jest z codzienną dietą.
Ponadto ludzki organizm w niewielkim stopniu jest w stanie wytwarzać pewne ilości argininy samodzielnie, niezależnie od jej źródeł w pożywieniu. Niedobory argininy u dorosłych zdarzają się zatem niezmiernie rzadko.
Jaką rolę pełni arginina w ludzkim ciele?
Oto najważniejsze funkcje, jakie sprawuje arginina w naszym organizmie.
- Arginina bierze udział w procesie wytwarzania tlenku azotu – który to związek rozszerza i rozkurcza naczynia krwionośne, poprawiając przepływ krwi i ułatwiając jej prawidłową cyrkulację. Tlenek azotu jest również niezbędny dla procesów zachodzących w mitochondriach (związanych z oddychaniem komórkowym) oraz dla komunikacji w komórkach.
- Pomaga w gojeniu się ran i przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek.
- Wspomaga nerki w ich funkcji oczyszczania organizmu z niepotrzebnych produktów przemiany materii i ułatwia detoksykację.
- Stymuluje funkcje układu immunologicznego, co skutkuje zwiększeniem odporności. Jest niezbędna do rozwoju limfocytów T, czyli białych ciałek krwi pełniących główną rolę w procesie odpowiedzi odpornościowej.
- Stanowi prekursor do budowy wielu ważnych związków, takich jak między innymi kwas glutaminowy, prolina, hormon wzrostu czy kreatyna. Bierze także udział w produkcji nasienia.
Arginina jest bezwzględnie potrzebna w takich sytuacjach, jak np. ciąża, okres rozwojowy niemowlęcy i dziecięcy, niektóre poważne choroby oraz głębokie urazy. Staje się również niezbędna w przypadku niektórych stanów traumatycznych.
Zwiększone zapotrzebowanie na ten związek można zaobserwować u osób bardzo silnie lub przewlekle zestresowanych, w okresie intensywnego wzrostu oraz w ciężkich schorzeniach. Wówczas produkcja własna argininy i jej podaż z jedzeniem może się okazać niewystarczająca i potrzebna jest jej suplementacja.
Wielka piątka, czyli suplementy i witaminy w ciąży
Arginina w diecie – gdzie jej szukać?
Poziom argininy w organizmie jest odpowiedni również dzięki spożywaniu określonych produktów spożywczych. Arginina produkowana jest z innych aminokwasów, obecnych w produktach z dużą zawartością białka. Produkty te więc będą nas w pełni zabezpieczać przed niedoborem argininy. Dostarczanie tego aminokwasu dzięki wysokobiałkowemu pożywieniu jest zawsze zdrowe i bezpieczne.
Najbogatsze źródła argininy
Aminokwas ten znajduje się w największej ilości w takich produktach jak:
- czerwone mięso
- drób – np. indyk, kurczak
- ryby
- owoce morza
- nabiał – w tym produkty mleczne i jajka
- nasiona – zwłaszcza pestki dyni, ziarna słonecznika, sezam
- orzechy – orzechy włoskie, migdały, ale też orzeszki ziemne (zaliczane do tej grupy, chociaż nie są orzechami)
- nasiona roślin strączkowych – soczewica, ciecierzyca, soja
- warzywa liściaste
- niektóre owoce
Przy właściwym sposobie odżywiania suplementy z argininą raczej nie są konieczne. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy powinniśmy je stosować, lepiej poradzić się lekarza. Dotyczy to szczególnie osób, które chorują na schorzenia przewlekłe. W niektórych bowiem przypadkach nadmiar argininy może nasilić pewne problemy zdrowotne.
Kiedy warto sięgnąć po suplementy z argininą?
Suplementacja argininy bywa zalecana u osób borykających się z niektórymi schorzeniami, w przebiegu których potrzebna jest większa ilość tego aminokwasu. Do najczęstszych powodów, dla których sięgamy po suplementy z argininą, należą:
- Choroby serca i układu krążenia – lekarze mogą zalecić ją np. w przypadku choroby wieńcowej, chorób naczyń obwodowych, nadciśnienia tętniczego lub innych dolegliwości związanych z dysfunkcją układu sercowo-naczyniowego. Jeśli jednak nie doskwierają nam tego typu problemy, zwiększona podaż argininy może wręcz zwiększyć ryzyko zachorowania na tego typu schorzenia.
- Zaburzenia erekcji – po argininę sięgają chętnie mężczyźni, którzy mają problemy z erekcją. Wiąże się to z wpływem tego aminokwasu na lepsze ukrwienie i przepływ naczyniowy.
- Zaburzenia odporności – arginina wykazuje pozytywny wpływ na układ immunologiczny. Dlatego pomaga zwalczać infekcje, a także ułatwia gojenie się ran. Niektórzy wspomagają się nią w celu wzmocnienia odporności, szczególnie w okresie zwiększonej zachorowalności.
- Poważne schorzenia i rekonwalescencja – arginina wspiera rekonwalescencję po zabiegach chirurgicznych oraz uzupełnia chemioterapię w leczeniu onkologicznym. Niedobór argininy przy ciężkich chorobach oraz w stanach pooperacyjnych może skutkować zaburzeniami systemu immunologicznego i krążenia krwi. Dlatego stosuje się ją podczas leczenia ciężkich zakażeń, np. w martwiczym zapaleniu jelit, sepsie, przypadkach ciężkich oparzeń, chorobach o chronicznym charakterze oraz w leczeniu poważnych ran i urazów, jak również u pacjentów przed- i pooperacyjnych. W takich sytuacjach zapotrzebowanie organizmu na argininę wyraźnie wzrasta i nie jest on już w stanie wyprodukować jej w koniecznej ilości. Wówczas niezbędne jest dostarczenie aminokwasu w formie suplementacji.
- Zaburzenia wzrostu i przyrostu masy mięśniowej – arginina może być wskazana w takich sytuacjach klinicznych. W praktyce jej korzystny wpływ na masę mięśniową jest akurat najczęściej wykorzystywany w sporcie lub dopingu. Używają jej chętnie kulturyści, sportowcy oraz osoby, które chcą szybko nabrać masy mięśniowej. Nie tylko pozwala na rozrost mięśni, lecz także zwiększa wytrzymałość na wysiłek fizyczny i ułatwia regenerację po intensywnych treningach.
- Regulacja poziomu cukru we krwi – uważa się, że arginina może przyczyniać się do poprawy metabolizmu glukozy oraz zwiększenia wrażliwości na insulinę. Korzyści z takiego działania mogą czerpać pacjenci z cukrzycą oraz insulinoopornością.
Oprócz wyżej opisanych wskazań do zastosowania argininy wielu ludzi decyduje się na suplementację tego aminokwasu z innych powodów. Do najbardziej popularnych, oprócz zwiększenia przyrostu masy mięśniowej, należy ochrona przez infekcjami (pobudzenie odporności) oraz wspomaganie odchudzania się. Takie działanie argininy jednak nie zostało udokumentowane na razie żadnymi badaniami naukowymi.
Arginina jako suplement diety najczęściej jest stosowana w postaci:
- tabletek
- kapsułek
- proszku
- płynu do stosowania doustnego
W leczeniu dostępna jest również w postaci zastrzyków. Przed wdrożeniem suplementacji powinno się zawsze skonsultować z lekarzem w celu ustalenia optymalnego dawkowania i wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań.
Czy suplementy wapnia są zdrowe?
Przeciwwskazania do suplementacji argininy
Sytuacje, w których zażywanie argininy jest przeciwwskazane lub wręcz może przynieść szkodliwe dla zdrowia efekty, to:
- choroby serca i układu krążenia, w szczególności nadciśnienie tętnicze
- choroby nerek
- ciąża – chyba że leczniczo w określonych uwarunkowaniach i ściśle pod kontrolą lekarską, jeśli zachodzi taka konieczność. W ciąży bowiem zapotrzebowanie na argininę rośnie z powodu intensywnie rozwijającego się płodu i wzrostu łożyska
- karmienie piersią
- zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego i dróg żółciowych
- niewydolność wątroby
Nie poleca się również stosowania argininy u dzieci, jeśli nie stanowi to absolutnie niezbędnego wskazania leczniczego. Terapia taka zawsze musi być monitorowana i prowadzona pod kontrolą lekarza
Działania niepożądane argininy i konieczne środki ostrożności
Arginina jest zasadniczo dość bezpiecznym i dobrze tolerowanym związkiem, nawet jeśli suplementuje się ją przez dłuższy czas. Jednak warto wiedzieć, że może wywołać również skutki uboczne, do których należą przede wszystkim objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak:
- ból brzucha
- nudności
- wzdęcia
- biegunka
- rozstrój żołądka
Pomimo względnie wysokiego profilu bezpieczeństwa argininy powinny unikać osoby cierpiące z powodu pewnych schorzeń i zażywające niektóre leki. Uważać trzeba w przypadku takich przypadłości, jak:
- astma
- marskość wątroby
- choroby nerek
- niskie ciśnienie krwi
- wrodzone zaburzenia metabolizmu argininy
Ponadto arginina może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami farmakologicznymi, stosowanymi w leczeniu rozmaitych dolegliwości, jak np.:
- leki obniżające nadciśnienie tętnicze
- leki stosowane w zaburzeniach erekcji (np. viagra)
- leki przeciwzakrzepowe (rozrzedzające krew)
- leki przeciwcukrzycowe (w tym insulina)
- leki poprawiające krążenie krwi
- leki moczopędne
Może również wchodzić w interakcje z niektórymi suplementami diety, a nawet lekami roślinnymi, jak np.:
- preparaty wspomagające obniżenie ciśnienia krwi – koenzym Q10, koci pazur (vilcacora), oleje z ryb, L-teanina, kolcowój (jagody goji), a nawet ziele pokrzywy!
- preparaty obniżające poziom cukru we krwi – kozieradka, żeń-szeń właściwy, żeń-szeń syberyjski, guma guar
- preparaty wspomagające rozrzedzanie krwi i działające przeciwzakrzepowo – goździki, czosnek, miłorząb, arcydzięgiel, żeń-szeń, kurkuma
- ksylitol – tu jednoczesne podanie z argininą może spowodować hipoglikemię, czyli obniżenie poziomu cukru we krwi, co w przypadku diabetyków może być bardzo niebezpieczne
Biotyna na włosy, paznokcie i jędrną skórę
Jak zażywać suplementy z argininą?
Rekomendowana dzienna dawka argininy waha się w granicach od 3 do 8 gramów. Jeśli istnieją wskazania terapeutyczne do podania tego związku, dawka powinna być indywidualnie ustalona z lekarzem prowadzącym, szczególnie w przypadku ciężkich chorób oraz u dzieci. Jej dawkowanie może bardzo się różnić u różnych osób, w zależności od tego, na co jest zalecana.
Argininę, podobnie jak inne aminokwasy, powinno się zażywać pomiędzy posiłkami. Wówczas jej przyswajalność jest optymalna. Preparaty z argininą przechowuje się w suchym, chłodnym miejscu, jak wszystkie inne leki.
Alternatywa dla argininy
Istnieją sugestie, że bezpieczniejszym i bardziej skutecznym od argininy związkiem jest L-cytrulina. Jest to aminokwas stanowiący prekursor do syntezy argininy. Uważa się nawet, że suplementacja cytruliny jest bardziej efektywna, jeśli chodzi o końcowy wzrost poziomu argininy w organizmie, niż suplementacja argininy samej w sobie. Dlatego cytrulina może stanowić doskonałą alternatywę dla preparatów z argininą. Ponadto cytrulina wykazuje podobne do argininy korzystne działanie na ludzki organizm.
