W Polsce co druga osoba nie zna zasad udzielania pierwszej pomocy. Tymczasem w naszym kraju w różnych wypadkach ginie rocznie ok. 30 tys. osób! Wiele z nich mogłoby nadal żyć, gdyby – zanim przyjedzie karetka pogotowia – ktoś udzielił im pierwszej pomocy, czyli wykonał resuscytację. Dlatego nigdy się na wahaj – zawsze udzielaj pierwszej pomocy osobom, które tego potrzebują.
Do niedawna zasady przeprowadzania resuscytacji były bardzo proste i niezmienne. Ale od momentu wybuchu pandemii COVID-19 (po wprowadzeniu zasady utrzymywania dystansu społecznego oraz noszenia maseczek, w sytuacji gdy nie możemy zachować 2-metrowej odległości od innego człowieka), zalecenia wykonywania resuscytacji się zmieniły.
Spis treści
Resuscytacja RKO (reanimacja) – na czym polega pierwsza pomoc?
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) obejmuje uciskanie klatki piersiowej oraz wykonanie oddechów ratowniczych. Przeprowadza się ją u każdej osoby, która nie oddycha.
Resuscytacja polega na rytmicznym uciskaniu klatki piersiowej (wówczas krew jest pompowana do mózgu i serca) nieprzytomnej osoby dorosłej na głębokość 5–6 centymetrów.
Do niedawna zamiast jednego słowa „resuscytacja” używało się określeń „masaż serca” i „sztuczne oddychanie”.
Czy muzyka disco może uratować komuś życie? Tak! Pod warunkiem, że jest to piosenka Bee Gees „Stayin’ Alive”!
Pierwsza pomoc: kiedy konieczne jest wykonanie resuscytacji?
Wykonanie RKO jest konieczne zawsze, gdy poszkodowany jest nieprzytomny, nie reaguje na głos i dotyk oraz nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo. Są to objawy nagłego zatrzymania krążenia – krew nie dociera wówczas do serca ani do mózgu. Jeżeli taka osoba nie otrzyma natychmiastowej pomocy, może umrzeć.
Pamiętajmy, że udzielenie pomocy osobie w stanie zagrożenia życia to nasz OBOWIĄZEK! Nieudzielenie pomocy jest objęte karą pozbawienia wolności do lat 3.
Jak przeprowadzić resuscytację?
Przede wszystkim musimy pamiętać, by udzielając komuś pomocy, zadbać o własne bezpieczeństwo. Jak czytamy w wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji – należy założyć, że każdy poszkodowany jest osobą zakażoną wirusem SARS-CoV-2 i w związku z tym odpowiednio postępować. Poszkodowany może nie mieć objawów infekcji, a mimo to być nosicielem koronawirusa SARS-CoV-2.
Jeżeli znajdziesz się w miejscu wypadku i nie wiesz, co powinieneś zrobić, wezwij pomoc – zadzwoń pod numer 112 lub 999. Dyspozytor poda ci wszystkie konieczne instrukcje.
Jeśli będziesz udzielać komuś pierwszej pomocy:
- Stosuj środki osobistej ochrony – rękawiczki jednorazowe oraz maseczkę ochronną.
- Jeśli nie masz maseczki – zasłoń usta kawałkiem materiału lub chusteczką.
- Jeżeli masz dostęp do przyłbicy ochronnej – załóż ją na twarz.
- Podczas wykonywania resuscytacji zalecane jest osłonięcie maseczką lub kawałkiem materiału ust i nosa osoby poszkodowanej.
4 minuty, które ratują życie
– Przez cztery minuty można uratować komuś życie. To pierwsze minuty zatrzymania krążenia, w trakcie których może dojść do nieodwracalnych zmian w tkance mózgowej, najbardziej narażonej na skutki niedotlenienia. Jeżeli oczekując na wezwaną karetkę, w ciągu tych czterech minut nie zrobimy nic, aby pomóc poszkodowanemu – zaszkodzimy mu bardziej niż wtedy, gdy zrobimy cokolwiek – mówi Mirosław Dubielecki.
Aby zminimalizować ryzyko zakażenia się wirusem podczas resuscytacji, wprowadzono zmiany w schemacie postępowania. Jak teraz wygląda prawidłowo przeprowadzona pierwsza pomoc?
Udar mózgu – rozpoznaj objawy, uratuj życie
Pierwsza pomoc krok po kroku
1. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha
Upewnij się, czy osoba poszkodowana reaguje: zawołaj ją głośno, klepnij w ramię. Osoba „niereagująca” nie poruszy się, nie mrugnie oczami ani nie odpowie. Natomiast nie oceniaj oddechu metodą „widzę-słyszę-czuję”, czyli nie przykładaj ucha do nosa i ust poszkodowanego, by sprawdzić, czy oddycha. Przyjrzyj się tylko, czy klatka piersiowa unosi się i opada. Na sprawdzenie reakcji i oddechu masz czas do 10 sekund.
Jeżeli osoba nie reaguje, ale oddycha, ułóż ją w pozycji bocznej bezpiecznej i wezwij pogotowie.
Jeżeli nie oddycha – głośno zawołaj o pomoc. Gdy ktoś cię usłyszy, zleć mu wezwanie karetki, a ty ułóż poszkodowanego na plecach i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej.
UWAGA! Jeśli nikt nie może ci pomóc, zadzwoń po pogotowie i rozpocznij resuscytację.
2. Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej
Usuń odzież z klatki piersiowej. Klęknij z boku poszkodowanego, nadgarstek jednej ręki połóż na środku klatki piersiowej (na dolnej połowie mostka), dołóż drugą rękę, spleć palce, pochyl się i zacznij uciskać. Ręce powinny być wyprostowane. Uciskaj na głębokość 5–6 centymetrów 30 razy w tempie 100–120 uciśnięć na minutę (możesz szybko liczyć „1, 2, 3” itd.). Po każdym uciśnięciu pozwól, by klatka piersiowa wróciła do normalnego położenia.
Defibrylator – jak działa i kiedy go użyć?
Bardzo ważne jest, by uciskać klatkę piersiową dość mocno. – Nie bójmy się, że zrobimy komuś krzywdę. Nawet jeśli zdarzy się uraz, będzie on mniejszym złem niż śmierć. Lepiej uciskać zbyt mocno niż zbyt słabo – mówi Mirosław Dubielecki.
Metoda usta-usta w czasie pandemii COVID-19 – zmiany w przepisach
W klasycznym schemacie postępowania podczas wykonywania resuscytacji po 30 uciśnięciach klatki piersiowej należało udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego, odchylając jego głowę do tyłu, i wykonać 2 wdechy ratownicze metodą usta-usta. Podczas epidemii COVID-19 nastąpiła zmiana.
Zgodnie z zaleceniami Europejskiej Rady Resuscytacji, jeśli ratujemy obcą osobę dorosłą – nie udrażniamy dróg oddechowych ani nie wykonujemy wdechów ratowniczych. Można do nich przystąpić, gdy ratujemy osobę z rodziny, z którą mamy bezpośrednią styczność (stały kontakt sprawia, że bliskie sobie osoby i tak są lub nie są zakażone koronawirusem).
A jeśli jesteś przeszkolona, możesz je też wykonać, jeśli ratujesz dziecko (o ile potrafisz i chcesz to zrobić).
Wykonywanie resuscytacji osoby obcej w czasach epidemii COVID-19 ogranicza się wyłącznie do uciskania klatki piersiowej.
Uwaga! Wykonywanie resuscytacji jest bardzo wyczerpujące. Dlatego jeśli ktoś może ci pomóc, uciskajcie klatkę piersiową poszkodowanego na zmianę co ok. 2 minuty.
3. Jeśli ratujesz osobę z rodziny – po 30 uciśnięciach klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe i wykonaj 2 wdechy ratownicze
Połóż rękę na czole osoby ratowanej, a palce drugiej ręki na kościstej części podbródka. Odchyl jej głowę do tyłu i unieś podbródek. Palcami jednej dłoni zaciśnij skrzydełka nosa, a drugą podtrzymuj żuchwę.
Weź wdech, obejmij szczelnie ustami usta poszkodowanego i wykonaj dwa wdechy – każdy powinien trwać mniej więcej sekundę. Wykonując go, obserwuj, czy klatka się unosi (to oznacza, że twoje działanie jest skuteczne).
Po wykonaniu dwóch wdechów ratowniczych wróć do uciskania klatki piersiowej. Kontynuuj te czynności (30 uciśnięć na 2 wdechy) do chwili, aż poszkodowany odzyska przytomność lub do przyjazdu pogotowia.
Udar słoneczny u dzieci – jak chronić dziecko przed upałem?
Bezpieczeństwo ratownika po wykonaniu resuscytacji
Tak szybko, jak to możliwe po udzieleniu pierwszej pomocy, ratujący powinni:
- zdjąć i wyrzucić użyte środki ochrony indywidualnej (np. maseczki ochronne, rękawiczki)
- umyć dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem przez przynajmniej 20 sekund lub je zdezynfekować preparatem na bazie alkoholu
- wyprać wszystkie ubrania
- skontaktować się z lokalną stacją sanitarną w celu uzyskania informacji na temat badań przesiewowych po kontakcie z osobą z podejrzeniem lub potwierdzeniem COVID-19 i być gotowym na poddanie się kwarantannie lub izolacji, w przypadku rozwoju objawów COVID-19
Źródło: materiały szkoleniowe Medicover
Więcej informacji znajdziesz na stronach:
- Europejska Rada Resuscytacji. Kurs online “Resuscitation practices during the COVID-19 pandemic”, https://cosy.erc.edu/en/online-course-preview/356a192b7913b04c54574d18c28d46e6395428ab/index#/lessons/Z97C1RF5tQmVJ441k-guK5scuKymYzoY (dostęp: 06.07.2020 r.).
- Europejska Rada Resuscytacji. Wytyczne COVID-19. Rozdział 8. Pierwsza pomoc,
https://prc.krakow.pl/ERC_Gaudlines/PL/ERC_covid19_pages_section8PL.pdf (dostęp: 06.07.2020 r.). - https://www.gov.pl/web/zdrowie/sposob-postepowania-na-miejscu-zdarzenia
- Europejska Rada Resuscytacji. Wytyczne COVID-19. Rozdział 1. Wprowadzenie, https://prc.krakow.pl/ERC_Gaudlines/PL/ERC_covid19_pages_section1PL.pdf (dostęp: 06.07.2020 r.).
Aktualne informacje o COVID-19 znajdziesz tutaj:
- https://www.gov.pl/web/koronawirus
- https://pacjent.gov.pl/
- https://www.gov.pl/web/zdrowie
- https://twitter.com/MZ_GOV_PL
- https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
- https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19
- https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/counterterrorism-and-emerging-threats/coronavirus-disease-2019-covid-19
- https://www.pap.pl/szczepionka-covid-19
- https://pl.wikipedia.org/wiki/COVID-19
