Niebezpieczne trujące rośliny możemy spotkać na łące, w ogrodzie lub lesie. Jedne rośliny – jak pokrzywa czy barszcz Sosnowskiego – parzą. Inne – jak róża, agrest, maliny czy jeżyny – kłują. Jeszcze inne – jak wilcza jagoda, którą można pomylić z borówką – mają trujące owoce.
Spis treści
Dlaczego rośliny trują?
Wszystkie te groźne atrybuty i substancje toksyczne to mechanizmy obronne wytwarzane przez rośliny w ich środowisku naturalnym po to, aby przedłużyć gatunek. Mają więc za zadanie odstraszać zwierzęta roślinożerne, ptaki i owady przed ich zjadaniem, a także chronić je przed pasożytami i chorobami.
Niestety takie mechanizmy obronne wytwarza też wiele gatunków roślin doniczkowych. Wśród trujących kwiatów domowych znajdują się dobrze nam znane i popularne odmiany. Efektowne wybarwienie liści, piękne kwiaty i kolorowe owoce sprawiają, że wybieramy je chętniej niż inne.
Ten atrakcyjny wygląd kwiatów doniczkowych skutecznie usypia naszą czujność. Nawet nie spodziewamy się, że dostępna w każdej kwiaciarni roślina jest w istocie bardzo niebezpieczna. Szczególnie powinniśmy rozważnie wybierać kwiaty, gdy mamy małe dzieci. Maluchy często z ciekawości wąchają kwiatki, dotykają je, a nawet wkładają do buzi i połykają. To samo dotyczy zwierząt domowych.
Ogródek warzywny na balkonie – 7 warzyw, które możesz hodować w domu
Kwiaty doniczkowe, na które trzeba uważać
Lista trujących gatunków roślin domowych jest niestety długa. Znajdują się na niej m.in. trujące rośliny doniczkowe należące do rodziny:
- obrazkowatych – oprócz difenbachii są to: filodendron, alokazja, anturium oraz monstera
- psiankowatych – m.in. papryka roczna i psianka koralowa
- wilczomleczowatych – oprócz gwiazdy betlejemskiej i krotonu, są to: wilczomlecz lśniący, czyli korona cierniowa oraz wilczomlecz trójżebrowy
- amarylkowatych – m.in. amarylis i kliwia
Rośliny doniczkowe, które mogą być niebezpieczne
- fikus
- oleander
- passiflora
- cyklamen perski (błędnie nazywany czasami fiołkiem alpejskim)
- hoja
Trujące rośliny doniczkowe, których lepiej unikać
1. Gwiazda betlejemska
Należy do rodziny wilczomleczowatych, znana jest również jako poinsecja oraz wilczomlecz nadobny. Gwiazda betlejemska trująca jest w każdym swoim fragmencie. Występuje w niej trujący sok mleczny (zawierający kwas euforbowy, euforbinę oraz związki cyjanogenne), który może spowodować zaczerwienienie skóry, podrażnienie jamy ustnej, a po zjedzeniu liści czy owoców zatrucie pokarmowe.
2. Kroton
Również z rodziny wilczomleczowatych. Jak wszystkie należące do niej gatunki kroton zawiera biały toksyczny sok (najwięcej w łodydze i liściach). Kontakt z sokiem może spowodować wysypkę i pieczenie oczu. Zjedzenie czy żucie liści powoduje wymioty i biegunkę.
3. Difenbachia
Difenbachia należy do rodziny obrazkowatych. Zawiera igiełkowate kryształy szczawianu wapnia (rafidy), które mają działanie drażniące. Włożenie liścia do ust może spowodować obrzęk warg, języka, krtani, ból brzucha.
Do tej rodziny należą także:
- anturium
- monstera
- filodendron
4. Skrzydłokwiat
Również z rodziny obrazkowatych. Skrzydłokwiat nazywany jest lilią domową ze względu na piękne białe kwiaty. Jego drugą zaletą jest walka smogiem. Skrzydłokwiat pochłania z powietrza związki chemiczne, tj. benzen, formaldehyd, ksylen znajdujące się w smogu.
Jednak jego liście i kwiaty zawierają alkaloidy i szczawiany wapnia. Wzięte do ust (przez dziecko lub zwierzę) mogą podrażnić skórę oraz błonę śluzową jamy ustnej, gardła i przełyku.
5. Bluszcz pospolity
Bluszcz należy do rodziny araliowatych. Zawiera saponiny, związki które mogą wywołać zatrucia z:
- nudnościami
- wymiotami
- bólem głowy
- przyspieszonym pulsem
- wysypką
- bezdechem
Kontakt skóry z roślinnym sokiem może wywołać zaczerwienienie.
6. Koleus
Koleus należy do rodziny jasnotowatych. Ze względu na dekoracyjne, pięknie wybarwione liście powszechnie nazywany bywa kolorową pokrzywką lub pokrzywką brazylijską. Właśnie w kolorowych liściach występują diterpeny, których spożycie może spowodować:
- przyspieszenie pulsu
- ociężałość
- zaburzenia widzenia
7. Psianka koralowa i paprykowa
Te trujące rośliny doniczkowe należą do rodziny psiankowatych. Mają ozdobne kolorowe owoce przypominające małe pomidorki i papryczki. Psianki wyglądają niezwykle apetycznie, więc mogą łatwo skusić dziecko. Zawierają groźną solaninę, która może wywołać:
- nudności
- bóle brzucha
- wymioty
- biegunkę
8. Dracena
Dracena należy do rodziny szparagowatych. Jedna z najpopularniejszych w Polsce trujących roślin doniczkowych. Ma atrakcyjny wygląd, szybko rośnie i nie jest wymagająca. Głównym źródłem niebezpieczeństwa są znajdujące się w jej liściach saponiny, które w większych dawkach są toksyczne, wywołują wymioty, mogą uszkadzać szpik kostny.
Draceny to rośliny trujące dla kota. Pupile lubią podgryzać ich liście.
Toksyczna konwalia majowa
Aż trudno uwierzyć, że subtelna konwalia majowa, która kojarzy się z wiosną i pierwszą komunią również jest bardzo niebezpieczna. I to wszystkie jej części, a nawet woda, w której stała. Przedostają się do niej bowiem glikozydy nasercowe, które są szczególnie groźne dla dzieci i mogą prowadzić u nich do uszkodzenia serca, a nawet śmierci. Dlatego należy bardzo uważać, aby omyłkowo nie wypić wody, w której stały konwalie.
Do groźnego zatrucia może dojść także po zjedzeniu jej czerwonych owoców, z kolei sok z konwalii powoduje podrażnienie i zaczerwienienie skóry, dlatego kwiaty najlepiej zrywać w rękawiczkach. Dotykanie liści i kwiatów nie jest niebezpieczne, ale dla pewności warto potem szybko umyć ręce. Bez obaw można je na pewno wąchać.
Trujące rośliny doniczkowe – w jaki sposób można się nimi zatruć?
Do zatrucia lub podrażnienia skóry dochodzi zazwyczaj przez przypadek lub nieświadomy kontakt z trującą rośliną doniczkową. Niekiedy nawet jej krótkie dotknięcie może prowadzić do podrażnienia. Zazwyczaj od razu pojawia się wtedy zaczerwienienie lub wysypka. Objawy zatrucia kwiatem domowym mogą jednak wystąpić dopiero po jakimś czasie. Zwłaszcza, gdy dziecko zjadło fragment rośliny.
Przyczyny zatrucia pokarmowego lub podrażnienia skóry:
- zjedzenie fragmentu rośliny: liści, owoców, kwiatów lub korzeni
- dotykanie liści, łodygi lub kwiatu
- kontakt skóry z sokiem z rośliny
- wypicie wody z podstawki
Objawy zatrucia rośliną doniczkową
Czasami szkodliwe substancje zawarte w trujących roślinach wywołują łagodne objawy, których nawet możemy nie zauważyć.
Łagodne objawy zatrucia kwiatami domowymi
- podrażnienie i zaczerwienienie skóry
- swędzenie lub pieczenie skóry
- lekki obrzęk błon śluzowych nosa i gardła
- łzawienie oczu
Może się jednak zdarzyć, że w wyniku kontaktu z trującym związkiem wystąpią bardzo poważne objawy.
Ostre objawy zatrucia rośliną doniczkową
- zaburzenia oddychania
- ból głowy
- zapalenie spojówek
- nudności i wymioty
- biegunka
- drgawki
- przyspieszone lub zwolnione tętno
- ślinotok
- zaburzenia widzenia
Wrażliwość na substancje toksyczne zawarte w roślinach jest sprawą indywidualną. Ten sam związek u różnych osób może wywołać zupełnie odmienne skutki. Generalnie jednak należy liczyć się z tym, że ostre objawy zatrucia występują najczęściej u osób borykających się z różnego typu alergiami.
Trujące rośliny doniczkowe – jak postępować w przypadku zatrucia?
1. Należy niezwłocznie wezwać pogotowie lub zawieźć osobę z niepokojącymi objawami na SOR
Koniecznie trzeba poinformować lekarza, jaka trująca roślina doniczkowa wywołała zatrucie (trzeba więc wcześniej sprawdzić jej nazwę). Warto także zabrać ją lub jeśli jest duża jej fragment (w woreczku, z zastosowaniem zasad ostrożności) do szpitala. Ułatwi to postawienie trafnej diagnozy i rozpoczęcie leczenia.
2. Do czasu przyjazdu pogotowia postępujemy w zależności od okoliczności
Jeśli doszło do zatrucia w wyniku zjedzenia rośliny, należy usunąć z ust dziecka lub osoby dorosłej jej resztki i przemyć jamę ustną wodą. Dziecku podajemy do picia letnią przegotowaną wodę. U osoby dorosłej – jeśli jest przytomna – możemy spróbować wywołać wymioty.
Jeśli trujący sok dostał się do oczu, należy przemyć je dużą ilością letniej wody i zgłosić się do okulisty. W przypadku kontaktu soku z rośliny ze skórą i powstaniu podrażnienia, zaczerwienia lub pęcherzy należy szybko usunąć substancję ze skóry przemywając ją letnią wodą.
3. W przypadku zatrucia u zwierząt postępujemy analogicznie jak z ludźmi
I najszybciej jak to możliwe odwozimy pupila do weterynarza.
4. Jeżeli istnieje podejrzenie, że doszło do zatrucia rośliną, ale nie wystąpiły jego objawy, nie należy czekać na ich pojawienie się. Trzeba jak najszybciej zawieźć poszkodowaną osobę do szpitala, a zwierzę do weterynarza
Pamiętajmy, aby zabrać ze sobą roślinę doniczkową (lub jej fragment), która mogła być przyczyną zatrucia.
Rośliny niebezpieczne dla kota, psa i innych zwierząt domowych
Trujące rośliny doniczkowe – jakie środki ostrożności zachować?
Jeśli wiemy, które z roślin doniczkowych w naszym domu są niebezpieczne powinniśmy:
- ustawić je w miejscach trudno dostępnych dla dzieci i zwierząt domowych
- w żadnym wypadku nie stawiać ich na podłodze i niskich meblach
- do prac pielęgnacyjnych, a nawet zwykłego podlewania wskazane jest używanie rękawiczek ochronnych, a po wykonaniu tych czynności, dokładne umycie rąk
- należy natychmiast sprzątać wszystkie opadające na podłogę liście i kwiaty, aby dziecko lub zwierzęta nie zdążyły mieć z nimi kontaktu
Zdecydowanie najtrudniej jest uniemożliwić dostęp do trujących roślin kotom. O ile w przypadku dzieci czy psów rozwiązaniem jest ustawienie roślin wysoko lub w miejscu trudno dostępnym, o tyle w przypadku kota, który lubi i potrafi skakać oraz wspinać się, trudno takie miejsce znaleźć. W takim przypadku często jedynym rozwiązaniem pozostaje rozważenie pozbycia się z domu problematycznych gatunków.
Źródła:
- www.atlas-roslin.pl
- www.swiatkwiatow.pl
- https://poradnikogrodniczy.pl/trujace-rosliny-doniczkowe.php
