Czy ocet jabłkowy ułatwia odchudzanie? Jak stosować go bezpiecznie?

Ocet jabłkowy – właściwości

Babilończycy wykorzystywali ocet jabłkowy do konserwowania mięsa. Asyryjczycy leczyli nim bóle uszu. Fenicjanie i Rzymianie pili mieszankę wody z octem jabłkowym, bo doskonale gasiła pragnienie. Egipcjanie zakwaszali nim piwo, a sama Kleopatra urządzała w nim kąpiele. W starożytnych Chinach ocet jabłkowy uchodził za symbol życia. Z kolei grecki lekarz Hipokrates, uznawany za ojca współczesnej medycyny, zalecał przyjmowanie octu jabłkowego przy różnych dolegliwościach dróg oddechowych i odkażał nim rany. W czasie obfitych średniowiecznych uczt odkryto, że popijanie octu jabłkowego w trakcie jedzenia ułatwia trawienie ciężkich, tłustych potraw.

Historia octu jabłkowego jest długa i wielowątkowa. Pojawia się jednak pytanie: czy jeden produkt może mieć tyle różnych zastosowań? Okazuje się, że może, a współczesne badania potwierdzają wszystkie historycznie udokumentowane właściwości octu jabłkowego i pozwalają nam poznać mechanizmy jego działania. Jak podają naukowcy z Zakładu Żywienia Człowieka i Metabolomiki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, obecny stan wiedzy wskazuje, że ocet posiada m.in. właściwości obniżające ciśnienie krwi oraz stężenie cholesterolu, a także przeciwdziałające efektom cukrzycy [1]. Może również zapobiegać rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych, stłuszczeniu wątroby oraz otyłości. Ma także silne właściwości antybakteryjne i przeciwutleniające. Prozdrowotne działanie octów przygotowanych na bazie surowców roślinnych związane jest z zawartością składników odżywczych i bioaktywnych, dzięki którym ocet zaliczany jest do żywności funkcjonalnej.

Dominującymi związkami bioaktywnymi w octach owocowych są kwasy organiczne, fruktooligosacharydy, związki polifenolowe oraz pektyny. Ocet jabłkowy zawiera około 20 najważniejszych substancji mineralnych, w tym potas, wapń, fosfor i sód, a także witaminy: A, C, E oraz z grupy B i cenne substancje balastowe.Najwięcej cennych właściwości nabywa na drugim etapie fermentacji, kiedy to do skwaśniałego już miąższu lub soku z jabłek wprowadza się bakterie, które zmieniają alkohol w ocet. Gotowy ocet jabłkowy zawiera mętną substancję, zwaną matką. To właśnie w jej skład wchodzi wiele szczepów pożytecznych bakterii i niezbędne przy rozkładaniu pokarmu enzymy, które umożliwiają przyswajanie składników odżywczych.

Czy to jednak możliwe, by relatywnie tani i tak łatwo dostępny produkt był w stanie zapewnić to, o czym tak wiele kobiet marzy, czyli smukłą sylwetkę i utratę zbędnych kilogramów? Wydaje się, że brzmi to zbyt pięknie, by było prawdziwe, ale czasem najprostsze rozwiązania okazują się najskuteczniejsze. Czy tak jest również w tym przypadku? Nieustannie rosnąca popularność octu jabłkowego wskazuje na to, że tkwi w nim spory potencjał.

Dlaczego ocet jabłkowy na odchudzanie jest tak popularny?

Modę na picie octu jabłkowego na odchudzanie spopularyzowały znane kobiety, których nienaganne sylwetki zdają się potwierdzać skuteczność tej metody. Była modelka i propagatorka zdrowego trybu życia Agnieszka Maciąg w swojej książce „Smak szczęścia” pisze: „O cudownym wpływie octu jabłkowego na proces utraty wagi powiedziała mi moja bratowa, która piła go na początku kuracji odchudzającej, aby przyspieszyć jej efekt. Ocet jabłkowy jest ceniony na całym świecie. We Francji na jego bazie produkuje się kosmetyki, a pewna wiekowa już gwiazda w jednym z wywiadów wyznała, że swoją młodość i nienaganną sylwetkę zawdzięcza właśnie octowi jabłkowemu. Wszystko to zachęca, by przyjrzeć mu się bliżej” [2].

I trudno się z Agnieszką nie zgodzić. Tym bardziej że ocet jabłkowy jest produktem naturalnym, dobrze znanym, powszechnie stosowanym w kuchni, a więc bezpiecznym, łatwo dostępnym i relatywnie tanim.

Czy pijąc ocet jabłkowy, naprawdę można schudnąć?

„Pektyny zawarte w occie to substancje balastowe, które regulują proces trawienia. Pobudzają wydzielanie soków żołądkowych i syntezę enzymów trawiennych, przez co złogi tłuszczu zostają rozszczepione i usunięte z organizmu. Wszystko to przyczynia się do obniżenia wagi ciała” – wyjaśnia Agnieszka Maciąg w książce Smak szczęścia [2].

Potwierdza to szereg badań publikowanych w serwisie naukowym Pubmed. Podczas jednego z nich sprawdzano wpływ spożycia octu jabłkowego na redukcję tkanki tłuszczowej u otyłych Japończyków w podwójnie ślepej próbie. Badani zostali losowo przydzieleni do trzech grup osób o podobnej masie ciała, wskaźniku masy ciała (BMI) i obwodzie talii. Podczas 12-tygodniowego okresu leczenia ochotnicy spożywali codziennie 500 ml napoju, którego składu nie znali. Serwowany grupie pierwszej zawierał 15 ml octu jabłkowego, w napoju podawanemu grupie drugiej było 30 ml octu, a grupa trzecia dostawała czystą wodę. Na koniec eksperymentu okazało się, że masa ciała, BMI, powierzchnia trzewnej tkanki tłuszczowej, obwód talii i poziomy trójglicerydów w surowicy były znacznie niższe w obu grupach spożywających ocet niż w grupie placebo [3].

Wniosek – codzienne spożycie octu sprzyja spalaniu nadliczbowej tkanki tłuszczowej. Ale nie tylko, bo z badań przeprowadzonych w Applied Nutrition and Food Chemistry na Uniwersytecie w Lund w Szwecji wynika, że dodawanie octu jabłkowego do posiłku poprawia gospodarkę energetyczną organizmu i zwiększa uczucie sytości, czyli sprawia, że jemy mniej [4].

Jak stosować ocet jabłkowy na odchudzanie?

Agnieszka Maciąg w swojej książce podaje przepis, jak pić ocet jabłkowy na odchudzanie. Osoby walczące z nadwagą powinny dodawać 1 lub 2 łyżki octu jabłkowego na pół szklanki letniej wody i pić taką mieszankę 3 razy dziennie przed każdym z głównych posiłków. Dzięki temu spalanie tkanki tłuszczowej odbywa się stopniowo, systematycznie i bez szkody dla zdrowia.

Z kolei amerykańska dietetyczka, ekspertka w dziedzinie odchudzania i autorka bestsellerowych książek według „New York Timesa” J. J. Smith opracowała siedmiodniową oczyszczającą dietę octową, która polega na utrzymywaniu lekkiej diety przez 6 dni i codziennym spożywaniu octu jabłkowego. Siódmy dzień ma charakter przejściowy, adaptujący do normalnego trybu odżywiania. Dieta octowa jest uboga w węglowodany i białko, ale bogata w tłuszcze, dzięki czemu organizm przez cały czas otrzymuje odpowiednie składniki odżywcze. Przy czym autorka zaznacza, że taki długotrwały post może być szkodliwy dla zdrowia, dlatego ważne jest przestrzeganie wszystkich zasad i powrót do zwyczajowej diety po 7 dniach [5].

Po jakim czasie widać efekty stosowania octu jabłkowego?

Większość badań naukowych nad skutecznością octu jabłkowego trwała minimum 12 tygodni. Pokazuje to, że efekty na pewno nie pojawiają się z dnia na dzień, lecz przychodzą stopniowo. Przy czym nie należy liczyć na to, że ocet wykona za nas całą pracę. To tylko suplement, który może być uzupełnieniem zdrowego stylu życia. Dla utrzymania smukłej sylwetki ważne jest prowadzenie odpowiednio zbilansowanej diety i systematyczna aktywność fizyczna.

A jak długo pić ocet jabłkowy? Jeśli nie ma ku temu medycznych przeciwwskazań, w niewielkich ilościach może być on stałym elementem codziennej diety.

Jaki ocet jabłkowy na odchudzanie wybrać?

Aby w pełni korzystać z prozdrowotnych właściwości octu jabłkowego, należy wybrać produkt sporządzony według tradycyjnych receptur, czyli ocet jabłkowy ekologiczny, niepasteryzowany, niefiltrowany, naturalny. Jeśli płyn jest mętny, ma odpowiedni kolor (od złotego po czerwonawy) i wyrazisty smak, możemy mieć pewność, że zawiera całe bogactwo różnych cennych dla zdrowia składników.

Z czym spożywać ocet jabłkowy?

Amerykańska dietetyczka J. J. Smith w swojej książce „7-dniowa oczyszczająca dieta octowa” podaje aż 30 przepisów na znane i lubiane potrawy wzbogacone o doskonały kwaśny i cierpki posmak octu jabłkowego [5]. Wśród nich znajdują się m.in. jajka sadzone polane octem z dodatkiem tymianku i czosnku, owsianka z jabłkami, cydrem, octem, wanilią i cynamonem czy przyprawiona octem zapiekanka z kiełbasą z indyka, jabłkami i batatami. Najprostszym rozwiązaniem jest jednak przygotowanie zapasu klasycznego sosu winegret i dodawanie go do codziennej porcji warzyw.

Zobacz także: Syrop z czosnku, miodu i octu jabłkowego – naturalny pogromca infekcji

Przeciwwskazania do picia octu jabłkowego

Ocet jabłkowy, podobnie jak każdy inny produkt, należy spożywać, kierując się zdrowym rozsądkiem i wsłuchując się w sygnały płynące z ciała. Przeciwwskazaniem do jego picia może być choroba wrzodowa, problemy z nerkami czy osłabione szkliwo zębowe. Ocet może też wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, dlatego w przypadku leczenia chorób przewlekłych warto skonsultować się z lekarzem.

Picie octu jabłkowego – skutki uboczne

Justyna Antoniewicz i Katarzyna Janda-Milczarek z Zakładu Żywienia Człowieka i Metabolomiki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie w opracowaniu dotyczącym bezpieczeństwa stosowania octów owocowych opisująprzypadek 15-letniej pacjentki ze znaczną erozją szkliwa zębowego, spowodowaną codziennym spożywaniem szklanki octu jabłkowego w celu przyspieszenia utraty masy ciała. A także historię 28-letniego mężczyzny, który przez regularną konsumpcję bardzo dużych ilości octu jabłkowego (ok. 250 ml dzienne) trafił do szpitala z powodu hipokaliemii i skurczów mięśni spowodowanych zwiększonym wydalaniem potasu i sodu z moczem.

Wśród pacjentów przyjmujących długoterminowo 2800 mg kwasu octowego dziennie zaobserwowano także obniżenie czynności wątroby, częstsze wypróżnienia, odbijania i wzdęcia. Mimo to badaczki podkreślają, że umiarkowane spożycie octu jabłkowego, w ilości ok. 2–6 łyżek stołowych dziennie (10–30 ml) jest bezpieczne dla zdrowia i według obecnego stanu wiedzy nie powoduje uszkodzeń śluzówki żołądka, ponieważ pH octu jabłkowego jest mniej kwaśne od pH soku żołądkowego oraz popularnych napojów gazowanych [1]. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, w niektórych badaniach sugeruje się spożycie octu w postaci rozcieńczonej lub w formie dodatku do żywności.

Zobacz także: Jak rozpoznać zepsuty ocet jabłkowy?

Źródła:

1. Antoniewicz, J., Janda-Milczarek, K. (20210. Octy winogronowe – charakterystyka, właściwości oraz bezpieczeństwo stosowania. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 27(4), 379–386. https://www.monz.pl/pdf-140881-71043?filename=Grape%20vinegars%20_.pdf
2. Maciąg, A. (2015). Smak szczęścia, czyli o dietach, pielęgnacji urody w zgodzie z naturą i szukaniu piękna w sobie. Kraków: Wydawnictwo Otwarte.
3. Kondo, T., Kishi, M., Fushimi, T., Ugajin, S., Kaga, T. (2009). Vinegar intake reduces body weight, body fat mass, and serum triglyceride levels in obese Japanese subjects. Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 73(8), 1837–1843. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19661687/
4. Ostman, E., Granfeldt, Y., Persson, L., Björck, I. (2005). Vinegar supplementation lowers glucose and insulin responses and increases satiety after a bread meal in healthy subjects. European Journal of Clinical Nutrition, 59(9), 983–988. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16015276/
5. Smith, J.J. (2022). 7-dniowa oczyszczająca dieta octowa: jak szybko i skutecznie stracić na wadze, stosując ocet jabłkowy. Białystok: Wydawnictwo Kobiece.