Czystek (Cistus Incanus) to niewielki krzew, dorastający do jednego metra, który występuje w basenie Morza Śródziemnego, na Wyspach Kanaryjskich i w Iranie. W Polsce uprawa czystka w gruncie nie jest możliwa, ponieważ roślina nie jest odporna na ujemne temperatury.
Liście czystka mają owalny kształt i są lekko omszałe. Kwiaty pojawiają się na końcach pędów, mają po pięć płatków i w dotyku nieco przypominają pergamin. Mogą mieć kolor biały lub być w różnych odcieniach różu. Kwiaty otwierają się na dzień i zwijają na noc.
Spis treści
Jakie właściwości ma czystek?
Suszone ziele czystka jest bogatym źródłem flawonoidów, garbników, kwasów tłuszczowych, witamin oraz polifenoli. Regularne picie czystka na wiele sposobów wspiera układ pokarmowy, układ odpornościowy i układ krążenia. Bogactwo właściwości prozdrowotnych czystka można docenić po wielu miesiącach systematycznego stosowania.
Wśród zalet czystka najczęściej wymienia się:
- Działanie przeciwwirusowe
Przy infekcjach górnych dróg oddechowych lub w przypadku przeziębienia czystek może być wykorzystywany do płukania gardła lub jamy ustnej. Można stosować go też do przemywania skaleczeń. - Działanie przeciwzapalne
Czystek powinny pić osoby zmagające się z chorobami przewlekłymi, którym towarzyszy stan zapalny, jak to jest np. przy reumatoidalnym zapaleniu stawów. Napar można także wykorzystać do okładów przy stłuczeniach czy ukąszeniach owadów. - Działanie przeciwgrzybicze
Napar z czystka można stosować przy grzybicy jamy ustnej lub gardła. - Działanie antyoksydacyjne
Czystek wspomaga skuteczne usuwanie z organizmu wolnych rodników tlenowych, które uszkadzają komórki i przyspieszają procesy starzenia. Dzięki temu zyskujemy też lepszą odporność organizmu. - Ochrona błony śluzowej żołądka
Czystek może wspomagać walkę z wrzodami i stanem zapalnym błony śluzowej. Picie herbaty z czystka jest zalecane przy biegunce. Pomaga też chronić się przed infekcją Helicobacter pylori, bakterią, która jest główną przyczyną wrzodów żołądka. - Wspomaganie higieny jamy ustnej
Napar z czystka może być używany zamiast gotowych płukanek do jamy ustnej, które bardzo często zawierają szkodliwy triklosan. Regularne płukanie ust czystkiem przyczyni się dodatkowo do lekkiego wybielenia zębów, ponieważ rozpuszcza on biofilm gromadzący się na zębach. - Właściwości antyalergiczne
Czystek obniża poziom histaminy w organizmie i dlatego jest chętnie stosowany przez alergików jako uzupełnienie podstawowego leczenia. - Wspomaganie układu krwionośnego
Regularne picie herbaty z czystka usprawnia krążenie krwi, pomaga obniżać poziom trójglicerydów i „złego” cholesterolu LDL. Podnosi zaś poziom cholesterolu HDL, który nazywany jest dobrym cholesterolem. Kolejną zaletą czystka jest przeciwdziałanie miażdżycy. Zioło zapobiega chorobie niedokrwiennej serca i jest pomocne przy rozpuszczaniu zatorów i zakrzepów.
Czy można pić czystek w ciąży?
Ciąża to ważny czas w życiu kobiety, kiedy szczególne znaczenie ma właściwa dieta. Czy przyszła mama może korzystać z dobrodziejstw czystka? Opinie na ten temat są podzielone. Jedni lekarze uważają, że wystarczy zdrowa dieta i aktywność fizyczna, aby dziecko rozwijało się prawidłowo. Druga grupa zachęca do picia czystka.
W Internecie można znaleźć informacje, że kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią odradza się picie czystka, ale te doniesienia nie są poparte rzetelną wiedzą. Nie ma badań, które wskazywałyby na szkodliwość czystka. Warto jednak zachować ostrożność. Przede wszystkim należy skonsultować z lekarzem prowadzącym, czy czystek to dobre uzupełnienie diety. Warto też mieć pewność, że przyszła mama nie jest uczulona na tę roślinę.
I ostatnia ważna rzecz: w czasie ciąży warto zwrócić szczególną uwagę na pochodzenie ziół. Najlepiej kupować je w aptece lub sprawdzonym sklepie zielarskim.
Na co pomaga czystek w ciąży?
Kobieta oczekująca dziecka może pić czystek podczas przeziębienia, przy infekcjach górnych dróg oddechowych lub robić z niego inhalacje przy katarze czy kłopotach z zatokami. Napar z czystka chroni przed zaparciami i nieprzewidzianymi reakcjami alergicznymi, które zdarzają się w ciąży. Pomaga także wyleczyć biegunkę.
W zasadzie każda kobieta może pić czystek w ciąży, ale warto wcześniej omówić to ze swoim lekarzem prowadzącym. Nawet jeśli zioło jest powszechnie uznawane za bezpieczne, może wywoływać niepożądane reakcje. Czystek w ciąży może być rozwiązaniem wielu problemów, ale należy obserwować organizm i reagować na wszelkie niepokojące sygnały.
Jak pić czystek w ciąży?
Przede wszystkim należy wybrać ziele czystka dobrej jakości. W sprzedaży dostępne jest w różnych postaciach. Kupujemy tylko cięty czystek – mielony jest mniej wartościowy. Przed zakupieniem konkretnego produktu warto sprawdzić, ile jest w nim liści, a ile gałązek. Im więcej gałązek, tym napój będzie miał więcej goryczki.
W trakcie ciąży najlepiej pić czystek najwyżej dwa razy dziennie. Aby przygotować herbatkę, jedną łyżeczkę suszu zalewa się wrzątkiem. Szklankę należy przykryć i odstawić na 10–15 minut do naciągnięcia. Jeżeli chcemy dodać do smaku miodu, trzeba odczekać, aż napar przestygnie, aby miód zachował swoje właściwości.
Czystek w ciąży – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do picia czystka jest alergia na tę roślinę. Zdarza się ona rzadko, ale jest możliwa.
Ziela nie powinny pić osoby zmagające się z anemią. Przedawkowanie czystka, które może zdarzyć się zwłaszcza w przypadku przyjmowania suplementów diety, może się przyczynić do rozwoju anemii z powodu niedoboru żelaza. Czystek osłabia jego wchłanianie z pożywienia.
Czy dzieci mogą pić czystek?
Czystek może być podawany dzieciom od 3. miesiąca życia. Ma łagodny smak i z powodzeniem zastąpi inne herbatki. Regularnie podawany czystek, który ma właściwości antyalergiczne, obniża poziom histaminy, która jest odpowiedzialna za rozwój reakcji alergicznych. Czystek jest też pomocny w łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry.
Ponieważ czystek zmienia nieco zapach skóry, warto go podawać dzieciom latem, aby odstraszyć komary i kleszcze.
Źródła:
- Harnisch, G. (2014). Czystek: zdrowie i piękno dzięki jednej roślinie. Białystok: Wydawnictwo Vital.
- Hudy, R., Wójcik, A. (2013). Czystek: śródziemnomorski cud natury. Alwernia: Eco-Medico.
- Minker, C. (2019). 200 roślin, które leczą: korzystaj z ziół, aby pokonać chorobę. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
