Leki przeciwgorączkowe dla dzieci – co musisz o nich wiedzieć?

Gorączka u dzieci nie jest niczym groźnym (pod warunkiem oczywiście, że nie przekracza 41 st. C).  Ale jeśli szybko rośnie, rodzice obawiają się wystąpienia drgawek gorączkowych, a jeżeli długo się utrzymuje, osłabia mały organizm. Dlatego zgodnie z zaleceniami lekarzy, kiedy temperatura przekracza 38-38,5 st. C należy zacząć ją obniżać. Wydaje się to dość proste: kupujemy jeden z dwóch zalecanych dzieciom leków przeciwgorączkowych, czytamy na opakowaniu jaką ilość podać i uzyskujemy pożądany efekt. Tymczasem nie jest to takie oczywiste. Dlatego o tym, jak prawidłowo podawać leki piszemy poniżej.

1. Paracetamol i ibuprofen można podawać naprzemiennie. Byle regularnie!

Pewnie większość rodziców wie, że przy wysokiej, trudnej do zbicia gorączce dzieciom można podawać na zmianę te dwie substancje o działaniu przeciwgorączkowym. W ten sposób jest szansa na to, że nie przekroczymy maksymalnej dobowej dawki żadnej z nich. Ale nie wszyscy stosują tę zasadę właściwie. Oto kilka ważnych informacji na ten temat. Po podaniu paracetamolu temperatura zaczyna spadać po ok. 30 minutach, zaś po ibuprofenie nieco później, nawet po 45-60 minutach.

Trzeba cierpliwie czekać, w tym czasie można zastosować naturalne metody , takie jak chłodny okład na nadgarstki i/lub okolice wątroby. Spadek temperatury utrzymuje się jakiś czas (zwykle od 3 do 6 godzin) i potem zaczyna ona znów rosnąć. Najczęściej popełniany błąd to ponowne podanie przeciwgorączkowego preparatu dopiero wówczas, gdy temperatura jest bardzo wysoka.

Jak to robić lepiej? W przypadku trudnej do zbicia gorączki towarzyszącej silnej infekcji warto podawać leki systematycznie, co 4 godziny. Na przykład o godz. 12 paracetamol, o 16 ibuprofen, o 20 znów paracetamol i tak dalej, nawet wówczas, gdy temperatura jeszcze jest prawidłowa.

Jest to bardzo ważne dlatego, że często w pierwszych 2-3 dniach choroby temperatura rośnie bardzo gwałtownie. To zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek u dzieci, które mają do tego skłonność. A dodatkowo, gdy przekroczy ona już pewien poziom (zwykle 39-39,5 st.C), może być bardzo trudno ją obniżyć. Podawanie leków w powyższym schemacie pozwala na lepsze opanowanie takiej gorączki.

2. Dawkę leku dobieramy do wagi dziecka, a nie do wieku

Większość z nas nie chcąc przedawkować preparatów przeciwgorączkowych stosuje zasadę im mniej, tym lepiej. I skądinąd słusznie, tyle że w tym przypadku może okazać się, że mniej znaczy mniej skutecznie. Najczęściej popełniany błąd to za małe dawki substancji czynnej w stosunku do wagi dziecka.

Jak to robić lepiej. Wyliczając potrzebną ilość syropu przeciwgorączkowego trzeba wiedzieć, ile dziecko waży i pomnożyć tę liczbę przez zalecaną ilość substancji czynnej. W przypadku ibuprofenu dawka jednorazowa to 10 mg na kg masy ciała (maksymalnie 3 razy na dobę), a paracetamolu 15 mg na kilogram masy ciała (maksymalnie 4 razy na dobę). Przykład: gdy niemowlę waży 10 kg powinno dostać 100 mg ibuprofenu lub 150 mg paracetamolu na dawkę. Mniejsza ilość po prostu może  nie zadziałać właściwie i jest to najczęstsza przyczyna niepowodzeń w obniżaniu gorączki!

3. Gdy podaje się paracetamol w czopku, ilość substancji czynnej powinna być większa

O tym wie bardzo mało osób! Tymczasem przyswajanie tego leku przez śluzówkę odbytu jest po prostu słabsze i dlatego wydaje się, że czopki nie działają (w przypadku ibuprofenu różnica nie jest aż tak istotna).

Jak to robić lepiej. Trzeba zapamiętać, że paracetamol w postaci czopków doodbytniczych ma nawet o 40-50% niższą biodostępność niż postaci ten z syropu czy zawiesiny, wymaga zatem podania wyższej dawki, aby zadziałał skutecznie. Nasz przykładowy niemowlak powinien dostać czopek z 200 mg paracetamolu. Ale tu rodzi się problem: w aptekach są tylko następujące dawki: 50 mg, 80 mg, 125 mg, 150 mg, 250 mg, 300 mg i 500 mg.

Zatem trzeba wybrać możliwie zbliżoną, a jeśli to niemożliwe raczej więcej niż mniej. W tej sytuacji można wykorzystać dwa czopki 150 i 50 mg lub jeden o zawartości 250 mg. Nigdy nie wolno dzielić czopków! Substancja czynna jest w nich bowiem rozmieszczona nierównomiernie, zatem gdy odetniemy czubek (np. ⅓) może się okazać, że zostało samo podłoże. Ten lek podany w czopku jest wchłaniany wolniej i działa dłużej.

Sprawdź, jak leczyć zapalenie krtani u dzieci.

4. Ibuprofen nie zawsze jest wskazany

Jest kilka sytuacji, w których nie można podawać dzieciom leków z tą substancją. Większości tych informacji nie ma na ulotkach dołączanych do leków!

• Nie powinno się podawać ibuprofenu niemowlętom do 3. m.ż.
• Lek ten nie może być przyjmowany podczas ospy wietrznej (zwiększa ryzyko skórnych powikłań paciorkowcowych – utrudnia gojenie się krostek).
• Jest niewskazany w sytuacji odwodnienia (np. z powodu ostrej biegunki, zakażenia dróg moczowych czy nawet długotrwałej gorączki) może mieć działanie nefrotoksyczne, czyli uszkadzające nerki.

Jak to robić lepiej? We wszystkich wyżej wymienionych sytuacjach na zmniejszenie gorączki podajemy wyłącznie paracetamol. Jeśli nie wystarcza i temperatura nadal rośnie trzeba poradzić się lekarza.

5. Gorączkę po szczepieniu lepiej zmniejszać metodami naturalnymi

Są badania (patrz tekst źródłowy nr 1), z których wynika, że zastosowanie w czasie szczepienia lub po nim paracetamolu czy ibuprofenu może być przyczyną mniejszej skuteczności szczepionki podanej po raz pierwszy (w przypadku dawki przypominającej nie stwierdzono takiej zależności).

Jak to robić lepiej? Zwykle temperatura nie jest wysoka i ustępuje samoistnie. Wystarczy wówczas zastosować opisane w punkcie 1. metody naturalne. Nie powinno się podawać leków przynajmniej przez 24-48 godzin.

Uwaga! Jednym z ważnych elementów strategii przeciwgorączkowej jest nawadnianie. Dziecko, zależnie od wieku, powinno wypijać ok. 200-500 ml n dobę więcej niż wtedy, gdy jest zdrowe. To bardzo ważne z dwóch powodów. Po pierwsze organizm potrzebuje wody do chłodzenia się (pocenia), a po drugie odwodnienie sprawia, że dziecko czuje się znacznie gorzej. To bardzo ważne zwłaszcza u niemowląt. Warto zadbać także o prawidłową temperaturę w mieszkaniu (najlepiej ok. 20-21 st. C) i nie przykrywać zbyt ciepło chorego malucha.

Jeśli gorączka powyżej 38 st. C dotyczy niemowlęcia zawsze konieczna jest wizyta u pediatry. W przypadku starszych dzieci także jest to niezbędne, jeśli choroba trwa dłużej niż 3 dni lub dołączą się niepokojące objawy, takie jak: odmowa jedzenia czy picia, wymioty, ostra biegunka, silny ból głowy czy brzucha albo zaburzenia świadomości.

Żródła:

1. http://ptwakc.org.pl/pismiennictwo/ocena-skutecznosci-paracetamolu-w-profilaktyce-goraczki-wystepujacej-po-szczepieniu-oraz-jego-wplywu-na-immunogennosc-szczepionki/
2. http://szczepienia.pzh.gov.pl/materialy-dla-lekarzy/kwalifikacja-do-szczepienia/3/
3. http://www.lekinacodzien.pl/2013/08/08/najpopularniejsze-postacie-leku-szczegoly-ktore-robia-roznice/