Maska antysmogowa – jaką wybrać, aby skutecznie chronić się przed smogiem?

Jak chronić się przed smogiem w Polsce?

1. Nie tylko zimą grozi nam smog w Polsce. Latem występuje też zjawisko smogu fotochemicznego, znanego też pod nazwą fotosmog. Powinniśmy stale monitorować powietrze. Pomóc nam w tym mogą specjalne aplikacje na smartfony, takie jak Plume, Zanieczyszczenie Powietrza czy Jakość Powietrza w Polsce. Wszystkie zostały stworzone przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
2. W przypadku wysokiego wskaźnika lub przekroczenia dopuszczalnych norm dla smogu wskazane jest ograniczenie pobytu na zewnątrz oraz zrezygnowanie ze sportów „na świeżym powietrzu”.
3. Jeśli ogłoszony zostanie alarm smogowy powinno się zostać w budynku, w którym aktualnie się przebywa. Polskie normy wymagane do ogłoszenia stanu alarmowego wynoszą 300 μg/m3 dla pyłu zawieszonego PM10 i są o wiele bardziej liberalne niż w innych europejskich państwach. Dla porównania we Francji ogłasza się alarm smogowy przy średnim dobowym zanieczyszczeniu pyłem PM10 wynoszącym 80 µg/m3, w Holandii i na Węgrzech przy 100 µg/m3, w Czechach i na Słowacji przy 150 µg/m3.
4. Warto nosić ze sobą maseczkę antysmogową lub antysmogowe filtry do nosa, by w razie potrzeby móc je zastosować.
5. Aby zmniejszyć emisje zanieczyszczeń zaleca się korzystanie z transportu publicznego zamiast z prywatnego auta.
6. Wpływ szkodliwych związków chemicznych zmniejszymy, myjąc często ręce i twarz oraz odkurzając mieszkanie.
7. Warto rozważyć zakup oczyszczaczy powietrza do domu.

Jakość powietrza w Polsce. Raport Polskiego Alarmu Smogowego

Maska antysmogowa – co warto o niej wiedzieć?

Maska antysmogowa to dobry sposób na zabezpieczenie się przed wdychaniem zanieczyszczonego powietrza. Coraz więcej osób decyduje się na jej zakup w trosce o swoje zdrowie, ale jej noszenie nie jest na razie zbyt popularne. Nie stała się modna, tak jak np. aparat ortodontyczny wśród młodzieży.

Niektórzy zwyczajnie wstydzą się ją nosić, obawiając się, że zostaną uznani za hipochondryków. Inni często po prostu nie wiedzą kiedy powinno się ją założyć, czy dla każdego jest wskazana oraz jaki model wybrać i na co zwrócić uwagę przy zakupie.

Kiedy zakładać maskę antysmogową?

Nie ma żadnych odgórnych wytycznych, przy jakich stężeniach pyłów powinno się nosić maskę antysmogową. Dobrze jest jednak ją zakładać gdy poziom PM10 przekroczy dopuszczalną w Polsce i Europie normę 50 jednostek na metr sześcienny.

W dni kiedy poziom pyłu PM10 przekroczy stan alarmowy, czyli 300 μg/m3, najlepiej nie wychodzić na dwór, jeśli jest to konieczne, wskazane jest wtedy jej założenie.

Dr Piotr Dąbrowiecki radzi, aby zachować zdrowy rozsądek i indywidualnie oceniać sytuację. – Jeśli zauważamy, że przy wzroście zanieczyszczenia do jakiegoś konkretnego poziomu, zaczynamy mieć problemy ze zdrowiem, zwłaszcza ze strony układu oddechowego, następnym razem wcześniej podejmijmy środki zapobiegawcze, np. załóżmy maseczkę antysmogową – wyjaśnia.

Z kolei Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego zwraca uwagę, że im dłuższa ekspozycja na smog, tym większe ryzyko, że zachorujemy. – Jeśli raz w życiu wypalimy papierosa, to nie stanie się nam nic złego. Ale jeśli przez 20 lat będziemy wypalać kilka papierosów dziennie, to na pewno odbije się to negatywnie na naszym zdrowiu – precyzuje.

Kto nie powinien nosić maski?

Chociaż zawarte w smogu substancje szkodzą każdemu z nas, są osoby, którym lekarze nie zalecają stosowania masek antysmogowych. Ze względu na zainstalowane w nich filtry oddychanie w nich jest bowiem mniej lub bardziej utrudnione i często wiąże się z dyskomfortem.

Zakaz ten dotyczy:

• kobiet w ciąży
• dzieci poniżej 8-10 roku życia (ich układ oddechowy nie jest jeszcze rozwinięty) -> sprawdź: jak smog wpływa na zdrowie dzieci
• osób starszych
• osób o słabych mięśniach układu oddechowego (przepona, mięśnie międzyżebrowe)
• osób z problemami układu oddechowego (astma)

– Maseczka antysmogowa to nie jest patent dla każdego astmatyka (…). Gdy osoba chora, np. z dusznościami założy maskę, może sobie nawet zaszkodzić – zwraca uwagę  dr Piotr Dąbrowiecki. Jego zdaniem, dobrze by było, gdyby o noszeniu lub nienoszeniu maski antysmogowej z filtrem decydował lekarz, jednak często jest to niemożliwe, bo program naszej edukacji medycznej nie obejmuje wpływu środowiska na zdrowie.

Co ciekawe, osoby, którym nie zaleca się noszenia maseczek antysmogowych są jednocześnie grupą najbardziej narażoną na negatywne skutki smogu. Dlatego też powinny one unikać wychodzenia z domu, w czasie gdy stężenie pyłów jest wysokie.

Lekarze nie są natomiast jednomyślni, jeśli chodzi noszenie masek antysmogowych przez osoby uprawiające sport. Część z nich uważa, że każda aktywność jest dobra, nawet w dni, kiedy czystość powietrza nie jest najlepsza. Zalecają jej zaprzestanie jedynie w przypadku alarmu smogowego. Inni z kolei twierdzą, że bezpieczniej jest zaniechać biegania czy jazdy na rowerze lub zastąpić je aktywnością pod dachem już wtedy, gdy poziom PM10 przekracza dopuszczalną normę 50 μg/m3.

Podczas wysiłku bowiem wdychamy dwa, a nawet trzy razy więcej powietrza niż w czasie zwykłego marszu, więc tym samym więcej szkodliwych substancji dostaje się do organizmu. Tymczasem wielu sportowcom oddychanie z zakrytymi ustami i nosem podczas dużego wysiłku po prostu sprawia problem i z tego powodu często rezygnują z używania nawet profesjonalnej maski.

Jaki wpływ na zdrowie ma powietrze, którym oddychamy?

Jaką maskę antysmogową wybrać?

Wybór maski antysmogowej zawsze jest wyborem subiektywnym, jedni zwracają uwagę na skuteczną ochronę, inni na wygląd, a jeszcze inni na komfort oddychania i noszenia. Istotna jest także cena, i to nie tylko maski, ale też filtrów do niej.

Żadna maska antysmogowa nie zapewni stuprocentowej ochrony przed zanieczyszczeniami i pyłem, ale te z dobrymi filtrami mogą w znacznym stopniu ograniczyć zanieczyszczenia we wdychanym powietrzu.

Stowarzyszenie Polski Alarm Smogowy nie rekomenduje konkretnych typów masek, marek ani firm, które je oferują. – Jesteśmy organizacją pozarządową nie możemy więc i nie chcemy promować komercyjnych produktów. Sugerujemy natomiast, aby przy zakupie zwracać uwagę, czy maska antysmogowa posiada certyfikat europejski CE oraz czy spełnia wymogi polskich norm – poinformował nas Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego.

Rodzaje maseczek antysmogowych

Aby ułatwić klientom wybór produktu spełniającego wymagania określone w przepisach i dobrze chroniącego, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta przygotował poradnik, w którym informuje, na co należy zwracać uwagę przy zakupie masek filtrujących (potocznie zwanych antysmogowymi) oraz tłumaczy skróty, które widnieją na ich opakowaniach. Znajdziemy w nim m.in. następujące wyjaśnienia:

• CE – oznacza, że producent przeprowadził procedurę oceny zgodności i deklaruje, że produkt spełnia wszystkie wymagania techniczno-prawne. Nie powinno się kupować maski filtrującej bez takiego oznakowania
• FFP1, FFP2, FFP3 – wskazuje klasę ochrony filtra: 1 – 80 proc. ochrony przed mikropyłami, 2 – 94 proc. ochrony, 3 – 99 proc. ochrony
• NR – półmaska jednorazowego użytku. Nie należy jej zakładać ponownie i nosić dłużej niż 8 godzin
• R – półmaska wielokrotnego użytku

W sklepach i internecie możemy spotkać także maski ochronne z oznaczeniem N95 i N99. Wskazują one również na klasę ochrony filtra, ale stosowane są na rynku amerykańskim. Gwarantują ochronę odpowiednio na poziomie 95 i 99 proc. Certyfikaty amerykańskie i europejskie są wiążące zarówno na terenie Stanów Zjednoczonych, jak i Europy.

Oprócz oznaczeń, istotną sprawą przy wyborze maski antysmogowej jest odpowiednie dobranie jej rozmiaru, tak aby idealnie przylegała do kształtu twarzy oraz skutecznego filtra.

Filtry do masek antysmogowych

Do wyboru są trzy rodzaje filtrów:

1. filtr węglowy – zapewnia 99,9% ochronę przed pyłami o wielkości 0,1 mikrometra oraz większymi, a także przed alergenami i wirusami (sprawdź też maseczki antywirusowe)
2. filtr HEPA – znany z odkurzaczy, wykonany ze szkła spiekanego, zapewnia 97% ochronę przed mikropyłami, w porównaniu z filtrem węglowym przepuszcza o 40% więcej powietrza i z tego względu zalecany jest dla sportowców
3. filtr wymienny – połączenie filtra klasy HEPA i węglowego (najwyższej jakości filtr, zapewnia 97% ochrony przed mikropyłami, również przepuszcza o 40% więcej powietrza i dlatego zalecany jest dla sportowców)

Nowością są na rynku filtry wykorzystujące biotechnologię, które nie tylko jak magnes wyłapują z powietrza wszelkie zanieczyszczenia, ale także je neutralizują, a nie tylko filtrują. Nowatorskim rozwiązaniem jest także wykorzystanie membran z nanowłókien w kominach i chustach antysmogowych, pozwalają one na bezproblemowe oddychanie a poza tym można je wielokrotnie prać po zanieczyszczeniu w delikatnych płynach.

Wskazane jest także, aby maska antysmogowa wyposażona była w zawór wentylacyjny, odprowadzający wilgoć. Ułatwia on oddychanie, zapobiega parowaniu i gromadzeniu wilgoci wewnątrz. Modele, które ich nie posiadają, w przypadku aktywności fizycznej mogą gromadzić więcej wilgoci.

Ponieważ do oddychania w masce trzeba się przyzwyczaić producenci i importerzy sugerują, aby jako pierwszy wybierać model jednorazowy, który jest znacznie tańszy, a dopiero później zdecydować się na taki z wymiennym filtrem.

Skutki zanieczyszczenia powietrza – jak smog rujnuje nasze zdrowie

Źródła:

1. www.krakowskalarmsmogowy.pl
2. www.polskialarmsmogowy.pl
3. www.smoglab.pl
4. https://airly.eu
5. smogwawelski.org
6. „Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie”, aut. dr Jakub Jędrak, prof. Ewa Konduracka, dr hab. Artur Badyda oraz dr med. Piotr Dąbrowiecki, wyd. przez stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy
7. Raport „Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami”, Najwyższa Izba Kontroli
8. Poradnik dla konsumentów „Na co zwrócić uwagę podczas kupowania półmasek filtracyjnych”, UOKiK, 2017 rok