Spis treści
Co to jest refluks żołądka?
Refluks żołądkowo-przełykowy to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób układu pokarmowego. Polega na cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. U zdrowych osób pokarm z jamy ustnej jest przesuwany wzdłuż układu pokarmowego do żołądka. W miejscu połączenia przełyku i żołądka znajduje się specjalny mięsień (dolny zwieracz przełyku). Jego zadaniem jest otwieranie się, gdy pokarm przemieszcza się do żołądka, a następnie zamykanie. Uniemożliwia to cofanie się nadtrawionego pokarmu do przełyku.
Jeśli zwieracz przełyku nie domyka się poprawnie lub zbyt często się otwiera, może dochodzić do zarzucania treści pokarmowej z żołądka do przełyku. W takim przypadku błona śluzowa wyściełająca przełyk jest podrażniana przez treść pokarmową, zawierającą żrący kwas solny i enzymy trawienne, w tym pepsynę trawiącą białko. Podrażnia to błonę śluzową i sprzyja stanom zapalnym w obrębie przełyku. Niekiedy zdarza się, że treść żołądkowa jest zarzucana do krtani lub oskrzeli.
Skąd ten problem?
Refluks żołądkowo-przełykowy to najczęściej skutek błędów dietetycznych, takich jak:
- spożywanie zbyt obfitych posiłków, zwłaszcza tuż przed snem
- częste jedzenie dań ciężkostrawnych, tłustych i smażonych
- nadmiar mocnej kawy
- nadmiar słodyczy, zwłaszcza tych z czekoladą
- częste picie napojów gazowanych
- duża ilość cytrusów w diecie
- spożywanie alkoholu, zwłaszcza czerwonego wytrawnego wina
- jedzenie potraw z dodatkiem ostrych przypraw
Przyczyną refluksu mogą być także:
- nadwaga i otyłość
- ciąża – w drugim i trzecim trymestrze zwiększająca się macica unosi przeponę matki do góry, co powoduje cofanie się treści żołądkowej do przełyku
- choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca i astma
- podeszły wiek
- zażywanie niektórych leków (np. doustnych środków antykoncepcyjnych, leków stosowanych w chorobach serca, nadciśnieniu tętniczym, chorobach płuc)
- palenie papierosów
- inne choroby przewodu pokarmowego, np. przepuklina rozworu przełykowego czy niewydolność wpustu żołądka
Niezależnie od przyczyn objawy refluksu są takie same. Najczęściej chorzy uskarżają się na: uczucie pieczenia w przełyku, kwaśne odbijanie, ulewanie pokarmu, krztuszenie, kaszel, zamostkowy ból promieniujący do szyi i gardła (co może do złudzenia przypominać bóle zawałowe). Niekiedy treść żołądka podchodzi tak wysoko, że można się nią zachłysnąć. Częstym objawem refluksu jest także zgaga.
Czym jest zgaga?
Zgaga jest jedną z dolegliwości towarzyszących refluksowi. Pojawia się często u chorych, którym dokuczają wrzody żołądka i dwunastnicy. Objawia się nieprzyjemnym uczuciem pieczenia lub bólu przełyku, czasem także w gardle. Towarzyszą jej bóle brzucha, nudności, a niekiedy kaszel lub czkawka.
Stosowanie miodu na refluks i zgagę
Gdy zgaga lub refluks dają o sobie znać, zwykle sięgamy po leki IPP (inhibitory pompy protonowej). Ulgę mogą przynieść także naturalne domowe sposoby na zgagę, np. kisiel z siemienia lnianego czy miód. Ten ostatni od wieków jest stosowany w medycynie naturalnej, m.in. jako naturalny antybiotyk, co zawdzięcza zawartym w nim składnikom, takim jak witaminy, składniki mineralne, enzymy oraz kwasy organiczne. Naukowcy twierdzą, że korzystny wpływ miodu na dolegliwości refluksowe wynika z jego właściwości fizycznych (lepkości) oraz składu, zwłaszcza zawartości przeciwutleniaczy i substancji o działaniu przeciwzapalnym. Uważa się, że wystarczy jedna łyżeczka miodu dziennie, by złagodzić dolegliwości refluksowe [2].
Jak działa miód?
- Usuwa z organizmu szkodliwe wolne rodniki, które uszkadzają komórki wyściełające przewód pokarmowy, w tym przełyk (co może być przyczyną refluksu).
- Działa kojąco na błonę śluzową, zmniejszając jej stany zapalne; tym samym może obniżać ryzyko zgagi.
- Pokrywa błonę śluzową przełyku, działając niczym „plaster”, co daje długotrwałą ulgę.
- Wspomaga regenerację błony śluzowej przełyku podrażnionej przez treść pokarmową cofającą się z żołądka.
- Wspiera pracę układu pokarmowego, reguluje trawienie i neutralizuje kwasy żołądkowe.
- Ma działanie przeciwbakteryjne, co jest szczególnie istotne w przypadku wrzodów żołądka i dwunastnicy, wywołanych przez bakterie Helicobacter pylori.
Jaki miód stosować przy refluksie żołądka?
Uważa się, że najlepsze właściwości przeciwrefluksowe ma miód manuka, pozyskiwany z kwiatów rośliny manuka rosnącej w Australii i Nowej Zelandii. Ten rodzaj miodu zawiera wyjątkowo dużo metyloglioksalu (MGO), czyli substancji, która ma silne właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne. Dzięki temu miód manuka wyjątkowo korzystnie wpływa na układ pokarmowy:
- pomaga regulować florę bakteryjną układu pokarmowego
- zmniejsza powstawanie gazów w jelitach
- usprawnia trawienie
- może łagodzić stany zapalne żołądka
Jak stosować miód przy refluksie?
Jak twierdzą naukowcy, wystarczy regularnie zażywać 1–2 łyżeczki miodu dziennie, by złagodzić dolegliwości związane z refluksem żołądkowym [2]. Miód można:
- jeść rano na czczo prosto ze słoika
- dodać do szklanki letniej przegotowanej wody lub herbaty, wymieszać i pić rano na czczo
- wymieszać łyżeczkę miodu z 1/4 łyżeczki cynamonu i otrzymaną pastą smarować pieczywo
- dodać do porannej owsianki
Jaki miód wybrać, gdy dokucza zgaga?
Podobne właściwości mają także inne rodzaje miodów, np. te pozyskiwane w Polsce. Nasze rodzime miody mają znacznie mniej MGO niż manuka. Mimo to korzystnie wpływają na pracę układu pokarmowego, wspomagają regenerację przełyku i łagodzą objawy zgagi i refluksu. Takie działanie wykazuje np. miód akacjowy, który ma właściwości przeciwwrzodowe i antybakteryjne.
Źródła:
- Math, M. V., Khadkikar, R. M., Kattimani, Y. R. (2013). Honey – a nutrient with medicinal property in reflux. The Indian Journal of Medical Research, 138(6), 1020–1021. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3978955/
- BMJ. (2001). Oesophagus: Heartburn and Honey. BMJ, 323, 736.
https://www.bmj.com/rapid-response/2011/10/28/oesophagus-heartburn-and-honey
