Jeśli od jakiegoś czasu myślałaś o tym, by zacząć uprawiać własne warzywa na balkonie, ale zawsze jakoś za szybko mijał właściwy moment na zajęcie się tym tematem, w tym roku masz doskonałą okazję!
Wiele nasion czy nawet sadzonek można kupić przez Internet, ziemię i doniczki także. Trzeba jednak zacząć działać szybko. Im prędzej zasiejesz, tym prędzej zbierzesz. Nawet nie spodziewasz się, ile pełnych witamin pyszności można uprawiać na balkonie!
Zioła na balkonie – które warto mieć pod ręką?
Spis treści
Ogródek warzywny na balkonie
Czego potrzebujesz do rozpoczęcia własnej uprawy?
- skrzynki balkonowe – najlepsze będą te dość głębokie co najmniej 30 cm, ale im głębsze, tym lepsze
- ziemia uniwersalna lub do warzyw (nie nadaje się do takich upraw torf, zarówno kwaśny, jak i odkwaszony)
- obornik granulowany lub kompost naturalny
- wybrane nasiona lub sadzonki
- rękawiczki ogrodnicze
- pazurki lub inne narzędzie pomocne przy pieleniu i spulchnianiu gleby
Aby przygotować glebę pod uprawę, trzeba napełnić skrzynkę ziemią z domieszką kompostu (ok. ¼) lub z kilkunastoma granulkami obornika. Następnie trzeba ją lekko ubić i zrosić. Większość nasion przysypuje się warstwą ok. 1 cm ziemi, ale warto kierować się wskazówkami na opakowaniu.
Hortiterapia – ogród, który leczy
1. Pietruszka naciowa
Nie można chyba przecenić wartości zdrowotnych tych drobnych zielonych listków. Łyżka posiekanej natki pietruszki pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C, a ta substancja jest także świetnym towarzystwem dla znajdującego się w listkach żelaza (bo ułatwia jego przyswajanie przez organizm).
Natka pietruszki ma również składniki mineralne, takie jak kwas foliowy, magnez, wapń i potas oraz witaminy A (a dokładniej beta-karoten) oraz E.
Żucie listków pietruszki odświeża oddech. Napar z natki (łyżka posiekanych listków zalana szklanką wrzątku) wspiera pracę układu moczowego – taka herbatka jest pomocna przy infekcjach pęcherza moczowego oraz w kamicy nerkowej. Działa też moczopędnie, dzięki czemu ułatwia oczyszczanie organizmu z produktów przemiany materii oraz zapobiega obrzękom (np. przed menstruacją).
Jak i kiedy siać pietruszkę na balkonie?
Do uprawy na balkonie nadają się wszystkie dostępne w sklepach odmiany natki pietruszki, jednak najbardziej polecane to Astra (o liściach kędzierzawych) oraz Festival i Karnaval (o liściach gładkich). Ich listki szybko się regenerują – nowe wyrastają ze środka, zatem z każdej rośliny można je zrywać co kilka dni.
Pietruszkę naciową można wysiewać już od marca, nie boi się ona niewielkich przymrozków, zatem nie trzeba jej okrywać. Na pierwsze zbiory można liczyć dopiero po ok. 3 miesiącach, ale za to świeże listki będą pojawiać się aż do zimy.
2. Rzodkiewka
Jemy ją oczywiście głównie dla jej ostrego smaku, ale przy okazji dostajemy w pakiecie cały zestaw korzyści zdrowotnych. Zawarte w niej związki siarki wzmacniają włosy i paznokcie, ma sporo potasu regulującego ciśnienie krwi, wpływa też świetnie na trawienie, przyspiesza metabolizm oraz… działa wykrztuśnie. A przy tym ma jedynie 16 kcal w 100 g.
Jak i kiedy siać rzodkiewkę na balkonie?
Uprawa rzodkiewki na balkonie jest dziecinnie prosta. Wysiewamy ją w kwietniu (potem można dosiewać kolejne porcje), podlewamy i czekamy, aż urośnie. Dobrze znosi przesadzanie (gdy wzejdzie zbyt gęsto, część siewek warto przepikować do innej skrzynki) i chwilowe przesuszenie.
Nie szkodzi jej niewielki przymrozek (gdy jednak meteorolodzy zapowiadają temperaturę poniżej -2-3 st. C trzeba ją okryć). Najsmaczniejsza jest młoda, jeśli nie damy rady zjeść wszystkiego w ciągu ok. 2 tygodni od i przetrzymamy ją zbyt długo, staje się łykowata.
Rośliny miododajne. Stwórz ogród, który pokochają owady
3. Szczypiorek i dymka
Zielone listki mają mnóstwo witaminy K, która wzmacnia kości oraz folianów poprawiających działanie układu nerwowego. Są także dobrym źródłem miedzi, żelaza i magnezu. Dodatkowo mają dużo allicyny o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych.
Regularne dodawanie szczypiorku do potraw zmniejsza także poziom cholesterolu oraz pozytywnie wpływa na wzrok – ma on sporo karotenoidów, w tym luteiny i zeaksentyny, dzięki czemu zmniejsza ryzyko zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej.
Jak i kiedy siać szczypiorek na balkonie?
Tę wartościową roślinę możemy uprawiać na dwa sposoby. Ten szybszy, to zakup dymki (drobne cebulki) i posadzenie jej wprost do ziemi. Już po kilku tygodniach pojawią się pierwsze zielone listki szczypiorku. Inny sposób, to zasianie go prosto do skrzynki. Wschodzi po ok. 2 tyg. ale na zbiór trzeba poczekać dłużej.
Warto pamiętać o regularnym podlewaniu roślin, ale nie wolno ich przelewać (podłoże musi wyschnąć przed kolejnym nawodnieniem), gdyż zbyt mokra gleba sprzyja gniciu części podziemnej i występowaniu chorób grzybowych.
Domek dla owadów – jak go zbudować?
4. Sałata
Składa się głównie z wody i soli mineralnych, ma też sporo błonnika, jest zatem idealną propozycją dla osób odchudzających się (oczywiście w wersji bez śmietany!). Jej najważniejsze składniki mineralne to: beta-karoten, kwas foliowy, wapń i potas.
Kilka listków świeżej, niepryskanej sałaty na każdej kanapce zapewni nam całkiem sporą porcję tych odżywczych mikro- i makroelementów. I to bez dodatku azotanów, które sałata uprawiana przemysłowo gromadzi najwięcej ze wszystkich warzyw.
Jak i kiedy siać sałatę na balkonie?
Sałatę można wysiewać co tydzień, przez całą wiosnę i początek lata, bo wtedy będziemy mieć świeże listki przez cały sezon. Na balkon nadaje się właściwie każda odmiana. Wybierając nasiona warto tylko zwrócić uwagę na to, czy jest ona wczesna (takie są najbardziej odporne na niskie temperatury, które mogą pojawić się jeszcze w maju) czy późna (lubi ciepło, będzie więc idealna do upraw letnich).
Lepsze są odmiany liściowe, a nie głowiaste, chyba, że mamy dużo miejsca (główka może mieć nawet ok. 30 cm średnicy). Jeśli kilka siewek przepikujemy, gdy osiągną one ok. 3-5 cm wysokości w taką właśnie dużą skrzynkę, to wówczas zawiążą się piękne główki.
5. Pomidorki koktajlowe
Mają tyle samo wartości odżywczych, co te większe, ale wymagają znacznie mniej miejsca i poświęconego na pielęgnację czasu. Ich soczysty miąższ to prawdziwa witaminowa bomba z mnóstwem witamin C, E, PP i K oraz składników mineralnych, od potasu po żelazo, wapń, miedź, mangan i kobalt. Poza tym, że plonują pewnie i obficie, to jeszcze cieszą oczy swymi malowniczymi gronami.
Jak i kiedy siać pomidory na balkonie?
Najlepiej wysiać nasiona pomidorów (np. odmiany Koralik) w domu nawet już w marcu i młode roślinki przesadzić na balkon w maju. Ale można także zasiać je wprost do skrzynki lub kupić gotowe sadzonki. Pomidory są bardzo wrażliwe na mróz, zatem na balkon można je wystawić dopiero po majowych przymrozkach (zwykle w połowie miesiąca). Pod każdą roślinę warto wrzucić kawałek skórki z banana, bo ma ona sporo potasu, który pomidor chłonie jak gąbka. Potem wystarczy tylko podlewać i patrzeć jak rosną.
Gdy zaczną kwitnąć, trzeba je lekko potrząsnąć, aby zapylić kwiat – wtedy zawiążą się owoce. Pomidorków koktajlowych nie formujemy i nie obcinamy im bocznych przyrostów (to jest wymagane w uprawie zwykłych pomidorów). Bardzo rzadko chorują i owocują pięknie przez całe lato. A gdy nadejdą jesienne chłody, skrzynkę można zabrać do domu – jest wówczas szansa na własne pomidory aż do września czy nawet października.
Jak pielęgnować zioła z supermarketu?
6. Fasolka szparagowa
Możemy wybierać pomiędzy dwoma odmianami: żółta ma więcej potasu i fosforu, a zielona kwasu foliowego i beta-karotenu. Oba rodzaje mają mnóstwo błonnika i doskonale można je uprawiać w balkonowych skrzynkach.
Jak i kiedy siać fasolkę szparagową na balkonie?
Fasolkę szparagową można wysiać już w kwietniu np. do torfowych kubeczków a w maju przesadzić do skrzynek. Ale dobrym pomysłem jest również wysiewanie kolejnych porcji nasion (np. po 5-10) co 1-2 tygodnie, co pozwoli na przedłużenie okresu zbioru na całe lato. Najlepsza odmiana fasoli szparagowej na balkon to Mascotte, bardzo plenna, przeznaczona specjalnie do uprawy w pojemnikach. Ale jeśli masz na balkonie pergolę, możesz posiać także inne odmiany, które w większości potrzebują silnej podpory.
7. Rukola
Rukola to kolejna roślina doskonała dla początkujących balkonowych ogrodników. Dodatek jej pikantnych listków do sałatki czy pizzy wprowadzi śródziemnomorski akcent w naszej kuchni, a przy tym dostarczy sporo witaminy K i wapnia – żeby wymienić tylko najbardziej podstawowe składniki odżywcze. Oprócz tego zawiera, jak wszystkie rośliny zielone, sporo folianów i antyoksydantów. Podobno jest także afrodyzjakiem!
Jak i kiedy siać rukolę na balkonie?
Niektórzy mówią, że jest jak chwast – rośnie tam, gdzie ją posieją i tam, gdzie wcale nie chcielibyśmy, żeby rosła. Takie stwierdzenie dotyczy oczywiście głównie grządek, po których rozpełza się błyskawicznie opanowując sąsiednie uprawy. Na balkonie trzeba dla niej przeznaczyć osobną skrzynkę, gdyż uprawiana razem z sałatą czy rzodkiewką szybko zdominuje swoją sąsiadkę.
Rukolę można posiać wcześnie, nie boi się niewielkiego mrozu, ale znajdźmy dla niej lekko zacienione miejsce (w słońcu bardzo szybko zaczynać puszczać kwiatowe pędy). Rośnie bardzo szybko, wschodzi już po kilku dniach od posiania, a niedługo potem można liczyć na pierwsze zbiory. Warto tylko pamiętać o regularnym ścinaniu, gdyż najsmaczniejsze są młode listki. Jeśli ocieplimy skrzynkę przed zimą, jest spora szansa, że rukola przetrwa do kolejnego sezonu!
Warzywnik w ogrodzie – jak go założyć?
