Okazuje się, że plastik plastikowi nierówny, a najważniejsze jest stosowanie go zgodnie z przeznaczeniem. Sprawdzaj oznaczenia na opakowaniach produktów równie skrupulatnie, jak przyglądasz się składowi na etykiecie kupowanej żywności. Na przykład butelka na wodę jest ok, dopóki nie nalejesz do niej ciepłego płynu albo nie postawisz jej w pełnym słońcu – wówczas tworzywo, z którego została wykonana, może zacząć wydzielać szkodliwe dla zdrowia substancje.
Mikroplastik – jak bardzo jest szkodliwy?
Spis treści
Jak czytać oznaczenia na plastikowych opakowaniach?
Dostępne w sprzedaży opakowania z tworzyw sztucznych opatrzone są charakterystycznymi znaczkami w formie „trójkąta z cyfrą”. I choć znaki na opakowaniach umieszczane są po to, żeby po wyrzuceniu takiego opakowania wiadomo było, jak je utylizować, mogą stanowić dla nas przydatną wskazówkę i pomogą stwierdzić, czy włożenie do takiego opakowania jedzenia na pewno jest dobrym pomysłem.
1 – PET lub PETE (politereftalan etylenu)
PET jest tworzywem najczęściej wykorzystywanym do produkcji opakowań do żywności (butelek, plastikowych pojemników). Opakowania te nie nadają się do wielokrotnego używania, a nieprawidłowe przechowywanie zamkniętych w nich produktów skutkuje uwalnianiem z nich niebezpiecznych dla zdrowia związków.
2 – HDPE (polietylen)
Polietylen to jedno z najbardziej bezpiecznych tworzyw. Wykonuje się z niego m.in folię do pakowania żywności i pojemniki nadające się do wielokrotnego użycia.
3 – PVC (polichlorek winylu)
Tworzywo to bywa wykorzystywane do produkcji pojemników na żywność, ale jego bezpieczeństwo budzi wątpliwości. Z PVC mogą wytwarzać się związki chemiczne zagrażające zdrowiu, tzw. dioksyny.
4 – LDPE (polietylen o niskiej gęstości)
Robi się z niego opakowania do żywności, folię spożywczą i torebki foliowe. Uznany jest jednak za mniej bezpieczny dla zdrowia niż HDPE.
5 – PP (polipropylen)
To obok HDPE jedno z najbezpieczniejszych tworzyw stosowanych do produkcji opakowań na żywność. Można wykorzystywać je powtórnie.
6 – PS (polistyren)
Polistyren to popularny styropian. Często wykorzystywany do produkcji pojemników do przewożenia żywności. Nie należy łączyć go z potrawami zawierającymi tłuszcz, ponieważ może wówczas wydzielać toksyny, często zmienia też smak potraw.
7 – OTHER
W ten sposób oznaczone są tworzywa, które nie powinny mieć kontaktu z żywnością. To dlatego, że wydzielają m.im. niebezpieczny dla zdrowia związek – bisfenol A.
Bisfenol A – dlaczego jest niebezpieczny?
Ten organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, określany skrótem BPA, jest chętnie i szeroko stosowany do produkcji tworzyw sztucznych. Jednak od pewnego czasu naukowcy alarmują, że bisfenol A to związek wywierający bardzo zły wpływ na nasze zdrowie.
Oskarża się go m.in. o wywoływanie zaburzeń hormonalnych (mówi się, że może być przyczyną coraz częstszych chorób tarczycy), a nawet działanie rakotwórcze. BPA sprzyja nadwadze, może powodować nadpobudliwości u dzieci, wpływa na powstawanie chorób neurodegeneracyjnych. Lista zarzutów jest długa.
Niedawno naukowcy z Uniwersytetu w Exeter w Wielkiej Brytanii ogłosili, że wysokie stężenie bisfenolu A zauważono u osób, które zapadły na chorobę wieńcową serca (choć nie potwierdzono jednoznacznie, że to właśnie ten związek był przyczyną rozwoju choroby).
Jak być eko – raport o ekologicznym życiu
Wzięli też pod lupę organizmy nastolatków. Zbadano grupę 94 młodych osób i okazało się, że bisfenol A znajdował się w układzie trawiennym aż 90% z nich. Badacze nie są w stanie powiedzieć, dlaczego akurat nastolatkowie są tak bardzo narażoną na szkodliwe działanie BPA grupą, podejrzewają jednak, że winne jest jedzenie fast-foodów pakowanych w pudełka, puszki i torebki zawierające ten szkodliwy związek.
W 2015 r organizacja EFSA (The European Food Safety Authority) ustaliła maksymalną, bezpieczną dla zdrowia dawkę dzienną bisfenolu A (BPA) na 4 µg/kg masy ciała/dzień (wcześniej wynosiła ona aż 50 µg/kg).
Na 2018 rok zapowiedziała także aktualizację oceny zagrożenia, jakie ten związek może powodować. Na razie jednak w Europie prawo nie zabrania stosowania BPA do produkcji opakowań do żywności. Wyjątek stanowią butelki dla niemowląt i dzieci. Od 2011 r decyzją Komisji Europejskiej zabroniona jest ich produkcja, import i sprzedaż.
Szukając produktów niezawierających bisfenolu A znów warto zwrócić uwagę na oznaczenia plastiku – symbole na opakowaniach i etykietach. Warto wybierać te, na których widnieje napis „BPA Free” (wolne od BPA).
Opakowania plastikowe – używaj ich zgodnie z przeznaczeniem
Jednym z warunków, żeby opakowania do żywności były bezpieczne, jest używanie ich zgodnie z przeznaczeniem. Pudełko po jogurcie niekoniecznie nadaje się do tego, żeby zamrozić w nim jedzenie, a wiaderko po serku nie sprawdzi się jako pojemnik na gorąca zupę…
Podgrzewanie w mikrofalówce
To, czy możemy wykorzystać opakowanie lub folię do podgrzania lub przechowania gorącego posiłku, powinno być wyraźnie zaznaczone na opakowaniu. Zanim więc podgrzejesz obiad w kuchence mikrofalowej, nie wyjmując go z pudełka, upewnij się najpierw, że znajduje się na nim symbol z rysunkiem kuchenki.
Powinna być tam również informacja, jaki jest dopuszczalny zakres temperatur. Dotyczy to zarówno podgrzewania, jak i chłodzenia.
Pogrzanie pojemnika, który nie jest przeznaczony do tego celu (np. włożenie do kuchenki posiłku w jednorazowym opakowaniu) może spowodować uwalnianie się pod wpływem ciepła toksyn do żywności.
Podobnie ma się sprawa z wkładaniem opakowań do zmywarki. Dlatego te, na których nie ma odpowiedniego oznaczenia, lepiej po prostu umyć ręcznie.
Zamrażanie w plastikowych opakowaniach
Okazuje się, że nie każdy plastikowy pojemnik nadaje się do używania w zamrażarce. Można wkładać do niej jedynie takie, na których umieszczono znaczek „śnieżynki”. Nieprzestrzeganie tych oznaczeń plastiku może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Należy też pamiętać o przestrzeganiu zakresu dopuszczalnych temperatur.
Gotowanie ryżu w plastikowej torebce – nie rób tego!
Duży problem stanowi używanie tworzyw sztucznych podczas gotowania czy pieczenia potraw. Wrzucenie do garnka ryżu czy kaszy w torebce jest może i wygodne, ale niezdrowe. Podczas ich gotowania wydziela się niebezpieczny Bisfenol A.
W czym najlepiej przechowywać żywność?
Jedzenie na wynos
Od pewnego czasu panuje moda na „diety pudełkowe”. Jedzenie w pojemniczkach dostajemy od firm zajmujących się cateringiem albo przynosimy sami z domu. Pakowane w plastik lub styropian obiady „jeżdżą” do szkolnych stołówek i do wielu przedszkoli. To wygodne i higieniczne. Czy zdrowe? To zależy, w co zostało zapakowane nasze jedzenie.
Pudełka przeznaczone do przenoszenia jedzenia powinny być wybierane świadomie i mądrze. Za najbezpieczniejsze opakowania z plastiku uznawane są te, które oznaczone są numerami 2 oraz 5, czyli wykonane z polietylenu lub polipropylenu.
Jedzenie w domu
W domu do przechowywania i podgrzewania żywności najlepiej używać pojemników szklanych, kamionkowych, ceramicznych i ze stali nierdzewnej. Nie wchodzą w reakcję z jedzeniem pod wpływem temperatury, nie zmieniają smaku potraw i są łatwe do utrzymania w czystości. Po prostu zdrowsze.
