Spis treści
Rumianek – podstawowe informacje
Rumianek lekarski (Chamomilla recutita, syn. Matricaria chamomilla) należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). Rośnie w Europie, Azji, Ameryce i Australii. W Polsce występuje pospolicie na łąkach, nieużytkach, miedzach. Ta roślina jednoroczna jest też uprawiana w gospodarstwach i ogrodach.
Surowiec zielarski stanowią kwiaty rumianku – świeże lub wysuszone koszyczki (Chamomillae anthodium) zbierane na początku kwitnienia. Ich głównym składnikiem jest olejek eteryczny (znajduje się w nim m.in. bisabobol i azuleny). Ponadto kwiaty zawierają:
- pochodne flawonowe (apigenina, 7-glukozyd apigeniny)
- kumaryny
- kwasy fenolowe
- polisacharydy
- witamina C
- sole mineralne
Dzięki tym substancjom rumianek wykazuje właściwości prozdrowotne.
Rumianek – zastosowanie
Ziele rumianku stosuje się:
- wewnętrznie: przy dolegliwościach żołądkowo-jelitowych (skurcze żołądka i jelit, wzdęcia, odbijanie, stany zapalne przewodu pokarmowego), w redukowaniu stresu
- zewnętrznie: miejscowo w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych (płukanie jamy ustnej i gardła), do inhalacji, kąpieli, płukanek, maści (np. przy hemoroidach)
Ponadto kwiat rumianku wykazuje łagodne działanie uspokajające i zalecany jest przy dolegliwościach trawiennych o podłożu emocjonalnym.
Dawkowanie rumianku
Napar z rumianku zaleca się pić 3–4 razy dziennie po ¾ szklanki,w zależności od dolegliwości. Należy zalać 1 łyżkę kwiatów rumianku szklanką wrzątku i przykryć. Po 10 minutach napar jest gotowy do picia. W aptece można kupić gotowe saszetki do zaparzania herbaty, które zawierają odmierzoną porcję ziela. Dzieciom można zaparzyć saszetkę 1,5 g. Jest to jednorazowa dawka rumianku o działaniu przeciwzapalnym i przeciwskurczowym.
Czy rumianek można pić codziennie?
Herbata rumiankowa jest napojem bezpiecznym i nie ma precyzyjne określonego sposobu dawkowania. Można pić ją zarówno rano, jak i wieczorem. Warto jednak pamiętać, że ziele to stosowane w nadmiarze może wywołać skutki uboczne (np. mdłości), a u osób ze skłonnościami do alergii – reakcję uczuleniową. Zaleca się pić nie więcej niż 3 szklanki dziennie.
Napar z rumianku wykazuje przede wszystkim działanie rozluźniające i ułatwiające zasypianie. Rumianek w postaci herbaty ułatwia trawienie po obfitych posiłkach – warto sięgać po nią rano po śniadaniu. Należy pamiętać, że jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej niż 1 tydzień, trzeba zasięgnąć porady lekarskiej.
Rumianek – przeciwwskazania
Rumianek jest rośliną zalecaną zarówno dorosłym, osobom w podeszłym wieku, jak i dzieciom. Herbatka rumiankowa to jeden z pierwszych napojów w diecie maluszków. Niestety rumianek może wywołać reakcję alergiczną. Ostrożność powinny zachować osoby, które wykazują nadwrażliwość na rośliny z rodziny astrowatych (m.in. ambrozję, chabry, bylicę).
Rumianek może też wchodzić w interakcje z lekami. Osoby przyjmujące preparaty przeciwzakrzepowe (m.in. warfarynę) powinny zachować szczególną ostrożność. Równoczesne przyjmowanie obu substancji może zwiększać ryzyko krwotoku.
Duże ilości rumianku mogą również wchodzić w interakcję z hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi. Należy więc zasięgnąć porady lekarza w przypadku stosowania naparu czy mieszanek leczniczych zawierających rumianek jednocześnie z przyjmowanymi lekami. Rumianek należy do grupy ziół (obok m.in. dziurawca), które mogą powodować podrażnienie skóry po ekspozycji na silne nasłonecznienie. Tzw. fotouczulenie (lub reakcja fototoksyczna) objawia się m.in. silnym zaczerwienieniem skóry, pokrzywką, świądem. Może też prowadzić do trwałych przebarwień skóry.
Czy kobiety w ciąży mogą pić rumianek?
Rumianek został zakwalifikowany przez FDA (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków, ang. Food and Drug Administration) jako surowiec bezpieczny i nietoksyczny. Nie wykazuje też działania teratogennego. Należy jednak zachować ostrożność przy podawaniu ziela dzieciom, kobietom w ciąży oraz osobom obciążonym alergiami. Kobiety w ciąży powinny zasięgnąć opinii lekarza, zanim sięgną po napar z tej rośliny.
Źródła:
- Grys, A., Kania, M., Baraniak, J. (2014). Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych. Postępy Fitoterapii, 2, 90–93. http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2014_090-093.pdf
- Zielińska-Pisklak, M., Szeleszczuk, Ł. (2013). Rumianek lekarski – dlaczego warto mieć go w domowej apteczce. Farmakoterapia, 23(9), 72–79. https://www.researchgate.net/publication/288115104_Rumianek_lekarski_-_dlaczego_warto_miec_go_w_domowej_apteczce
- Senderski, M. E. (2009). Zioła w leczeniu dolegliwości i chorób układu trawiennego oraz wątroby i trzustki. Podkowa Leśna: Mateusz E. Senderski.
